نگاهی اجمالی به علل ابتلا به آسم و روش های درمان آن

بیماری آسم ، ورم مزمن راه هوایی می‌باشد. در بیماری آسم ، عضلات اطراف نای (راه هوایی) سخت و سفت می‌شوند و عبور هوا را کم می‌کنند. بیشتر این بیماران، کودکان می‌باشند و دختران بیشتر مبتلا می‌شوند.

آسم یک کلمه یونانی قدیمی به معنی نفس زدن است. دانشمندانی مثل سقراط، ارسطو و ابوعلی سینا در مورد این بیماری مطالب زیادی نوشته اند و توصیه هایی نیز داشته اند. بیماری آسم (Asthma) نوعی از بیماریهای ریه بوده که بر مسیر جریان هوا که وظیفه حمل هوا به داخل ریه را برعهده دارد تاثیر گذاشته، باعث نازک شدن و تورم این مسیر شده، مخاط این ناحیه را افزایش می دهد و تنفس فرد مبتلا را سخت کرده و وی را دچار تنگی نفس، خس خس و سرفه می نماید.

در بعضی از افراد آسم فقط کمی باعث ناراحتی آنها می شود در حالیکه در دیگر افراد این بیماری شدید بوده و آنها را دچار مشکلات جدی و همچنین حملات شدید آسم می کند. هرچند درمان کامل بیماری آسم کشف نشده است اما می شود با راههایی این بیماری را کنترل کردن و شدت آن را کم نمود.

انواع بیماری آسم

بیماری آسم انواع مختلفی دارد. یک نوع از انواع آسم که به نام “آسم آلرژیک” خوانده می شود معمولاً در سنین کودکی و جوانی بیشتر دیده می شود و زمینه “حساسیت” بزرگ ترین عامل خطر برای بروز آن می باشد.

این حساسیت ممکن است یک حساسیت فصلی باشد که با علایمی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش حلق، قرمزی و خارش چشم خود را نشان می دهد و یا به صورت یک حساسیت پوستی باشد.

نوع دیگر آسم آلرژیک می تواند ناشی از آلرژن های محیطی باشد. از آلرژن های محیطی می توان به گرد و خاک و ذرات معلق در هوا تا آلرژن های ناشی از ادرار و مدفوع حیوانات یا پر و پشم حیوانات و یا گرده افشانی گیاهان اشاره کرد که سبب ابتلا فرد به بیماری آسم می شوند.

نوع دیگر آسم، غیرآلرژیک می باشد. البته این تقسیم بندی، تقسیم بندی کاملی نیست و ممکن است بعضی از افراد در هیچ کدام از این تقسیم بندی ها نگنجند.

آیا ژنتیک و جنبه های ارثی در ابتلا به بیماری آسم تاثیر دارند؟

از نظر علمی مهم ترین علت و رابطه ای که در ابتلا به بیماری آسم ثابت شده فاکتور ژنتیک می باشد، یعنی فردی که پدر یا مادرش مبتلا به آسم باشند، بیشتر در خطر ابتلا به آسم قرار می گیرد و اگر هر دو نفر (پدر و مادر) آسم داشته باشند، قطعاً امکان ابتلا فرزندان بیشتر خواهد شد.

عوامل خطر بیماری آسم

• داشتن آلرژی
• اضافه وزن
• کاهش وزن نوزاد هنگام تولد
• کشیدن سیگار
• در معرض دود سیگار قرار گرفتن
• مادران بارداری که سیگار می‌کشند، کودکشان را دچار آسم می‌کنند.
• در معرض دود و یا آلودگی هوا قرار گرفتن
• دارا بودن شغلی که با مواد شیمیایی سروکار دارد، مانند کشاورزی و آرایشگری
• در معرض مواد آلرژی زا قرار گرفتن
• عفونت باکتریایی و یا ویروسی

علائم خطرناک بیماران آسمی

• کبودی لب‌ها و صورت
• از دست دادن هوشیاری و گیجی
• تنفس بسیار سخت
• سریع شدن ضربان قلب
• اضطراب شدید
• عرق کردن
• غیر عادی نفس کشیدن
• توقف تنفس
• سینه درد
• سفت و سخت شدن سینه

