لیدوکائین با نام دارویی و علمی Lidocain به عنوان یک داروی بی‌حسی در موارد مختلفی استفاده می‌شود.

هر آنچه باید درباره لیدوکائین دانست

لیدوکائین با نام علمی Lidocain به عنوان یک داروی بی ‌حسی برای موارد مختلف شناخته می شود. در صرت کاربرد آن برای مشکلات مختلف، اما نباید به صورت خودسرانه استفاده شود و مصرف حتی قطع لیدوکائین باید بل تجویز پزشک صورت گیرد.

لیدوکائین برای جلوگیری از خارش و درد ناشی از برخی بیماری های پوستی به عنوان مثال، خراشیدگی، سوختگی جزئی، اگزما و گزش حشرات و درمان ناراحتی جزئی و خارش ناشی از بواسیر و برخی دیگر از مشکلات ناحیه تناسلی/ مقعدی روی پوست به عنوان مثال، شکاف مقعدی، خارش در اطراف واژن/ رکتوم یا راست روده استفاده می شود.

برخی از اشکال لیدوکائین برای کاهش ناراحتی یا درد طی برخی اقدامات پزشکی یا معاینه ها به عنوان مثال، سیگموئیدوسکوپی و سیستوسکوپی) نیز کاربرد دارد.

به گزارش وب ام دی، لیدوکائین به عنوان یک بی حس کننده موضعی با ایجاد بی حسی موقت / از دست دادن احساس در پوست و غشاهای مخاطی کار می کند.

موارد مصرف این دارو

از این داروی بی‌حسی در موارد مختلفی استفاده می‌شود. لیدوکائین در جراحی‌های کوچک و دندانپزشکی به عنوان بی‌حس‌کننده موضعی مصرف می‌گردد که در دندانپزشکی به همراه کوکائین از پر مصرف‌ترین داروهاست. پماد آن در درمان دردهای موضعی مانند سوختگی ، گزش حشرات و هموروئید استفاده می‌شود.

همچنین این دارو برای انسداد سیستم عصبی مرکزی، انسداد عصب ،بی‌حسی نخاعی در اطراف سخت شامه و یا زیر تخاع و انسداد سمپاتیک هم بسیار استفاده می‌شود .

نحوه استفاده از لیدوکائین موضعی

در صورت استفاده از داروی بدون نسخه برای خوددرمانی قبل از استفاده از آن تمام دستورالعمل های موجود در بسته محصول را بخوانید و بر اساس آن استفاده کنید.

اگر سوالی دارید بهتر است با پزشک خود یا داروساز مشورت کنید . در صورت تجویز لیدوکائین توسط پزشک آن را طبق دستور وی استفاده کنید.

قبل از استفاده لیدوکائین روی پوست ناحیه آسیب دیده را طبق دستور تمیز و خشک کنید سپس یک لایه نازک از دارو را روی ناحیه آسیب دیده پوست قرار دهید و این کار به طور معمول 2 تا 3 بار در روز طبق دستور باید انجام شود.

در صورت استفاده از اسپری لیدوکائین قبل از استفاده قوطی آن را به خوبی تکان دهید. در حالی که قوطی را 3با فاصله 13 تا 18 سانتی متر از ناحیه آسیب دیده نگه داشته اید آن را اسپری کنید تا مرطوب شود.

اگر ناحیه آسیب دیده روی صورت است نخست لیدوکائین را نخست روی دست خود اسپری کنید سپس آن را روی صورت خود بمالید در ضمن دقت داشته باشید آن را نزدیک چشم ها، بینی و دهان خود اسپری نکنید.

در صورت استفاده از کف لیدوکائین قبل از استفاده از آن قوطی را به خوبی تکان دهید سپس کف را روی دست خود اسپری کرده و روی ناحیه آسیب دیده بمالید.

