برخی مادران در دوران بارداری با امراض سرطانی خطرناک مواجه می شوند . اکثر آن ها نگران طی کردن مراحل درمانی در این دوران و تاثیرات آن بر جنین خود هستند. برای افزایش دانستنی های مادران باردار به برخی از نکات مهم در این باره اشاره کرده ایم. سرطان های خطرناکی مانند لوسمی حاد، لنفوم و سرطان خون در مادارن باردار مشاهده شده است که با تشخیص و تجویز پزشک مراحل شیمی درمانی آغاز خواهد شد. بهتر است پس از گذراندن سه ماهه اول بارداری درمان را آغاز کنند و مراقب حرکات و تنفس و مراحل رشد جنین خود نیز باشند.

سن متوسط لوسمی در حاملگی 28 سال است و زایمان زودرس در این بیماران بیشتر دیده می‌‌شود. سن متوسط دوره بارداری 8 ماه است.

دکتر فاطمه قائم مقامی؛ تقارن بارداری با سرطان یک رخداد غیر معمول و نگران کننده برای مادر و پزشکان معالج است، از این جهت برای مادر نگران کننده است چون او که با یک امید وافر به دریچه‌ای از زندگی با تولد فرزندش باید نگاه کند دچار استرس و اضطراب تهدید زندگی خود با ابتلا به سرطان مواجه می‌شود.برای پزشکان معالج نیز از این نظر نگران کننده است که باید در حین درمان مادر برای این بیماری مهم، مراقب عدم تأثیر سوء تداخلات درمانی چه بصورت جراحی و چه بصورت دارویی یا روش های دیگر درمان سرطان روی جنین و نوزاد در آینده باشند. اداره این بیماران به یک تیم متشکل از متخصص سرطان خون، متخصص سرطان زنان، متخصص نوزادان و روانپزشک دارد.

 

 اثرات نامطلوب شیمی درمانی روی جنین

در صورتیکه بیمار مبتلا به لوسمی حاد در سه ماهه اول بارداری و اوایل سه ماهه دوم بارداری باشد بدلیل اثرات نامطلوب شیمی درمانی روی جنین باید حاملگی ختم شود. در صورتیکه بیماری در سنین بالاتر بارداری تشخیص داده شود باید نتایج بهتر زایمان قبل از شروع شیمی درمانی در نظر گرفته شود و درصورت امکان انجام شود .سن متوسط لوسمی در حاملگی 28 سال است و زایمان زودرس در این بیماران بیشتر دیده می‌‌شود. سن متوسط دوره بارداری 8 ماه است. خونریزی بعد از زایمان در 10-15درصد موارد رخ می‌دهد. نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به لوسمی در دوران بارداری نرمال هستند ودرصورت رعایت موارد ذیل معمولاً نوزاد بعد از زایمان مشکلی ندارد. عدم مصرف داروهای آنتی متابولیت در خلال بارداری (یک نوع شیمی درمانی قوی که ضد سلولهای جفتی نیز عمل می‌نماید) .عدم پرتودرمانی به رحم در صورتیکه سن جنین به سن امکان حیات در محیط خارج از رحم برسد.

مشکلات ناشی از سرطان در دوران حاملگی

مادرانی که در معرض انواع سرطان ها قرار دارند یا سابقه سرطان در دوران قبل از بارداری خود داشته اند بهتر است به پزشک متخصص در این زمینه مراجعه کرده و بدون برنامه ریزی اقدام به باردارشدن نکنند چون ممکن است صاحب جنین با ناهنجاری های مادرزادی فراوانی شوند. این بانوان باید آمادگی لازم برای هرگونه اختلال در بارداری مانند سقط جنین یا زایمان زودرس را داشته باشند.

شایعترین لنفوم در دوران بارداری

درمان هوجکین در شرایط مختلف بارداری فرق می‌کند، در صورتی‌که در خلال سه ماهه اول بیماری تشخیص داده شود می‌توان درمان را به بعد از سه ماه اول موکول  نمود، درصورتیکه هوجکین پیشرفته یا با پیشرفت سریع باشد قطعاً باید درمان زودتر با ختم حاملگی شروع شود ، در صورتیکه مادر ختم حاملگی را قبول ننماید می‌توان از درمان های تک دارویی با عوارض کمتر در سه ماهه اول بارداری استفاده نمود و سپس درمان اصلی بعد از سه ماهه اول انجام شود. بیماران بارداری در سه ماهه دوم و سوم بارداری باید تحت نظر باشند تا به محض رسیدگی ریه و قدرت حیات جنین درخارج از محیط رحم بارداری ختم شود تا درمان اساسی شروع شود.زایمان و سزارین باید قبل از دوره بعدی برای جلوگیری از اثرات مهار مغز استخوان جنین انجام شود و خون بند ناف نیز باید برای آزمایش گلولبولهای سفید نمونه گیری شود. مادری که تحت شیمی درمانی است بدلیل عبور عوامل دارویی از شیر نباید شیر بدهد.

داروهای شیمی درمانی

تصمیم به ختم بارداری به نظر بیمار ارتباط دارد ولی در موارد نوع حاد پزشک باید بیمار را راهنمائی نماید که لازم است درمان سریع‌ترشروع شود.گزارشات زیادی ازدرمان بیماران باردار مبتلا به لوسمی حاد منتشر شده است که استفاده از شیمی درمانی بعدازسه ماهه اول بارداری تأثیری دراز بین بردن جنین یاایجاد بیماریهای مادرزادی جنین نداشته است.در صورتیکه بیمار مبتلا به لوسمی حاد و باردار در سه ماهه اول بارداری تمایل به ختم بارداری نداشته باشد و تحت شیمی درمانی واقع شود 25درصد احتمال مرگ داخل رحمی جنین را دارد در حالیکه در سه ماهه دوم و سوم این میزان به 13درصد می‌‌رسد.زایمان صلاح است قبل از شروع دوره بعد شیمی درمانی انجام شود ولی باید بیمار را در جریان گذاشت که ممکن است قبل ازآن زایمان زودرس خودبخودی یا تداخل پزشک برای بروز، آن وجود داشته باشد،در این موارد باید بررسی‌های خونی از نوزاد متولد شده انجام شود و چون ممکن است داروهای شیمی درمانی باعث کاهش سلولهای خونی جنین شود. در صورتیکه نوزاد دچار اختلال رشد یا آنومالی جنینی بدلیل تأثیر داروهای شیمی درمانی در داخل رحم شود باید از این بابت نیز تحت نظر قرار گیرد.

سرطان یک بیماری غیرقابل پیش بینی و ناگهانی است که در بانوان باردار نیز می تواند بروز دهد. برای پیشگیری از شدت یافتن این عارضه در مادر و جنین باید اقدامات پیشگیرانه و موثر را در پیش بگیرید. یک سری آزمایشات و نمونه برداری های تخصصی برای سرطان در حاملگی وجود دارد که متخصصین آنکولوژی می توانند برای زنان باردار تجویز دهند.


بیشتر بخوانید:

سرطان داشتن در دوران حاملگی

 سرطان مادران و بارداری


-گرد آوری و تدوین: نرگس فردوس فرد

-هرگونه استفاده با درج نام دکتر سلام مجاز می باشد.