تغذیه کودکان نقش بسیار مهمی را در سلامت آنها ایفا می کند. مواد غذایی که کودک شما مصرف می کند می توانند عوامل بیماری و یا رشد و نمو او باشند. در این مطلب به جمع آوری لیستی از برخی مواد غذایی و مضرات آنها که سلامت کودک شما را تهدید می کند پرداخته ایم. با دکتر سلام همراه باشید.
از آنجایی که هم پدر و هم مادر هر دو سخت گرفتار و مشغول کار می‌باشند، به علت کمبود وقت، سعی می‌کنند با تهیه انواع غذاهای آماده و یا فست‌فودها گرسنگی کودکان خود را برطرف نمایند. بدین ترتیب، آنان بچه‌ها را به سمت خوردن غذاهای ناسالم ترغیب می‌کنند.در برخی از خانواده‌ها نیز بر سر انتخاب نوع غذا بین والدین و کودکان کشمکش وجود دارد، زیرا بچه‌ها ترجیح می‌دهند غذاهای فست‌فود از قبیل هات‌داگ، سوسیس و کالباس بخورند در حالی که والدین از آنها می‌خواهند مواد غذایی حاوی سبزیجات را که سالم‌ترند انتخاب کنند! غذاهای ناسالم و مضر برای کودکان بسیار زیاد می‌باشند و ما در اینجا برخی از آنها را ذکر می‌کنیم.
اگر می‌خواهید کودکانتان به خوردن مواد غذایی سالم تشویق و ترغیب شوند، در ابتدا خود شما به عنوان والدین باید الگوی خوبی برای آنها باشید، زیرا بچه‌ها الگوی غذا خوردن را از شما پدر و مادرها یاد می‌گیرند، اگر والدین شیوه زندگی سالمی داشته باشند، کودکان نیز از آنها می‌آموزند.
اگر می‌خواهید غذای سالمی را در منزل آماده کنید از کودکان خود کمک بگیرید تا در این کارها با شما شریک شوند، زیرا در این صورت احتمال نخوردن غذایی که با همکاری خود آنان تهیه شده کمتر می‌شود.
غذاهای گوشتی آماده و هات‌داگ
کودکان غذاهایی مانند هات‌داگ، سوسیس دودی و انواع گوشت‌های فرآوری شده را دوست دارند. از طرفی این نوع غذاهای گوشتی آماده حاوی مواد سرطان‌زای نیتریت و نیترات، رنگهای مصنوعی، چربی‌های اشباع، سدیم (نمک) و مواد افزودنی می‌باشند. در تحقیق انجام شده، کودکانی که 12 بار در ماه هات‌داگ می‌خوردند، خطر ابتلا به کم‌خونی در آنها افزایش یافته بود. غذاهای بسته‌بندی شده و آماده که دارای مواد گوشتی فرآوری شده می‌باشند، حاوی روغنهای هیدروژنه و چربی فراوان هستند. این غذاهای ناسالم اکثر اوقات، یک وعده غذایی اصلی کودکان را در بیرون از منزل تشکیل می‌دهند.
انواع چیپس‌ها، حاوی سدیم و چربی‌های اشباع فراوانی می‌باشند. در برخی چیپس‌ها ماده سرطان‌زای «آکریل آمید» وجود دارد. می‌توانید انواع سبزیجات تازه و خردشده، پاپ کورن و سیب‌زمینی تنوری را جایگزین چیپس‌های مضر برای کودکان نمایید.
گوشت‌های تازه و فرآوری نشده، مانند گوشت مرغ، ماهی تن و یا سینه بوقلمون از غذاهای سالم برای کودکان می‌باشند. برای تهیه ساندویچ برای کودکان، از نان‌های سبوس‌دار و کامل استفاده نمایید.
آب‌میوه‌های مصنوعی و نوشیدنی‌های طعم‌دار
کالری حاصل از آب‌میوه‌های مصنوعی از شکر و کربوهیدرات موجود در آنها تأمین می‌شود. آب‌میوه‌ها فاقد فیبر می‌باشند، در حالی که یک میوه کامل سرشار از فیبر است. مصرف بیش از اندازه آب‌میوه‌ها، ممکن است منجر به چاقی و پوسیدگی دندان‌ها شود. بهترین کار، تهیه آب‌میوه از میوه‌های فصل در منزل می‌باشد. اهمیت نوشیدن آب را برای کودکان بازگو کنید و همیشه یک بطری کوچک آب همراه خود داشته باشند. اگر کودکان شما رغبتی به نوشیدن آب ساده ندارند، می‌توانید با افزودن چندین قطره از آب‌میوه مورد علاقه آنان به آب ساده، آنان را به نوشیدن آب ترغیب کنید. یکی دیگر از نوشیدنی‌های سالم برای کودکان، شیر کم‌چرب می‌باشد که سرشار از کلسیم، پروتئین و ویتامین A می‌باشد.