از استفاده لیدوکائین در قسمت های وسیع بدن، پوشاندن ناحیه با بانداژ ضدآب یا پلاستیکی یا اعمال گرما خودداری کنید مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشد زیرا این اقدامات خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش می دهند.

بلافاصله پس از استفاده از لیدوکائین دست های خود را بشویید مگر اینکه ناحیه ای از دست ها با آن تحت درمان قرار دارد. از قرار دادن این محصول در چشم، بینی یا گوش خودداری کنید در صورت قرار گرفتن این محصول روی این نواحی حساس بلافاصله محل را با آب تمیز بشویید.

دوز مصرفی لیدوکائین بر اساس وضعیت سلامای و نحوه پاسخ به درمان فرد مشخص می شود. از این محصول بیش از حد مجاز استفاده نکنید.

در صورت وجود عفونت یا زخم در ناحیه مورد درمان بدون مشورت با پزشک خود از این دارو استفاده نکنید. در صورت عدم بهبودی یا تشدید علائم بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.

مکانیسم اثر این دارو به چه صورت است؟

متابولیسم این داروی بی‌حسی در کبد و تا حد کمی نیز در کلیه انجام می‌گیرد. شروع اثر لیدوکائین ۲ تا ۵ دقیقه و طول مدت اثر آن نیز متوسط می‌باشد و دفع آن عمدتا از کلیه و به صورت متابولیت می‌باشد.

استفاده از لیدوکائین در درمان زود انزالی

یكی از راه‌هایی كه اخیرا خیلی مورد استفاده مردانی که دچار زودانزالی هستند قرار می‌گیرد استفاده از داروهای بی‌حسی مانند اسپری تاخیری لیدوکائین است.

لیدوکائین باید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قبل عمل جنسی استفاده شود تا اثر کند. این داروها با بلوک كردن هدایت عصبی مانع انتقال تحریک حسی از اعصاب ناحیه استفاده می‌شود و در نتیجه زمان رسیدن به انزال افزایش می‌یابد. باید توجه داشت كه استفاده از مواد بی‌حسی شمشیر دو لبه بوده و استفاده زیاد و نادرست از آن‌ها می‌تواند مشکلاتی را برای فرد به وجود آورد.

در این شرایط مرد نه تنها از نزدیكی هیچ احساس لذتی نمی‌برد بلكه حتی ممكن است برای مدت كوتاهی میل جنسی خود را هم از دست بدهد و حتی قادر به انجام عمل نزدیکی هم نباشد. بنابراین در صورتی که قصد دارید از اسپری تاخیری برای درمان زود انزالی استفاده کنید باید از نوع مرغوب آن استفاده کنید.

توجه داشته باشید که استفاده از این اسپری تاخیری حدودا تا ۳۰ دقیقه مانع انزال می‌گردد برای مرد شاید خیلی عالی باشد ولی برای زنان این زمان طولانی خسته کننده بوده و مطلوب نمی‌باشد و در برخی موارد امکان تنفر و انزجار از نزدیکی برای خانم‌ها وجود دارد.

اسپری لیدوکائین برای درمان زودانزالی

اسپری لیدوکائین مانند کرم های موضعی با حساسیت زدایی از آلت تناسلی مرد و کاهش حساسیت به از بین بردن زود انزالی کمک می کند. 10 تا 15 دقیقه قبل از رابطه جنسی از اسپری استفاده کنید تا بهترین عملکرد را داشته باشد.

از عوارض جانبی شناخته شده آن می توان به کاهش میل جنسی و از دست دادن حساسیت موقتی اشاره کرد.

بیشتر بخوانید:آیا در هنگام اجابت مزاج (دفع مدفوع) احساس درد می کنید؟

عوارض داروی لیدوکائین

این دارو عوارض گوناگونی در کنار فایده‌هایش دارد. عوارض لیدوکائین ناشی از مقدار زیاد مصرف ، کاهش تحمل بیمار، همچنین غلظ زیاد پلاسمایی ناشی از ورود ناخواسته دارو به رگ و همچنین ناسازگاری فرد یا حساسیت مفرط است.

