اختلال شخصیت، نوعی از اختلال ذهنی است که بر چگونگی کنترل احساسات، رفتار و روابط شخص اثر می گذارد. این اختلالات در 40 – 60 درصد موارد، به دلیل داشتن یک مجموعه از الگوهای رفتاری احتمالی به همراه اختلال قابل توجه در شخصیت، در اجتماع و شغل و حرفه خود قابل تشخیص هستند. این نوع رفتار، به همراه مهارت های مقابله ای ناهنجار، و اینگونه مشکلات شخصیتی ، ممکن است فرد را به سوی اضطراب مفرط ، پریشانی و یا افسردگی بکشاند.
برطبق پنجمین تجدیدنظر ” راهنمای آماری و تشخیص اختلالات ذهنی“، افراد مبتلا، دارای 10 نوع مختلف از اختلالات شخصیتی هستند که میتوان آنها را در سه گروه طبقه بندی کرد:
– گروه اول ( غیر عادی – متوهم – عجیب و غریب)
شامل: اختلال شخصیت پارانوئید – اختلال شخصیت شیزوئید – اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
– گروه دوم ( نمایشی – دمدمی مزاج)
شامل : اختلال شخصیت ضد اجتماعی – اختلال شخصیت مرزی – اختلال شخصیت هیستریونیک و اختلال شخصیت خودشیفته
– گروه سوم ( مضطرب – ترسان)
شامل : اختلال شخصیت اجتنابی – اختلال شخصیت وابسته – اختلال شخصیت وسواسی- اختلال شخصیت وسواسی – اجباری
حال به توضیح این 10 نوع از اختلال شخصیت و نشانه های آنها می پردازیم:
1- اختلال شخصیت پارانوئید
بیمار مبتلا، بطور مداوم ، برای انجام عمل مشکوک (احتمالی)، مراقب و نگران است. اینگونه از افراد نسبت به طرد شدن، بیش از حد حساس هستند و بسیار سریع دچار فروپاشی احساسی میشوند.
آنها ممکن است احساس شرم و خجالت داشته باشند، می توانند کینه ای را مدتها در دل نگاه دارند. کنار کشیدن از دیگران، در این افراد عادی است. برای آنها ساختن یک رابطه باز با دیگران بسیار مشکل است ، چون به آسانی دیگران را برای اشتباهاتشان، سرزنش میکنند.
نشانه ها: بی اعتمادی نسبت به دیگران – حساسیت نسبت به عکس العمل مردم – کینه ورزی طولانی
2- اختلال شخصیت شیزوئید( گوشه گیر)
شیزوئیدها، تمایل به تعیین یک توجه مستقیم نسبت به زندگی درونی خود و به دور از جهان بیرونی دارند. یک نظریه رقابتی درباره شیزوئیدها میگوید: ” آنها در حقیقت بسیار نسبت به زندگی داخلی غنی، حساس هستند” . آنها برای تجربه صحبت کردن ، یک اشتیاق عمیق دارند ؛ اما شروع و ثابت نگه داشتن یک رابطه باز، برای آنها بسیار سخت است . بنابراین، به سمت زندگی دردنیای درونی خود ،
عقب نشینی میکنند. افراد مبتلا به این اختلال، بندرت نیاز به توجه دارویی دارند و نسبت به ساخت یک ارتباط باز بسیار مقاوم هستند.
نشانه ها : دورماندن از دوستان اطراف خود- عدم پاسخ دهی عاطفی- عدم احساس شوخ طبعی
3- اختلال شخصیت مرزی
به دلیل اینکه اینگونه افراد، بین مرز “اضطراب” و “جنون“، قرار گرفته اند، به آنها دارای شخصیت مرزی میگویند. درآنها بی ثباتی عاطفی، انفجار خشم در هنگام عصبانیت، بخصوص در هنگام مورد انتقاد قرار گرفتن ، تهدید به خودکشی و خودآزاری ، معمول است . نظر به اینکه اینگونه افراد، اساسا هیچ احساسی به ” خود” ندارند، درنتیجه احساس پوچی و ترس از رها کردنشان ، از نکته های شخصیتی آنهاست.
نشانه ها : غیرقابل پیش بینی- حیله گر- بی ثبات
4- اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
افرادی که با این اختلال شناخته می شوند، غیرعادی و عجیب ، شرح داده میشوند. آنها در اغلب موارد روابط باز خیلی کمی دارند ( اگر حتی داشته باشند) . این افراد به احتمال متوسط رو به بالا، به سمت اسکیزوفرنی درحال توسعه می روند؛ حتی میتوان گفت که آنها دارای اسکیزوفرنی پنهان هستند.
نشانه ها : دست به عمل زدن با شدت و یا به صورت غیرعادی- دوستانه نیستند- دور از مردمند.
5- اختلال شخصیت نمایشی
افراد مبتلا به این اختلال، خود را جذاب و دلربا می بینند. آنها بطور مداوم به دنبال توجه دیگران بوده وتمایل به واکنش بیش ازحد دیگران نسبت به زیبایی و دل فریبی خیالی خودشان دارند. حسی از ارزش های خود نداشته و کاملا وابسته به کسب ستایش از طرف دیگران هستند.
نشانه ها : جلب توجه – تمایل به ازراه به درکردن دیگران – به دنبال تأثیر بر واکنش دیگران
√ ادامه ی مطلب را در بخش بعدی پیگیری کنید: 10 اختلال شخصیتی که ممکن است ازآنها آگاه نباشیم (2)
برگردان: سیما آزادفلاح