پـیــتــزا
مواد تشکیل‌دهنده اکثر پیتزاها، سوسیس و کالباس می‌باشد که حاوی ماده سرطان‌زای نیتریت و نیترات هستند. استفاده از پنیر پیتزا به مقدار فراوان، سبب می‌شود که پیتزا کالری زیادی داشته باشد. بهتر است پیتزا را در منزل تهیه کنید؛ از آرد سبوس‌دار برای تهیه خمیر استفاده نمایید و به جای استفاده از سوسیس و کالباس، از تکه‌های گوشت، مرغ، انواع سبزیجات و کمی پنیر پیتزا استفاده نمایید و آن را در فر تهیه کنید.
دونات‌ها
خوردن انواع دونات، علاوه بر بچه‌ها در نزد بزرگسالان نیز لذت‌بخش می‌باشد، در حالی که این مواد غذایی هیچ‌گونه ارزش غذایی ندارند. دونات‌ها، حاوی چربی، شکر و مقادیر زیادی اسیدهای چرب ترانس می‌باشند. برخی از بچه‌ها، دونات‌ها را به جای صبحانه می‌خورند، در حالی که دونات نوعی دسر می‌باشد و در وعده صبحانه، خوردن دسر مناسب نمی‌باشد! بهتر است آنان را به خوردن نان تست سبوس‌دار ترغیب کنید تا در وعده صبحانه میل کنند.
انـواع پاسـتیـل‌هـای ژلـه‌ای و میـــوه‌ای
این مواد ژله‌ای حاوی مقادیر زیادی شربت ذرت که فروکتوز بالایی دارد و همچنین رنگهای مصنوعی می‌باشند. اگر فرزندان شما، علاقه‌ای به خوردن میوه ندارند، می‌توانید آنها را به طرق مختلف به کودکان خود بدهید، به طور مثال آنها را فریزری کرده و سپس به کودکان بدهید. مثلاً دانه‌های انگور، آلبالو و یا گیلاس و یا تکه‌هایی از میوه‌هایی مانند هلو را فریزری کرده و سپس به کودکان بدهید. ممکن است بچه‌ها این میوه‌های فریزری را دوست داشته باشند.
سیب‌زمینـی سرخ‌کرده
سیب‌زمینی سرخ‌کرده، یکی دیگر از اسنک‌های مورد علاقه کودکان می‌باشد، در حالی که سیب‌زمینی سرخ‌کرده حاوی چربی فراوان، کالری زیاد و سدیم (نمک) فراوان بوده و با روغنهای هیدروژنه که حاوی چربی‌های ترانس می‌باشند، سرخ می‌شوند. علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهند مواد غذایی نشاسته‌ای مانند سیب‌زمینی در حرارت بالا، مواد سرطان‌زا به نام «آکریل آمید» تولید می‌کنند. می‌توانید به جای سیب‌زمینی سرخ‌کرده به کودکان خود، هویج و یا ساقه‌های نازک کرفس بدهید. سیب‌زمینی تنوری همراه با کمی روغن زیتون هم می‌تواند یک میان وعده سالم برای کودکان باشد.
چیپس سیب‌زمینی
انواع چیپس‌ها، حاوی سدیم و چربی‌های اشباع فراوانی می‌باشند. در برخی چیپس‌ها ماده سرطان‌زای «آکریل آمید» وجود دارد. می‌توانید انواع سبزیجات تازه و خردشده، پاپ کورن و سیب‌زمینی تنوری را جایگزین چیپس‌های مضر برای کودکان نمایید.
ماستهای مخصوص کودک
ماست انتخاب فوق العاده ای برای کودک شماست… البته به جز ماستهای مخصوص کودک. ماستهای معمولی شامل شیر و مواد فعالی است که نیاز کودک شما به کلسیم را برطرف کرده و دارای پروبیوتیکهای تقویت کننده سیستم ایمنی نیز هست.برخی تولید کنندگان ماست را فرآوری کرده و با افزودن شکر (۲ قاشق چایخوری در هر ۶۳ گرم ) طعم دهنده های مصنوعی و رنگهای خوارکی مثل قرمز و آبی، آن را ناسالم می کنند.
برای مصرف ماست سالم از ماست ساده کم چرب استفاده کنید. می توانید برای طعم دار کردن آن مربا یا کمپوت میوه دلخواه فرزندتان را به آن اضافه کنید.
غلات صبحانه
اگر عجله دارید که صبح سریعتر فرزندتان را راهی مدرسه کنید به احتمال زیاد از غلات صبحانه به او می دهید تا در راه مدرسه به جای صبحانه میل کند. در بسته بندی این خوراکیها ذکر شده که حاوی غلات کامل (سبوس دار) و میوه هستند دقیقا، مانند محتوای یک بسته کورن فلکس با میوه. مشکل اینجاست که میوه موجود در آنها چیزی جز شکر با کمی آب میوه( یعنی شکر بیشتر) نیست. این غلات حاوی ۱ قاشق غذا خوری یا بیشتر شکر هستند. در یک مدل از این خوراکیها شامل ۵ نوع شکر، یک جانشین شکر به همراه روغن نیمه جامد ( چربی های ترانس) و رنگ مصنوعی است. حتی برندهای ارگانیک نیز حاوی میوه های هستند که بیشتر از شکر ،ماده نگه دارنده، پودر میوه و میوه خشک تشکیل شده اند.