واکنش‌های سیستمیک با مصرف این دارو به سرعت یا با تأخیر و تا ۳۰ دقیقه پس از تجویز دارو بروز خواهد کرد. عوارض سیستمتیک آن شامل گیجی، تضعیف تنفسی، تشنج و افت فشارخون است.

عوارض با شیوع کم در مصرف موضعی شامل سوزش ، گزش ، ورم یا حساسیت پوست به لمس، خارش و کهیر خواهد بود.

توجه داشته باشید که بی‌ضرری و اثربخشی مصرف این دارو در معاینات یا به كار بردن وسایل پزشكی، به مقدار مصرف صحیح، روش مناسب، و رعایت احتیاط‌های لازم و آمادگی جهت مقابله با مواد اضطراری بستگی دارد.

در هنگام مصرف این دارو، باید وسایل احیای بیمار و سایر داروهای ضروری در دسترس باشند.

مرگ آوری لیدوکائین برای کودکان

اغلب مادران برای بی ‌حس شدن لثه فرزند خود حین دندان در آوردن از لیدوکائین استفاده می کنند، اما باید گفت در صورت خوردن لیدوکائین توسط کودک عوارض جانبی خطرناکی برای وی رخ خواهد داد.

بر اساس اعلام سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از ژل یا اسپری بی ‌حسی موضعی لیدوکائین برای کاهش درد لثه ‌ها هنگام دندان درآوردن کودکان بیش از اثربخشی عوارض جبران ناپذیر دارد.

سازمان غذا و داروی آمریکا ضمن انتشار بیانیه ‌ای نسبت به خطر استفاده از ژل لیدوکائین 2 درصد برای کاهش درد ناشی از دندان درآوردن در نوزادان هشدار داد.

لیدوکائین به عنوان یک داروی بی ‌حسی موضعی به طور معمول برای تسکین بروز زخم گلو و دهان هنگام شیمی ‌درمانی برای بزرگسالان تجویز می‌شود، اما استفاده از آن برای کودکان 6 ماه تا 3 سال به شدت خطرناک و حتی مرگبار است.

خوردن لیدوکائین توسط کودکان منجر به بروز عوارض جانبی جدی مانند حمله، آسیب جدی مغز و مشکلات قلبی در این گروه سنی می شود.

از علائم دیگر خوردن لیدوکائین توسط کودکان می توان به اضطراب، گیجی، مشکلات بینایی، استفراغ، خواب آلودگی و لرز اشاره کرد؛ همچنین خطر خفگی و پریدن غذا در گلو نیز افزایش می یابد.

سازمان غذا و داروی آمریکا  در سال 2014 میلادی 22 مورد واکنش شدید به داروی لیدوکائین را در نوزادان به ثبت رسانده که در 6 مورد منجر به مرگ و در 3 مورد نیز تا باعث بروز عوارض بسیار جدی و تهدیدکننده زندگی شده است. 11 نوزاد دیگر در بیمارستان بستری شده و 2 نوزاد دیگر نیز بدون بستری تحت درمان قرار گرفتند.

اثرات جانبی مصرف لیدوکائین

عوارض جانبی لیدوکائین می تواند شامل قرمزی موقت، گزگز و کمی تورم در محل استفاده باشد. در صورت تداوم یا تشدید این عوارض بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.

در صورت تجویز این دارو توسط پزشک به یاد داشته باشید پزشک با علم عوارض جانبی آن تشخیص داده منفعت این دارو بیش از عوارض جانبی برای شما است.

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی از جمله تنفس آرام / کم عمق، تشنج، پوستی کم رنگ / مایل به آبی / خاکستری رنگ، خستگی غیرمعمول، تنگی نفس، ضربان سریع/ آهسته قلب و نامنظم  بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

بروز واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی از جمله بثورات جدید/ تشدید آنها، خارش/ تورم جدید یا تشدید آن به ویژه در ناحیه صورت/ زبان/ گلو، سرگیجه شدید و مشکل تنفسی بلافاصله کمک پزشکی دریافت کنید.

