ترشحات گوش خارجی که به آن جرم یا واکس گوش گفته می‌شود آلوده و کثیف نیستند. این ترشحات، در واقع از ترشحات طبیعی و ضروری بدن هستند که از گوش مراقبت می‌کنند. جرم گوش به‌طور طبیعی و خودبه‌خود به سمت بیرون حرکت کرده و از مجرای گوش خارج می‌شود بنابراین نیازی به دستکاری برای خروج آن وجود ندارد.
گوش پاک کن ممنوع
کسانی که سعی می کنند گوش شان را به طور مداوم تمیز کنند، ممکن است مشکلاتی را برای گوش خود ایجاد کنند، چون پوست کانال گوش و همین طور پرده گوش از ظریف ترین نقاط پوستی بدن هستند، بنابراین ضروری است که مراعات این قسمت را بکنید. از همین امروز سعی کنید عادت تمیز کردن گوش را ترک کرده و دیگر از گوش پاک کن استفاده نکنید.
چرا نباید از گوش پاک کن برای تمیز کردن جرم گوش استفاده کرد؟
- بر اثر فرو بردن جسم خارجی به داخل گوش، علاوه بر خطر آسیب‌رسانی به پرده گوش، امکان ایجاد خراش‌های ظریف میکروسکوپی در مجرای گوش وجود دارد. در این صورت و با توجه به احتمال وجود میکروب و یا قارچ در سطح گوش، چنانچه شخص زمینه آلودگی را پیدا کند، مبتلا به عفونت گوش خواهد شد.
- بررسی‌ها نشان می‌دهند کودکانی که از گوش پاک‌کن استفاده می‌کنند بیش از سایرین در معرض خطر پارگی پرده گوش قرار دارند.
- استفاده از گوش پاک‌کن با تضعیف سیستم دفاعی گوش، موجب افزایش خطر ابتلا به خشکی و خارش گوش می‌شود.
- بسته شدن کانال گوش به وسیله ی جرم یکی از شایع ترین علت های کم شنوایی است و معمولاً علت فشرده شدن و به عقب رانده شدن جرم گوش، استفاده از گوش پاک کن است.
تمیز کردن گوش خارجی در خانه
بهترین روش توصیه شده جهت تمیز کردن گوش خارجی این است که لاله گوش و قسمت بیرونی گوش خارجی را با استفاده از یک پارچه نخی نرم و مرطوب که به دور انگشت اشاره‌تان پیچیده‌اید تمیز کنید، بدون آنکه انگشت خود را داخل مجرا ببرید. هیچ گاه سوراخ گوش را با چیزی که قطورتر از انگشت کوچکتان باشد تمیز نکنید. این بدین معنی است که شما مجاز نیستید، بیشتر از یک سانتی متر از مجرای داخلی گوش را نظافت کنید.
تجمع جرم گوش
در برخی از موارد، ترشح بیش از حد جرم گوش به‌خصوص در افراد مستعد موجب انسداد گوش و کاهش شنوایی می‌شود که در این صورت بایستی بیمار جهت شستشوی گوش و اقدامات لازم به پزشک مراجعه کند.
چه کسانی مستعد تجمع جرم گوش هستند؟
- کسانی که میزان تولید جرم در گوش شان زیاد است.
- افرادی که کانال گوش شان تنگ و یا انحنای کانال گوش شان بیشتر از حد معمول است.
- کسانی که کانال گوش شان موی زیادی دارد.
- افرادی که عادت دارند گوش شان را تمیز کرده و یا دستکاری کنند
علایم تجمع جرم گوش کدامند؟
- درد گوش و احساس کیپ بودن گوش
- کاهش شنوایی که ممکن است پیش رونده باشد.
- صدای وزوز در گوش
- خارش و خروج ترشحاتی از گوش
چه زمانی باید گوش توسط پزشک تمیز شود؟
جرم گوش تا هنگامی که باعث انسداد کامل کانال گوش نشود، منجر به افت شنوایی نشده و حتی فرد متوجه نمی شود که گوشش جرم دارد، اما هنگامی که انسداد کانال کامل شد، فرد متوجه کیپ شدن گوش و افت شنوایی می شود. معمولاً این اتفاق در زمان استحمام یا به دنبال شنا کردن ایجاد می شود، چون ورود آب به داخل کانال گوش باعث حجیم تر شدن جرم گوش موجود در کانال گوش می شود.
