در سال های اخیر محققان، تحقیقات زیادی را بر روی طریقه ی سوخت و ساز چربی ها انجام داده اند. آیا میزان چربی موجود در بدن، بر کارآیی سیستم های مختلف آن، تاثیرگذار است. چربی مورد نیاز بدن تا چه حدی باید باشد؟ برای سلامتی بیشتر آن، نیاز به مصرف چه روغن هایی داریم؟ با دکتر سلام همراه باشید.
قدیمی‌ترین این تحقیقات در سال 1981 در مجله هیپوتزهای پزشکی ((Medical Hypotesis) به چاپ رسیده‌است که طی آن، تعداد زیادی از کودکان بیش فعال با کمبود اسیدهای چرب ضروری معرفی شده‌اند. همین تحقیقات نشان داد که پسرها 3 برابر دخترها به اسیدهای چرب ضروری نیاز دارند.
به نظر می‌رسد ارتباط میان کودکان منکر مبتلا به اختلالات یادگیری و رفتاری با این یافته، قابل توجه باشد. این گزارش می‌افزاید: بتازگی در تحقیقی که در دانشگاه پورودو به عمل آمده است نیز بر کمبود اسید چرب امگا3 و رابطه آن با افزایش اختلالات رفتاری، نظیر بیش فعالی، پرخاشگری،اضطراب ، کج خلقی و اختلالاتخواب پی برده‌اند.
دکتر لئو گالاند متخصص اطفال در انستیتو تحقیقاتی گسل نیز کودکان دچار این اختلالات را با افزودنی‌هایاسیدهای چرب ضروری تغذیه کرده و به نتایج بسیار مفیدی دست یافته است.
براساس این گزارش، باید به این مجموعه،تحقیقات مجله لانست سال 1995 را نیز بیفزاییم که میان شب‌کوری و نارساخوانی با کمبود اسیدهای چرب ضروری رابطه محکمی وجود دارد. در این تحقیق، دختر بچه‌ای معرفی شده است که با گذشت 3 ماه از دریافت مواد حاوی اسیدهای چرب ضروری، توانست لحظه‌ای مانند کودکان دیگر آرام بگیرد و از موسیقی همراه با حرکات اسباب‌بازی‌اش لذت ببرد. دکتر استروری نیز به نوعی کمبود ارثی اسیدهای چرب ضروری در کودکان بیش فعال پی برده است.
اسیدهای چرب ضروری نوعی چربی ویژه‌اند،که بدن ما قادر به ساخت آن نیست و به همین دلیل باید آنها را از طریق تغذیه و جیره روزانه غذایی دریافت کنیم.
نوزادان نارس یا کودکانی که به دفعات آنتی بیوتیک گرفته‌اند و یا آن دسته از کودکانی که دستگاه ایمنی ضعیفی دارند و دچار عفونت و آلرژی های پی‌در‌پی می‌شوند،در معرض کمبود اسیدهای چرب ضروری قرار دارند. اسیدهای چرب ضروری عمدتاً به دو گروه تقسیم می‌شوند؛ امگا -3 و امگا -66 که در روغنهای مایع، نظیر روغن آفتابگردان و در سس مایونز و بسیاری از مواد غذایی ما بوفور وجود دارند و به همین دلیل بدن ما بندرت دچار کمبود آنها می‌شود؛ در حالی که بیشتر ما با کمبود اسیدچرب امگا-3 مواجهیم؛ زیرا طی دهه‌های اخیر، رژیم غذایی جوامع شهری تغییرات شگرفی کرده است و با روشهای هیدورژنه کردنروغنها،مقادیر چربیهای خوب، نظیر امگا -3 کاهش بارزی یافته است.
امگا-3 به طور طبیعی در روغنهای ماهی، روغن کانولا، روغن کتان،جوانه گندم و حبوبات Navy Beanss و meal oat وجود دارد. دانشمندان دریافته‌اند که امگا-3 موجود در روغنهای ماهی، اثر محافظتی اثبات‌شدهای در دستگاه قلبی و عروقی و عملکرد مغز و بینایی دارد. نوع DHA امگا-3 بر عملکرد شبکیه، بویژه در نور کم،اثر مثبت دارد و نیز باعث تقویت حافظه، افزایش قدرت تمرکز گفتار و حرکات ارادی بدن و بهبود عملکرد مغز می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که با وجود مطلوب بودن نوع تغذیه در امریکای شمالی،امریکایی‌ها مقدار کمی امگا33 دریافت می‌کنند؛ بویژه این که از اهمیت چربیهای مفید بی اطلاعند. این در حالی است که بسیاری از همین افراد،از افزودنی های مختلف برای تقویت رژیم‌غذایی خود استفاده می‌کنند.