دقت داشته باشید این فهرست کاملی از عوارض جانبی احتمالی استفاده از لیدوکائین نیست، بنابراین در صورت مشاهده هرگونه عارضه جانبی با پزشک خود تماس بگیریدو نسبت به علائم هوشیار باشید.

بیشتر بخوانید:بیماری سپسیس چیست؟ از علل و علائم تا تشخیص و درمان

موارد احتیاط مصرف لیدوکائین

قبل از استفاده از لیدوکائین اگر نسبت به آن یا داروهای بیهوشی نوع آمید به عنوان مثال، بوپیواکائین و پریلوکائین یا داشتن هرگونه آلرژی دیگر آن را به پزشک خود اطلاع دهید.

لیدوکائین حاوی مواد غیرفعال است که می تواند باعث بروز واکنش های آلرژیک یا سایر مشکلات شود.

قبل از استفاده از این دارو سابقه پزشکی خود به ویژه شکاف یا ترک خوردگی پوست/ عفونت در ناحیه ای که قرار است لیدوکائین مورد استفاده قرار گیرد، بیماری قلبی، بیماری کبد، یک بیماری خونی خاص به نام متهموگلوبینمی را به پزشک اطلاع دهید.

در صورت انجام ام آر آی باید به پرسنل مرکز تصویربرداری اطلاع دهید از لیدوکائین استفاده می کنید. برخی از برندهای این دارو ممکن است حاوی فلزاتی باشند که می تواند باعث سوختگی جدی حین انجام ام آر آی شود و نباید از آنها قبل از انجام این تصویربرداری استفاده شود. درباره برند مورد استفاده خود با پزشک مشورت کنید.

قبل از انجام جراحی تمام داروهای مورد استفاده خود از جمله داروهای تجویز شده، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی و حتی مکمل ها را به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.

هنگام استفاده از این دارو در کودکان احتیاط شود زیرا ممکن است حساسیت آنها نسبت به بروز عوارض جانبی دارو بیشتر باشد.

در دوران بارداری لیدوکائین باید فقط در صورت نیاز اضطراری استفاده شود و درباره خطرات و فواید آن با پزشک صحبت کنید. دقت داشته باشید این دارو به شیر مادر منتقل می شود، اما بعید است به نوزاد شیرخوار آسیب برساند بهتر است قبل از شیردهی با پزشک خود در این باره مشورت کنید.

عملکرد لیدوکائین

احساس درد نوعی اطلاعات حسی است. انسداد این اعصاب حسی منجر به بی حسی و کاهش درد در ناحیه ای می شود که در معرض لیدوکائین قرار گرفته است که این دارو به بافت ها تزریق می شود یا از طریق پوست جذب می شود. به طور معمول طی مراحل  انجام کارهای مربوط به دندانپزشکی از لیدوکائین به عنوان یک عامل بی حسی استفاده می شود و در محیط های دیگر  از این ماده به عنوان کاهنده درد بهره مند می شوند.

علائم سوءمصرف لیدوکائین

لیدوکائین به لحاظ ساختاری مشابه کوکایین عمل کرده و باعث ایجاد اثرات موضعی و سیستمیک می شود. از علائم سوء مصرف لیدوکائین که به عنوان مسمومیت با لیدوکائین نیز شناخته می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بی حسی در اطراف دهان یا زبان
• طعم فلزی در دهان
• سرگیجه
• زنگ زدن یا وزوز گوش ها
• تاری دید
• بی قراری
• آشفتگی یا عصبیت
• پارانویا
• گرفتگی عضلات
• تشنج

علاوه بر این، سوء مصرف لیدوکائین منجر به از دست دادن سطح هوشیاری نیز می شود، همچنین ممکن است طی سوءمصرف داروهای بیهوشی موضعی که منجر به انسداد اعصاب نزدیک به ستون فقرات می شوند فشار خون پایین (افت فشار خون) و ضربان آهسته قلب (برادی کاردیا) نیز رخ دهد.