جرم گوش همانند چوب، وقتی در معرض رطوبت قرار می گیرد پف کرده و کانال را بیشتر از قبل می بندد. بیمار هیچ گاه نباید گوش خودش را تمیز کند، یا نباید با گوش پاک کن یا هر وسیله ی دیگری جرم را خارج کند.
تمیز کردن گوش خارجی در مطب
سه روش برای تمیز کردن مجرای گوش وجود دارد.
۱- ساده‌ترین راه این است که در زیر دید مستقیم از طریق اسپکولوم گوش، مواد توسط یک قاشقک سرومن یا ترشحات گوش برداشته شوند. قاشقک سرومن باید در بالای واکس یا موم متراکم داخل گوش جای داده شود؛ بیرون کشیدن دقیق قاشقک که در واکس فرو رفته‌است، باعث جابجائی واکس خواهد شد. چون سطح پوشاننده درون گوش فوق‌العاده حساس است، بنابراین باید در چنین دستکاری‌هایی دقت کامل به عمل آید تا از ایجاد درد و خونریزی جلوگیری شود.
۲- روش دوم تمیز کردن مجرای گوش، شستشو دادن آن است. برای این کار از آب ولرم که حرارتی همانند حرارت بدن دارد استفاده می‌شود، زیرا در صورتی که آب از حرارت دیگری برخوردار باشد، باعث تحریک گوش داخلی و ایجاد حالت سرگیجه می‌شود.
اگر موم یا سرومنی که قرار است خارج شود کاملاً متراکم باشد و بویژه اگر حالت خشک و سفت داشته باشد، ممکن است عمل شستشو موفقیت آمیز نباشد، مگر اینکه بیمار به مدت ۴–۳ روز قبل از شستشو، روزی چندبار چند قطره روغن معدنی و یا قطره گلیسیرین فنیکه در گوش خود چکانیده باشد. این روغن باعث نرم شدگی سرومن می‌شود و بیرون آوردن آن توسط عمل شستشو را آسان می‌سازد. فراورده‌های مختلفی که سبب نرم شدن واکس گوش می‌شوند، در دسترس هستند. اغلب این فراورده‌ها بی ضرر هستند، اما روشن شده‌است که برخی از آنها سبب ایجاد یک پاسخ التهابی موضعی می‌شود.
۳- سومین روش برای تمیز کردن مجرای گوش، استفاده از یک لوله مکش کوچک و زاویه دار برای بیرون کشیدن چرک و سایر مواد مایع از مجرای گوش است. این روش بویژه هنگامی کارساز است که چرک از طریق یک پرده پاره شده بیرون آمده و علاوه بر مجرای گوش، گوش میانی را نیز پر کرده باشد. سپس فرد معاینه کننده می‌تواند با به پیش بردن دقیق لوله مکش، مجرای گوش و در نهایت فضای گوش میانی را از چرک پاک کند تا گوش قابل معاینه شود.
در حال حاضر استفاده از دستگاه مکش (suction) رایج شده‌است اما گاه ترشحات سفت و به پایه خود محکم چسبیده‌اند. در این موارد مخصوصاً اگر بدون نرم‌کننده‌هایی مثل گلیسیرین فنیکه بلافاصله اقدام به مکش شود، باعث خونریزی زیر موضع و تشکیل هماتوم یا توده خونی می‌شود؛ بنابراین حتماً در واکس‌های سفت، از مواد نرم‌کننده مثل گلیسیرین فنیکه یا آب اکسیژنه باید استفاده نمود.
توصیه های مهم:
افرادی که مستعد انسداد گوش و کاهش شنوایی هستند، در صورت تجمع بیش از حد این ماده در گوش باید برای شستشوی گوش و درمان لازم به پزشک مراجعه و از دستکاری کردن آن با وسایل نوک تیز خودداری کنند.
از تمیز و دستکاری کردن گوش با گوش پاک کن خودداری کنید، چرا که این امر می تواند منجر به فشرده شدن جرم گوش و تجمع آن در داخل کانال گوش شود.
منبع: نبض ما
