اگزما یا درماتیت پوستی نوعی بیماری پوستی است که اغلب با قرمزی و التهاب در پوست خود را نشان می دهد. منشاء اگزما ناشناخته شده است. در این بیماری پوست دچار التهاب، خارش و تحریک میشود و به نظر میرسد که اغلب روی صورت، دستها و پاها به وجود می‌آید.
علایم و نشانه‌های اگزما
از مهمترین علایم و نشانه‌های اگزما قرمزی پوست، التهاب و بادکردگی، بروز تاول، خارش و سوزش و پوسته پوسته شدن پوست است، همچنین اغلب اوقات این علایم در هنگام شب بدتر و وخیمتر میشوند.
به طور کلی اگزما در شــکل حاد خود به صورت قرمزی و ورم پوســت، تاولهای ریز و گرمی شدید بروز میکند. اگر تاولها بترکد، سطح مرطوب و سردی ایجاد میشود و ترشحی بیرنگ و جزیی تراوش میکند. که در صورت انباشته شــدن در سطح پوست، کبره‌های پوستی ایجاد میکند. در تمامی مراحل بیماری اگزما، پوســت خارش دارد و هنگامی که سطح پوست مرطوب اســت، خاراندن و خراشیدن موضع، نه تنها سبب عفونت میشود، بلکه مرحله خشک شدن و پوست اندازی را به تاخیر میاندازد.
علت اگزما چیست؟
نظریه‌های گوناگون پزشکی، زمینه‌های ارثی و ذاتی را برای بروز انواع حساسیت‌های پوستی، از جمله اگزما موثر میدانند. سایر علل ایجاد کننده اگزما به طور خلاصه عبارتند از:
- حساسیت‌های تغذیه‌ای
- استرس و فشارهای عصبی
- آب و هوا (سردی یا گرمی بیش از حد هوا و خشکی هوا)
- ضعف سیستم ایمنی بدن
- واکنش‌های حساسیتی به برخی مواد آرایشی و بهداشتی مانند انواع صابونها، عطر، کرمها و لوازم آرایشی
- حساسیت به فلز
- تماس زیاد با کارهای رطوبت دار، مواد پاک کننده، روغن و چربي، حالل ها و غیره در خانه و محل کار
در مجموع میتوان گفت علت واقعــی اگزما، ناتوانــی بــدن در دفع سموم از طریق راههای خروجی اســت؛ در واقع مواد زائد از طرق مدفوع، ادرار، تنفس از ریه‌ها و نیز از منافذ پوســت با عرق کردن خارج میشوند و چنانچه این مواد به درستی دفع نشوند، منافذ پوســت برای دفع سموم مجبورند کار بیشتری انجام دهند. اگر منافذ پوست نتوانند وظیفه عادی خود، یعنی سم‌زدایی را انجام دهند، عرق سرشار از مواد بیماریزا شده و به پیدایش بیماریهای پوست مانند اگزما، آکنه، کورک و سایر بثورات پوستی میانجامد. سوخت و ساز ناقص و ضعیف بدن، یبوست، کمبود مواد مغذی، استرسها، ناکامیها و سایر هیجانات منفی از دیگر عوامل بروز اگزماهای پوستی هستند. درمان کردن بیماریهای قبلی اگزما با داروهای ســرکوبگر نیز در بسیاری از موارد قویترین علت جانبی بروز اگزماست.
روشهای درمان خانگی اگزما در طب سنتی
- خوردن عرقیات گیاهی با طبع سرد
خوردن عرقیات گیاهی خنک مانند کاسنی، بید و شاهتره در بهبود و درمان اگزما مفید است.
- خوردن بذرهای گیاهی با طبع سرد
مقداری تخم خیار، تخم کاهو، تخم کاسنی و تخم خرفه را به مقدار مساوی با هم مخلوط کرده و به طور کامل آسیاب کنید تا به شکل پودر در آید. روزی یک قاشق چایخوری از این مخلوط را در یک لیوان آب جوش ریخته و سر لیوان را پوشانده و بگزارید تا نیم ساعت لعاب بیاندازد، سپس میل نمایید.
- انجام حجامت
انجام حجامت عام و بعد از یک ماه حجامت ساقین از روشهای درمان اگزما با طب سنتی است.
- شستشوی پوست با سرکه
یکی از راهکارهای درمان خانگی اگزما، شستشوی پوست با سرکه به مدت 7 روز است.
- هیله سیاه + عسل
خوردن گیاه دارویی هلیله سیاه نیز برای درمان اگزما مفید است، به این منظور یک واحد هلیله سیاه را بایستی با 5 واحد عسل ترکیب کرده و مصرف نمایید.
- آب انار
همانند درمان خانگی کهیر، خوردن انار یا آب انار به مدت 40 روز نیز از دیگر راههای توصیه شده در طب سنتی برای درمان خانگی اگزما است.
- استعمال روغن حیوانی
استعمال روغن حیوانی که تازه به دست آمده باشد، به ویژه روغنی که فقط از کره شیر گاو تهیه شده است، برای درمان اگزما خشک مفید بوده، به این منظور ناحیه دچار اگزما را را با این ترکیب شستشو دهید. این کار باعث کاهش خارش نیز خواهد شد.
- شستشو با جوشانده زیتون تلخ
یکی دیگر از روشهای درمان خانگی اگزما شستشوی محل زخم اگزما با جوشانده رقیقی از زیتون تلخ است. روزانه دوبار از این محلول برای شتستشوی ناحیه مورد نظر استفاده کرده و سپس آن را زود خشک کنید.
- مرطوب نگه داشتن محیط
مرطوب نگه داشتن هوای محیط نیز در کاهش عوارض اگزما مفید است، به این منظور میتوانید هوای منزل را با دستگاه‌های مرطوب کننده، مرطوب نگه دارید.
- استعمال موضعی روغن زیتون
مقداری روغن زیتون را به پوست خود بمالید و پس از چند دقیقه آن را با یک شامپوی ضدآلرژی بشویید تا تاثیر بگذارد.
- کمپرس سرد
در اگزمای حاد، استفاده از کمپرس سرد یا سرد مرطوب مفید است. برای این کار، موضع اگزما را به کمک یک تکه پارچه نخی ضخیم بپوشانید و هر 2 ساعت، پارچه را 15 تا 20 دقیقه با آب سرد خیس کنید. گاهی محل اگزما را باید به مدت یک هفته و 2 بار در روز با استفاده از کمپرس آب سرد بانداژ کرد تا پارچه سردی خود را حفظ کند، البته در ابتدا ممکن است خارش یا درد شدیدتر شود اما پس از دقایقی، خارش و درد التیام می‌یابد.
به طور کی برای بهبود سریعتر اگزما و تاثیر بیشتر روشهایی که برای درمان خانگی اگزما آورده شد، لازم است اولا بیمار رژیم غذایی خود را اصلاح کرده و از مواد غذایی مقوی و سرشار از سبزیجات و میوه‌ها استفاده کند، همچنین از خوردن چای، قهوه، الکل، شکر، فراورده‌های آرد سفید و فست فودها دوری کند.
