چگونه از شدت یافتن بیماری آسم پیشگیری کنیم؟

این درست که آسم درمان قطعی ندارد، اما به گفته دکتر سیدحمیدرضا معزی، فوق تخصص ریه وعضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، این بیماری بر خلاف تصور اغلب مردم یک بیماری خطرناک نیست و مبتلایان می‌توانند با پیروی از دستورات پزشکی و مصرف منظم دارو، بیماری را به میزان قابل توجهی درمان کنند.

تشدید آسم با خود درمانی

متاسفانه برخی افراد به محض مواجهه با سرفه یا تنگی نفس بخصوص در زمان سرماخوردگی، با مصرف داروهایی التهاب ریه را کم و از پیگیری بیماری امتناع می‌کنند؛ چرا که گمان می‌کنند این التهاب موقتی یا از عوارض سرماخوردگی است. درست است که مصرف برخی داروها باعث کاهش التهاب ریه می‌شود اما این به معنای بهبود بیماری نیست و اتفاقا بیماری می‌تواند به حدی پیشرفت کند که فرد مجبور به بستری شدن در بیمارستان شود.

این فوق‌تخصص ریه با اشاره به اظهارات برخی بیماران می‌گوید: برخی افراد گمان می‌کنند سرفه کردن می‌تواند ارثی باشد و نشانه بیماری ریه‌ها نیست. این تصور کاملا اشتباه است.چیزی به نام عادت وجود ندارد.هیچ فرد سالمی نمی‌تواند بگوید از بچگی عادت به سرفه کردن دارم. این سرفه‌ها نشانه آسم است. با توجه به این که ژنتیک در بروز آسم موثر است احتمال ابتلای کودک به آسم براثر عوامل ژنتیک 25 درصد است. وی تأکید می‌کند: افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی، فشار خون و سایر بیماری‌های زمینه‌ای در صورتی که با سرفه، بویژه سنگینی قفسه سینه مواجه هستند، حتما باید برای بررسی وضعیت ریه خود به پزشک مراجعه کنند، زیرا هیچ‌کدام از این بیماری‌ها نمی‌توانند باعث علائم مذکور شوند و احتمال ابتلای فرد به آسم بالاست.

باورهای غلط درباره آسم
با توجه به درصد شیوع ابتلا به آسم، مواجهه و درمان بموقع این بیماری نیاز به تابوشکنی دارد. به گفته متخصصان هنوز بسیاری از بیماران و والدین نسبت به مصرف اسپری توسط خود یا کودک باورهای غلطی دارند. آنها می‌ترسند به مصرف اسپری عادت یا دیگران آنها را در زمان مصرف مشاهده کنند.

اسپری دارویی مشابه قرص است و فقط مزیت آن این است که به صورت مستقیم وارد ریه‌ها می‌شود.با بهبود بیماری، میزان مصرف آن نیز کم یا حتی قطع می‌شود.

دکتر معزی ادامه می‌دهد: ترس از آسم در جامعه به قدری بالاست که من پزشک به مریض می‌توانم بگویم به حساسیت تنفسی مبتلا شده است اما جرات نمی‌کنم بگویم مبتلا به آسم است. چون مریض شروع به گریه و زاری، ناراحتی و غصه خوردن می‌کند، در صورتی که 90 درصد بیماران به آسم خفیف مبتلا هستند و مشکل خاص و حادی ندارند. بسیاری از فوتبالیست‌ها و ورزشکاران حرفه‌ای در جامعه جهانی آسم دارند و به فعالیت‌های خود می‌پردازند.

این فوق‌تخصص ریه خاطرنشان می‌کند: متاسفانه برخی والدین به محض اطلاع از بیماری فرزندشان، آینده کودک را نابوده شده تلقی و به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند که باعث ابتلای کودک به بیماری‌های روحی روانی نیز می‌شود. در صورتی که اگر مصرف دارو در کودکان به‌صورت منظم تداوم داشته باشد، فرد می‌تواند جزو افرادی باشد که کاملا بهبود می‌یابند ودیگری آثاری از بیماری آنها نباشد.

