با گسترش روز افزون دغدغه های انسان و شرایط زندگی پیچیده در عصر کنونی آرامش فکری و روانی یکی از نیازهای اصلی انسان است که توجه به آن و مهارت های لازم برای رسیدن به آن از جایگاه ویژه ای در بین مردم برخوردار است و این نیاز یکی از نیازهای اصلی مردم می باشد.ذهن آگاهی یک عامل زیربنایی مهم برای رسیدن به رهایی است. زیرا روشی موثر و قوی برای خاموش کردن و توقف فشارهای دنیا و یا فشارهای ذهنی خود فرد می باشد.
مایندفولنس ( mindfulness ) چیست؟
(mindfulness) اصطلاحی در روان‌شناسی و خودشناسی است به معنی توجه کردنِ عمدی و تمرکزی پذیرا و بدون قضاوت ، به رخدادن افکار ، هیجانات و احساسات در زمان حال .
مراحل مایندفولنس:
Awareness – آگاهی: این جنبه ای از انسان بودن است که باعث می شود شما از تجربه های خود آگاه باشید و از آنها خبر داشته باشید. بدون awareness یا آگاهی، هیچ چیزی برایتان وجود نخواهد داشت.
Attention – توجه یا دقت: توجه عبارت است از آگاهی متمرکز. یادگرفتن مایندفولنس، توانایی شما برای حفظ توجه را افزایش می دهد و خواهید توانست، هر جا و هرطور که اراده می کنید، توجه خود را متمرکز نگه دارید.
Remembering – به یاد آوردن: این جنبه از مایندفولنس در بارهٔ این موضوع است: چگونه می توان همیشه به یادبیاورید که از لحظه ای به لحظهٔ دیگر، به تجربه های خود توجه کنید. افراد خیلی زود و آسان فراموش می کنند که مایندفول باشند. کلمهٔ remember از ریشهٔ لاتین re به معنای “دوباره” و memorari به معنای “آگاه بودن از چیزی” است. بنابراین، remembering به معنای دوباره آگاه شدن از چیزی است.
آموزش ذهن آگاهی – وسواس :
این پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش روش ذهن آگاهی بر میزان علائم اختلال وسواس – اجبار در بیماران سرپایی مراجعه کننده به مراکز خدمات روانشناختی و روانپزشکی شهر اصفهان اجرا گردید. بدین منظور تعداد 18 بیمار مبتلا به اختلال وسواس – اجبار که بر اساس مصاحبه بالینی توسط روانشناس بالینی و روانپزشک معرفی شده بودند و دارو مصرف می کردند، به روش تصادفی ساده از میان جامعه پژوهش انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه نه نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند.
پرسشنامه وسواس – اجبار مادزلی به عنوان پیش آزمون در هر دو گروه اجرا شد. آزمودنیهای گروه آزمایش به صورت فردی و حضوری به مدت شش جلسه در معرض برنامه درمانی آموزش روش ذهن آگاهی قرار گرفتند.
این برنامه شامل توضیح ماهیت اختلال وسواس – اجبار و انواع آن، مراحل چهارگانه ذهن آگاهی و ارائه تکالیف خانگی با استفاده از روش ذهن آگاهی بود که از طریق یک کتابچه راهنمای محقق ساخته و با هدایت پژوهشگر به هر بیمار آموزش داده می شد. در طول درمان علاوه بر جلسات هفته به هفته حضوری، بیماران از طریق تماس تلفنی با پژوهشگر در ارتباط بوده و به منظور برطرف نمودن مشکلات احتمالی در انجام تکالیف، راهنماییهای لازم را دریافت می نمودند.
آیا ذهن آگاهی همان مراقبه تمرکزی شرقی است …!!!
البته نمی توان انکار کرد که ذهن آگاهی از شرق نشات گرفته است. اما امروزه در غرب جایگاه ویژه ای یافته است. برای مثال پروفسور جان کابات زین برنامه ای تحت عنوان ” کاهش استرس بر مبنای ذهن آگاهی ” یا MBSR را در غرب توسعه داده که یکی از شیوه های طب مکمل بوده و در حال حاظر در بیش از 200 بیمارستان امریکایی ارایه شده و موضوع بسیاری از پژوهش های دانشگاهی در طب مکمل و جایگزین است.
این رویکرد در بعضی از روش های روان درمانی جدید به خصوص برای ترک اعتیاد و رفع استرس و وسواس ذهنی و افزایش تمرکز در دانشجویان و آرام سازی بیماران مصیبت زده استفاده می شود که می توان از جمله به ” شناخت درمانی بر مبنای ذهن آگاهی ” اشاره کرد که جزو موضوعات داغ روان درمانی مدرن است.
در ذهن آگاهی اساس آموزش یک سری تکالیف به‌صورت هشیار و خودآگاه است. هر تمرین به طور هدفمند و آگاهانه می‌تواند ظرفیت و توانایی نظام پردازش اطلاعات را افزایش دهد. تمرین‌های ذهن آگاهی می‌تواند به‌عنوان یک نظام هشدار اولیه مانع شروع یک درگیری ذهنی شود. شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، نوید تازه‌ای در تبیین رویکرد درمان شناختی-رفتاری است. آموزش ذهن آگاهی مستلزم یادگیری فراشناختی و راهبردهای رفتاری جدید برای متمرکز شدن روی توجه، جلوگیری از نشخوارهای فکری و گرایش به پاسخ‌های نگران‌کننده است و همچنین باعث گسترش افکار جدید و کاهش هیجانات ناخوشایند می‌شود
آموزش و فراگیری تکنیک های ذهن آگاهی نیاز به صبوری و دقت نظر دارد که افراد بتوانند در ساعت های مختلف شبانه روز و در حالت های متنوعی که با آن سرکار دارند این تکنیک را پیاده سازی و اجرا نمایند تا آرامش و سلامت فکری مناسبی را پیدا کنند.
گرد آوری تدوین آرش توکلی
هرگونه استفاده با درج نام دکتر سلام مجاز می باشد.
مطالب مرتبط :
