هورمون انسولین از پانکراس (لوزالمعده) ترشح شده و به جذب قند توسط بدن و حفظ قند خون در محدوده طبیعی کمک میکند.
بسیاری از سلولهای بدن مانند عضلات و بافت چربی بهتنهایی قادر به جذب گلوکز نیستند. انسولین به جذب گلوکز توسط این سلولها کمک میکند. در مقاومت به انسولین حساسیت سلولها نسبت به انسولین<Insulin> کاهش یافته و جذب قند مختل میشود. بنابراین به منظور حفظ قند خون در محدوده طبیعی، بدن باید انسولین بیشتری تولید کند. با گذشت زمان مقاومت به انسولین سبب افزایش قند خون و آسیب سلولها میشود. افراد مبتلا به مقاومت به انسولین در معرض خطر ابتلا به پیشدیابت و سپس دیابت نوع 2 قرار دارند.
رژیم غذایی و مقاومت به انسولین
رژیم غذایی مدیترانهای که سرشار از مواد غذایی گیاهی و روغن زیتون به عنوان منبع اصلی چربی است در بهبود حساسیت به انسولین نقش دارد. در این رژیم ماهی، ماکیان و لبنیات در حد اعتدال مصرف میشوند. مصرف گوشت قرمز نیز به مقدار بسیار کم توصیه میشود. مصرف مواد غذایی با نمایه گلایسمی (GI) پایین به منظور مقابله با مقاومت به انسولین توصیه میشود. غذاهای با GI پایین مانند غذاهای حاوی فیبر و سبوس به آرامی هضم شده و قند خون را به مقدار زیاد افزایش نمیدهند. مواد غذایی حاوی کربوهیدرات با GI بالا قند خون را به سرعت افزایش میدهند. بنابراین پانکراس باید انسولین بیشتری تولید کند. توصیه میشود افراد مبتلا به مقاومت به انسولین از منابع غذایی حاوی منیزیم، کلسیم، پتاسیم و فیبر مانند میوهها، سبزیجات و لبنیات کمچرب که در تنظیم قند خون نقش دارند، استفاده کنند.
مواد غذایی که به بهبود حساسیت به انسولین کمک میکنند، عبارتند از:
سبزیجات غیرنشاستهای مانند بروکلی و فلفل دلمهای
غذاهای پرفیبر مانند حبوبات و غلات سبوسدار
غذاهای غنی از پروتئین مانند ماهی، گوشت بدون چربی و آجیلها
غذاهای غنی از امگا 3 مانند سالمون
غذاهای غنی از آنتیاکسیدان مانند انواع توت
آب، به خصوص زمانی که جایگزین مصرف نوشیدنیهای شیرین میشود.
برخی مواد غذایی قند خون را بیشتر افزایش میدهند
به منظور حفظ سطوح قند خون مصرف این نوع مواد غذایی باید محدود شود یا از مصرف آنها خودداری شود. این مواد غذایی عبارتند از:
نوشیدنیهای شیرین شامل نوشابه و آبمیوهها
الکل
غلات تصفیه شده مانند نانهای سفید
سبزیجات نشاستهای مانند سیبزمینی، ذرت و کدو تنبل
فستفود و مواد غذایی فرآوری شده
شیرینی، کیک و بستنی
غذاهای سرخ شده
مواد غذایی سرشار از چربیهای اشباع مانند شکلات و کره.
چاقی و مقاومت به انسولین
چاقی احتمال ابتلا به مقاومت به انسولین را افزایش میدهد. افراد دارای مقادیر زیاد چربی در نواحی مرکزی بدن و شکم بیشتر در معرض خطر ابتلا به مقاومت به انسولین قرار دارند. چربی تجمع یافته در بدن هورمونها و سایر موادی را ترشح میکند که با انسولین تداخل ایجاد میکنند. همچنین وجود چربی اضافی در اطراف شکم و کمر با بروز التهاب مزمن در ارتباط است. التهاب به مقاومت به انسولین منجر میشود.
ورزش و مقاومت به انسولین
عدم فعالیت بدنی کافی بر عملکرد انسولین به منظور تنظیم قند خون اثر میگذارد. فعالیت بدنی در حفظ ثبات قند خون نقش اساسی دارد. انجام فعالیت بدنی سبک بعد از صرف وعده غذایی سبب میشود عضلات از قند خون استفاده کنند. درنتیجه سطوح قند خون کاهش مییابد.سپید