تزریق تصادفی لیدوکائین به رگ ها طی مراحل بی حسی منجر به بروز واکنش های شدید قلبی عروقی از جمله فشارخون پایین و آریتمی های کشنده از قبیل انسداد قلبی دهلیزی بطنی، ریتم های بطنی، تاکی کاردیا بطنی و فیبریلاسیون بطنی شود.

علل سوء مصرف این دارو چیست؟

غالبا سوء مصرف لیدوکائین ناشی از تزریق تصادفی و بیش از اندازه آن به رگ ها طی بی حسی یا رویه های کاهش درد است. با این حال، علل دیگری از جمله استفاده نامناسب یا بیش از حد از پدهای جلدی آغشته به لیدوکائین و ترکیب لیدوکائین یا بلع آن نیز ممکن است رخ دهد.

حائز اهمیت است لیدوکائین و کوکایین نباید باهم مخلوط نشوند. برش پدهای جلدی در پزشکی توسط برخی از پزشکان، یک تکنیک شناخته شده پیرامون کاهش مقدار کلی داروی تجویزی به بیماران است.

به طور قطع صرفا یک نوع از پدهای دارویی جلدی در برابر برش واکنش نشان داده و منجر به تعدیل نسبی داروی تجویزی در یک پد تغییر یافته می شوند.  بیمار بسته به نوع پد می تواند دوز قابل توجهی از داروهای بی حسی از جمله لیدوکائین را دریافت کند.

سایر انواع لیدوکائین های موضعی مانند کرم ها نیز با توجه به شرایط پوست در مقادیر مختلفی جذب می شوند. هنگام تحریک و التهاب پوست مانند آنچه که به هنگام سوختگی یا حذف موهای زائد از طریق لیزر رخ می دهد این دارو خیلی سریع تر از حد انتظار جذب شده و موجب سوء مصرف می شود.

تشخیص سوء مصرف لیدوکائین

به طور عمده تشخیص سوء مصرف لیدوکائین از طریق معاینه جسمی بیمار بعد از شروع علائم امکان پذیر است. با توجه به تنوع مقادیر مسمومیت زمان استفاده از لیدوکائین همراه با شروع علائم به عنوان رایج ترین روش برای تشخیص سوء مصرف لیدوکائین در نظر گرفته می شود.

آزمایش خون سطح میزان لیدوکائین موجود در خون را نشان می دهد، اما نتیجه گیری مفید از این آزمایش که با هدف هدایت تصمیمات درمانی اورژانسی انجام می گیرد زمان بر است.

به طور معمول برای تشخیص سوء مصرف لیدوکائین واقعیت ساده شروع علائم بلافاصله پس از تجویز کفایت می کند. به عنوان مثال، علائم تشنج ناگهانی به علت اختلال تشنجی مشابه علائم سوء مصرف لیدوکائین است.

تشخیص سوء مصرف لیدوکائین ناشی از تجویز داروهای مسکن مانند پدهای پوستی نیز سخت تر است.

درمان سوءمصرف لیدوکائین

درمان سوءمصرف لیدوکائین بستگی به نوع علائم و نشانه های بیمار دارد. در صورت وجود نگرانی در مورد تشنج بیمار باید با داروهای آرام بخش و کنترل کننده تشنج درمان شود. این علائم را  افزایش آستانه تشنج می نامند.

هدف از تجویز این داروها جلوگیری از تحریکات عصبی ناشی از تشنج شدید در سیستم عصبی است. سوءمصرف لیدوکائین در بیماران مبتلا به آریتمی قلبی اغلب احتمال حمله قلبی را تشدید می کند.