به همین دلیل توصیه می‌شود روغنهای ماهی همراه با آب پرتقال یا آب لیمو و همچنین ویتامین EE به نوزادان و کودکان داده شود. در حال حاضر انواع کپسول های روغن ماهی حاوی اسیدهای چرب ضروری و ویتامین‌ها در سراسر جهان مصرف می‌شود؛ ولی در کشور ما می‌توان از موادغذایی دیگر،نظیر روغن آفتابگردان، روغن زیتون و کتان و جوانه گندم و روغن ماهی استفاده کرد. یک نکته کاملاً کلیدی آن که،هرگز نباید شیرخواران را از شیر مادر محروم کرد؛ زیرا شیر مادر 4 تا 5 برابر مقادیر معمول اسیدهای چرب ضروری در موادغذایی دیگر را در خود دارد. این مقادیر فراوان در شیرمادر، برای کودک در روزهای اول زندگی با وجود حجم کم شیر کفایت می‌کند و از سویی دیگر به تقویت ساختمان سلولهای مغزی و همچنین شبکیه چشم شیرخوار یاری می‌رساند.
اسیدهای چرب ضروری امگا-3 و امگا-66 آنقدر اهمیت یافته‌اند که در بیشتر کشورهای صنعتی، کارخانه‌های بسیاری اقدام به تولید و فروش محصولات حاوی این اسیدهای چرب ضروری کرده‌اند. تقریباً در کشورهای غربی کسی نیست که خبری از آن نشنیده باشد و یا از گوناگونی محصولات آن بی‌خبر باشد. با وجود هیاهوهای موجود، متأسفانه مصرف روغنهای جامد و یا بی‌خبری از فواید چربیهای ضروری و مفید،کار را به جایی رسانده است که افراد بسیاری، همه چربیها را چربی بد می‌شناسند. این در حالی است که در تمام غذاهای موجود،چربی وجود دارد و در صورتی که انتخاب فرد صحیح نباشد، تنها چربیهای بد مصرف می‌شود. امروز محققان برای معرفی چربیهای خوب تلاش فراوانی می‌کنند و بی سبب نیست که آن را به نام ویتامین اف ( برگرفته از کلمه fatty به معنی چربی) به مردم معرفی می‌کنند.
چربیها را از برنامه غذایی حذف نکنید
چربیها و روغن‌ها که در برنامه غذایی روزانه یکی از اجزای اصلی و مهم به شمار می‌روند،موادی هستند غیرمحلول در آب که منشاء حیوانی و گیاهی دارد. سالها پیش از این برای پخت غذا از روغن حیوانی استفاده می‌شد. به تدریج با افزایش جمعیت و کمبود روغن حیوانی، مصرف روغنهای نباتی شروع شد که در ابتدا کمتر مورد توجه بود؛ اما مسائل اقتصادی و نیز ارزش تغذیه‌ای سبب شد تا مصرف روغنهای گیاهی متداول گردد.
چربیهای نباتی به دو دسته مایع و جامد تقسیم می‌شود که به غذا مزه مطلوبی می‌دهد از نظر انتقال حرارت به صورت یکنواخت و سریع به سطح ماده غذایی نیز نسبت به سایر روشها بهتر است.
چربیها به همراه پروتئین و کربوهیدرات‌ها منابع مهم تأمین انرژی بدن هستند؛ اما انرژی حاصل از چربیها دوبرابر انرژی حاصل از مصرف همان مقدار پروتئین و کربوهیدرات است که علاوه بر ایجاد خوش خوراکی و بهبود طعم غذا یا به تعویق انداختن سرعت هضم موادغذایی سبب افزایش مقاومت بدن می‌شوند. وجود لایه‌ای از چربی در اطراف قلب و برخی دیگر از اجزای بدن موجب حفاظت آنها در برابر شوک می‌شود و همچنین در زیر پوست لایه‌ای از چربی، مانند عایق بدن را از تغییرات حرارت محیط حفاظت می‌کند. علاوه بر آن برای جذب ویتامین‌های ضروری E،K،D،A وجود چربیها الزامی است.
چربیها منابع مهم و با ارزشی از نظر دارابودن اسیدهای چرب ضروری و مورد نیاز بدن می‌باشند که بخصوص در روغنهای مایع وجود دارند و علاوه بر جلوگیری از تصلب شرایین در تنظیم فشارخون و سلامتی پوست و … نقش بسزایی دارند. به طوری که حذف روغنهای مزبور در رژیم‌غذایی بخصوص در دوران رشد، مشکلاتی در سیستم بدن ایجاد کرده که از جلمه می‌توان به ناراحتی‌های پوستی و حتی پارگی مویرگ‌ها اشاره کرد. بنابراین با توجه به نکات گفته شده حذف چربی از مواد غذایی توصیه نمی‌شود، مگر در رژیمهای غذایی افرادی خاص که تحت نظر پزشک قرار دارند.
روغنهای گیاهی کلسترول را کاهش می‌دهند:
این تحقیق دلیل دیگری است بر اینکه مصرف سبزیجات و محصولات گیاهی و حتی روغنهای گیاهی برایسلامتی مفیدند در حقیقت می‌توان گفت روغن ذرت معمولی در حد داروهای گران قیمت پائین آرونده کلسترول تأثیر گذار است.
تمام سبزی ها و محصولات گیاهی ماده‌ای بنام فیتوسترول دارند که مانع جذب کلسترول در روده می‌شوند. مقادیر بالای فیتوسترول براساس تحقیقات مختلف تأثیر خوبی بر پائین آوردن کلسترول دارد. کلسترول بد در خون خطر بیماریهای قلبی را کاهش می‌دهد.
آکا ایران