سرفه‌های شبانه نشانه آسم

به گفته این فوق تخصص ریه، آسم سن و سال نمی‌شناسد و می‌تواند تمام گروه‌های سنی از نوزاد چندماهه تا پیرمرد 90 ساله را مبتلا کند.هر چند تعداد مبتلایان میان کودکان مخصوصا پسرها و سالمندان بیش از بزرگسالان است.

دکتر معزی ادامه می‌دهد: اگر کودکی در طول روز با مشکل تنفسی مواجه نباشد شب‌ها موقع خواب دچار سرفه و تنگی نفس شود حتما باید به پزشک مراجعه کند، زیرا سرفه‌های شبانه می‌تواند نشانه ابتلای کودک به آسم باشد.

دکتر معزی درباره تداوم بیماری کودکان مبتلا به آسم در بزرگسالی می‌گوید: بررسی‌ها نشان می‌دهد در‌صورتی که اصول پزشکی و درمان به‌صورت صحیح رعایت شود، 30درصد از کودکان مبتلا کاملا بهبود می‌یابند.

وی درباره ضرورت رعایت هشدارها نسبت به حضورنیافتن کودکان و سالمندان بیرون از منزل در روزهای آلوده می‌گوید: درباره اطفال، چون در فرآیند رشد قرار دارند و بافت ریه در حال ساخته شدن است به‌همین دلیل لازم است والدین نسبت به‌مراقبت‌های ویژه در این روزها جدی‌تر رفتار کنند. متاسفانه در مواقعی شاهد هستیم والدین به هشدارها توجه نمی‌کنند. در صورتی که آلودگی در روزهای حساس بیشترین تاثیر را بر کودکان و سالمندان دارد.

افسردگی ناشی از آسم

بیماری از هر نوعی که باشد برای فرد مبتلا رنج‌آور است، بخصوص اگر بیماری نمود بیرونی داشته باشد. آسم نیز از جمله بیماری‌هایی است که به گفته مبتلایان واکنش‌های اطرافیان برای آنها بسیار عذاب‌آور است.

متاسفانه پایین بودن سطح آگاهی میان برخی افراد جامعه باعث شده آنها در برابر سرفه‌های افراد مبتلا به آسم واکنش نادرستی نشان بدهند. چرا که گمان می‌کنند بر اثر این سرفه‌ها امکان ابتلای آنها نیز به آسم وجود دارد، در صورتی که آسم یک بیماری التهابی است و منشأ آن ویروسی نیست که بتواند مسری باشد. اغلب این واکنش‌ها باعث ابتلای مبتلایان به افسردگی، اضطراب و سایر ناراحتی‌های روحی می‌شود.

پرهیز از محرک‌های محیطی

سرفه، خس‌خس سینه، تنگی نفس و سنگینی قفسه سینه از شایع‌ترین علائم ابتلا به آسم است. محرک‌های محیطی اعم از مواد شوینده، عطر و اسپری، آلودگی هوا، ادویه، مواد غذایی ترش، شور، سس، دود سیگار، گرد و خاک و حتی برخی میوه‌ها می‌توانند باعث تحریک ریه و بروز علائم فوق شوند.

در شرایط عادی اغلب افراد نسبت به این مواد واکنش نشان نمی‌دهند مگر آن که ریه‌ها دچار التهاب و حساسیت شده باشند و فرد به محض مواجهه با محرک‌ها به لحاظ تنفسی دچار مشکل شود.

البته باید توجه داشته باشید تحریک‌پذیری افراد در برابر محرک‌ها متفاوت است و امکان دارد مبتلایان در برابر یک محرک یکسان واکنش مشابه نداشته باشند.

دکتر معزی تأکید می‌کند: به تمام بیماران توصیه می‌کنیم اگر چیزی شما را اذیت کرد از خوردن یا مواجه شدن با آن امتناع کنید. مثلا ممکن است بیماری با خوردن گوجه‌فرنگی، خربزه، انگور یا سایر خوراکی‌ها دچار مشکل شود.