بیمار باید با استفاده از تکنیک های پیشرفته حیات قلبی عروقی احیا شده و انتظار می رود زمان احیا در این بیماران طولانی تر از حد نرمال باشد.

در بیماران مشکوک به سوءمصرف لیدوکائین دوز اپی نفرین باید به کمتر از یک میکروگرم در هر کیلوگرم کاهش یابد. درمان اورژانسی سوءمصرف لیدوکائین نیازمند تزریق محلول امولسیون لیپیدی (چربی) است. مولکول های چربی به لیدوکائین آزاد موجود در پلاسمای خون متصل شده و آنها را بی اثر می سازند.

تزریق امولسیون لیپیدی در درمان انواع متفاوتی از سوءمصرف داروها رایج است.همزمان با کاربرد لیدوکائین برای کاهش درد نیاز به درمان مناسب برای سوءمصرف آن نیز افزایش می یابد. در اغلب موارد پزشکی که استفاده از لیدوکائین را تجویز می کند، به هنگام سوء مصرف بلافاصله درمان آن را شروع می کند.

در صورتی که مشکوک به سوءمصرف لیدوکائین در زمان عدم حضور پزشک هستید (مانند تجربه سوء مصرف پدهای جلدی) بهتر است به پزشک خود اطلاع دهید یا با اورژانس تماس بگیرید. به طور معمول این نوع سوء مصرف ها در صورت تشخیص هر چه سریع تر با موفقیت درمان می شوند.

فعل و انفعالات لیدوکائین

تداخلات دارویی نحوه عملکرد داروها را تغییر یا خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش می دهد. این سند شامل همه تداخلات دارویی احتمالی نیست، بنابراین فهرستی از تمام داروهای مورد مصرف خود از جمله داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی تهیه کرده و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. علاوه بر این، بدون تایید پزشک دوز داروها را شروع، متوقف یا تغییر ندهید.

مصرف بیش از حد لیدوکائین

لیدوکائین در صورت استنشاق یا بلعیدن خطراتی به همراه دارد. در صورت مصرف بیش از حد و بروز عوارض جانبی مانند از دست دادن یا مشکل تنفسی با اورژانس تماس بگیرید. از دیگر علائم مصرف بیش از حد آن می توان به خواب آلودگی، ضربان نامنظم قلب و تشنج اشاره کرد.

در ضمن تمام وقت ها و انجام آزمایش های خود را برای بررسی وضعیت سلامت خود به دقت دنبال کنید، همچنین در نظر داشته باشید این دارو برای شما تجویز شده از به اشتراک گذاشتن آن با دیگران خودداری کنید.

دوز از دست رفته لیدوکائین

در صورت فراموشی مصرف یک دوز این دارو به محض یادآوری آن را استفاده کنید، اما اگر نزدیک به زمان بعدی مصرف دارو باشد از استفاده آن صرف نظر کنید و برای افزایش اثربخشی آن دوز دارو را افزایش ندهید.

نحوه نگهداری لیدوکائین

لیدوکائین در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود، همچنین از یخ زدگی آن جلوگیری کنید. دارو را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.

ژل یا کیسه های کف یا اسپری را در مجاورت گرمای زیاد (بیش از 120 درجه فارنهایت معادل 49 درجه سانتیگراد) نگهداری نکنید.

علاوه بر این لیدوکائین را در مجاورت شعله قرار ندهید. از آنجا که کف یا اسپری تحت فشار هستند قوطی را سوراخ نکنید و نسوزانید.

لیدوکائین را د اخل چاه توالت یا فاضلاب نریزید مگر اینکه انجام این کار در محل زندگی شما مجاز باشد. در صورت عدم نیاز به این دارو به درستی آن را منقضی کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه دور ریختن محصول با خیال راحت با داروساز یا شرکت محلی دفع زباله مشورت کنید.

مترجم: الهه زارعی