نوشیدنی های ورزشی
دکتر داگلاس کاسا (Douglas Casa) استاد حرکت شناسی و متخصص هیدراتاسیون(در پزشکی هیدراتاسیون یعنی رساندن مایع (آب) به بدن فردی که دچار اتلاف زیاد مایعات شده است ؛ مثلاً به بیماری که دچار اسهال شدید است سرم وریدی تزریق نماییم یا پودر خوراکی او آر اس ORS تجویز نماییم.) در دانشگاه کانکتیکات می گوید اگر کودک شما بیش از ۴۵ تا ۶۰ دقیقه مشغول فعالیت بدنی شدید در هوای گرم است مصرف این نوشیدنی ها جهت آبرسانی به بدن توصیه می شود.
اگر هوا گرم نیست ولی فرزندتان برای چندین ساعت متوالی مشغول انجام فعالیت بدنی شدید است باز هم استفاده از این نوع نوشیدنی ها مانعی ندارد اما در شرایطی که این فعالیت مداوم نبوده و هوا هم گرم نیست آب بهترین نوشیدنی است. نوشیدنی های ورزشی یکی از شیرین ترین نوشیدنی ها به شمار رفته و مقدار زیادی شکر به رژیم غذایی کودک اضافه می کنند مصرف شکر زیاد کودک را در معرض خطر ابتلا به چاقی و دیابت نوع ۲ در بزرگسالی قرار می دهد .
بیسکوئیت های گراهام Graham Crackers
(تُردک یا کرَکِر Cracker گونه‌ای فراورده غذایی تنوری ترد و شکننده و کمی شور است که معمولاً از خمیر آرد غلات تولید می‌شود. تردک‌ها مانند بیسکویت‌ها معمولاً تُرد، نازک و کوچک هستند و عرض آنها کمتر از ۳ اینچ (۸ سانتی‌متر) است. طعم‌دهنده‌هایی مانند نمک، سبزیجات معطر، بذرهای گوناگون و پنیر به آنها زده می‌شود که ممکن است در خمیر آنها مخلوط شود یا پیش از پخت، روی آنها پاشیده شود.)
اگرچه این بیسکوئیتها ترد و مصرف آن برای کودکان لذت بخش است اما حاوی مواد مغذی زیادی نیستند این بیسکوئیتها ارزش غذایی کمی داشته و فاقد فیبر هستند .
به جای آن می توانید از بیسکوئیتهای تهیه شده غلات کامل (سبوس دار) استفاده کنید و روی آنها کمی پنیر بمالید تا فیبر و کلسیوم مورد نیاز بدن فرزندتان تامین شود.
چیپس سبزیجات
اگرچه چیپس سبزیجات هستند اما اغلب به اندازه ای فرآوری شده اند که بیشتر مواد مغذی خود را از دست داده اند . در هر اونس (۲۸ گرم) از آنها ۱۲۵ تا ۱۶۰ کالری انرژی و ۱۰ تا ۱۲ گرم چربی دارد. به جای آن می توانید از سبزیجات خرد شده به همراه سس مورد علاقه فرزندتان استفاده کنید.
مافین (مافین Muffin نوعی نان نیمه شیرین یا کیک است.نوع آمریکایی مافین به نام کیک فنجانی نیز خوانده می‌شود.)
مافین ها! بسیار سالم و بی خطر، بسیار خوشمزه و خیلی بهتر از دونات ها(نوعی پیراشکی)! ای کاش واقعیت داشت. مافین های کارخانه ای مملو از شکر، روغن و آرد سفید تصفیه شده هستند تا بتوان آنها را به شکل کیک درآورد.
اگر دوست دارید به فرزند خود مافین بدهید آنها را در خانه درست کنید و اضافی آن را برای مواقع لزوم در فریزر نگه دارید. از آرد کامل (سبوس دار) استفاده کنید هویج رنده شده ، کدو، موز یا پوره سیب در آن بریزید و از این فرصت برای دادن سبزیجات به کودک خود استفاده کنید.
کره بادام زمینی کم چرب
کره بادام زمینی طبیعی دارای یک لیست مواد تشکیل دهنده کوتاه (فقط بادام زمینی) است و سرشار از چربی ها و پروتئین مفید است.
اما زمانی که کارخانه های تولید کننده چربی آن را کاهش می دهند حالت طبیعی و خاصیت خود را از دست می دهدچربی گرفته شده بایستی با ماده ای جایگزین شود و این جایگزین معمولا، شربت ذرت، شکر ، پروتئین سویا، روغنهای جامد هیدروژنه و منو- دی گلیسیریدها (چربی های مصنوعی) هستند.
به خاطر سلامت خود و فرزندانتان کره بادام زمینی طبیعی مصرف کنید و سعی کنید کره سایر مغزها مثل بادام یا بادام هندی را نیز امتحان کنید.