تحریک کننده های شایع بیماری آسم

تحریک کننده های خاص ایجاد آلرژی شامل: گرد و غبار، شوره بدن حیوانات، غذاهای خاص و یا مواد شیمیایی هستند که در نگهداری مواد غذایی استفاده می شود. برخلاف باور عموم مردم سگ و خز گربه آلرژی ایجاد نمی کند. در عوض یک پروتئین موجود در بزاق حیوانات خانگی، شوره و ادرار بعضی از آنها انسان ها را دچار آلرژی می کند. البته هر چیزی ممکن است اشخاص حساس را دچار آسم و آلرژی کند. چیزهایی مانند: دود سیگار، هوای سرد و آلودگی، ورزش و حتی استرس می تواند حمله آسم را در یک فرد آغاز کند.

کنترل بیماری آسم

کنترل آسم شامل تسکین دهنده های کوتاه مدت علائم و استراتژی های بلند مدت برای جلوگیری از وقوع حملات آسم است. استفاده از داروها و روش های رفتاری و اجتناب از محرک هایی که به ایجاد آسم منجر می شوند، هر دو به موفقیت کنترل آسم کمک می کنند. یکی از موفقیت های جلوگیری از آسم آموزش و مشاوره صحیح با یک پزشک است. علائم آسم ممکن است حتی زمانی که دارو به صورت منظم مصرف می شود، عود کنند که این نیازمند یک ارزیابی مجدد با یک پزشک حرفه ای و متخصص است.

تشخیص بیماری آسم

در حالی که پزشکان متخصص می توانند با یک مشاوره و انجام آزمایش های مورد نظر آلرژی را تشخیص دهند اما ممکن است علائم آسم گاهی اوقات با یک عفونت باکتریایی اشتباه شود. آنتی بیوتیک ها معمولاً در کنترل آسم موثر هستند. تست ریوی برای تشخیص عملکرد ریه بسیار ضروری است.

حملات متوسط و خفیف برای افرادی که مبتلا به آسم هستند بسیار معمولی است. در زمان وقوع این حملات فرد ممکن است احساس بی قراری، سفتی قفسه سینه، خس خس و یا سرفه کردن داشته باشد. اما حملات شدید باعث قطع تنفس، تنگی نفس، اشکال در صحبت کردن و از دست دادن آگاهی باشد، البته اگر بلافاصله درمان نشود. علائم آسم و شدت آن می تواند تا حد زیادی متفاوت باشد اما باید همیشه آنها را جدی گرفت.

تاثیر رژیم غذایی با فیبر بالا در ابتلا به آسم

گروهی از دانشمندان دانشگاه لوزان سوییس در تحقیقی تاثیر رژیم غذایی با فیبر بالا را در ابتلا به آسم مورد مطالعه قرار دهند. آنها آزمایش های خود را روی گروهی از موش ها آغاز کردند و به آنها رژیم غذایی با فیبر پایین دادند. پس از دو هفته، محققان مشاهده کردند که این موش ها به گرد و غبار نوعی آلرژی پیدا کردند و خرخر می کنند.

در این موش ها علایمی همچون التهاب ریه به همراه تنگی راه های تنفسی ، خس خس سینه و تنگی نفس مشاهده شد.اما در مقابل موش هایی که پیش از قرار گرفتن در معرض گرد و غبار به مدت دو هفته از رژیم غذایی سرشار از پکتین (فیبر) استفاده کرده بودند، این علایم را از خود نشان ندادند.

به گفته محققان سطح سلول های ایمنی به نام ائوزینوفیل و سلول های آنتی بادی ایمونوگلوبولین (E-both) که معمولا هنگام بروز آلرژی و آسم افزایش می یابد، در موش های گروه دوم به نصف کاهش یافت.در نتیجه این موش ها انقباضات کم تری را در راه های تنفسی خود داشتند و کمتر به آسم مبتلا شدند.