آزار حیوانات و بررسی علل روانی آن

حیوانات هم مانند انسان و تمام موجودات زنده از حق زندگی برخوردار هستند. قطعا شما هم با افرادی برخورد داشته اید که به حیوان آزاری علاقمند بوده و یا در حال انجام این کار بوده اند. جدا از اینکه انجام این کار، کاری بسیار زشت و غیر انسانی بوده و هم از لحاظ قانونی جرم به حساب می آید و هم از لحاظ شرعی؛ بلکه پزشکان معتقدند افرادی که اقدام به انجام این کار می کنند از نوعی بیمار روانی رنج می برند. در ادامه با دکتر سلام همراه باشید.

حیوان آزاری چیست؟

حیوان‌ آزاری یکی از انواعِ بداخلاقیِ اجتماعی و بِزِه‌کاری است. در این زمینه می‌توان به آزار و اذیتِ حیوانات شهری بدستِ کودکان اشاره کرد. بسیاری از کشورها حیوان‌آزاری را فی‌نفسه یک جرم قضایی می‌دانند اما حیوان‌آزاری در ایران، جرم انگاری نشده است و قوانینِ عامِ موجود هم قوانینِ زیست‌محیطی هستند و نه قوانینی در حمایت از جانوران. در سال‌های اخیر فعالیت‌هایی انجام شده تا حیوان‌آزاری، جُرم‌انگاری شده و به حیطهٔ جرایم وارد شود.

رفتاری که در علوم روانشناسی به جنون حیوان‌آزاری یا ZOO SADISM شهرت دارد و کارشناسان علوم رفتاری و روانشناسان معتقدند می‌تواند نشانه بسیار بدی از رفتارهای خشن و جنون‌آمیز دگرآزاری یا سادیسم در آینده رفتاری افراد باشد.

انسان‌شناس معروف دکتر آلبرت شوایتزر می‌گوید: 90 درصد از جنایتکاران در کودکی از شکنجه دادن و کشتن حیوانات لذت می‌بردند که این موضوع در فایل‌‌های قتل‌‌های زنجیره ای توسط کارشناسان تایید شده است.

تحقیقات دیگر در کشورهای مختلف نیز موید این موضوع است که بیش‌تر قاتلان زنجیره‌ای یا افرادی که رفتارهای خشونت آمیز در مقابل همنوعان خود داشته‌اند در کودکی و نوجوانی و حتی بزرگسالی مبتلا به جنون حیوان‌آزاری بوده‌اند.

به همین دلیل در کشورهای توسعه یافته این رفتار جرم تلقی شده و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. چرا که این اعمال می‌تواند نشانه‌های اولیه بیماری سادیسم باشد که در صورت پیگیری و درمان نشدن می‌تواند موجب فجایع انسانی و ناامنی در آینده شود.

رفتاری که متاسفانه بسیاری از ما طی زندگی خود حداقل چند باری شاهد بوده‌ایم یا کسانی را دیده‌ایم که با افتخار از آن تعریف کرده‌اند. بچه‌هایی که گربه را از دم ماننده وزنه‌ای می‌چرخاندند و پرتاب می‌کردند.

روی موش‌ها نفت می‌ریختند و آتش می‌زدند تا فرار هراس انگیزش را به تماشا بنشینند.

پرهای مگس را می‌کندند و منتظر جان کندنش می‌نشستند و… چند صباحی هم هست که به برکت عصر ارتباطات و رسانه‌های متنوعی که وجود دارد شاهد بزرگسالانی هستیم که به‌راحتی خرس و توله‌هایش را به فجیع‌ترین شکل ممکن سلاخی می‌کنند.

گاوی را وحشیانه به آتش می‌کشند و الاغی را با پتک زجرکش می‌کنند و… صحنه‌هایی دلخراش که برای دقایقی ذهن بسیاری از کاربران را مشغول کرد و دوباره به وادی فراموشی سپرده می شود در حالی که دیده شدن چنین صحنه‌هایی را می‌توان نوعی زنگ خطر دانست که نیازمند توجه بیش‌تری است.

انجام چنین رفتارهای جنون‌آمیزی در حق حیوانات هم از منظر دینی مذموم شناخته می‌شود.

هم از منظر دفاع از حقوق حیوانات و هم از منظر انسانی، به ویژه اگر به‌خاطر داشته باشیم که با توجه به پژوهش‌های رفتارشناسی و روانشناسی بروز چنین رفتارهایی در حوزه حیوانات باقی نمی‌ماند و بزرگ‌ترین نشانه برای انجام جرم و خشونت علیه انسان‌های دیگر است.

انواع حیوان آزاری

حیوان آزاری را نمی توان به عده ای خاص در ایران نسبت داد و در بسیاری از نقاط این کره خاکی وقوع آن مسبوق به سابقه بوده وبا اوصاف موجود در آینده نیز وقوع چنین صحنه های خشونت باری یقینا دور از ذهن نخواهد بود.

حیوان آزاری در طبقه بندی خود بسیار شبیه به کودک آزاری است و به دو شکل دیده می شود:

۱.(active) فعال:

در این شکل ازحیوان آزاری فرد حیوان آزار آگاهانه و عامدانه حیوان را اذیت می کند تا فورا در حیوان ایجاد درد و رنج نماید.

۲.(passive) منفعل:

در این شکل از حیوان آزاری فرد حیوان آزار، منفعلانه و با غفلت کردن در نگهداری از حیوان باعث ایجاد رنج دراز مدت در وی می شود.

دو مورد ذکر شده و کارهای دیگری مثل استفاده از حیوانات برای تحقیقات، استفاده از حیوانات برای زراعت و کشاورزی،برای ورزش و آداب فرهنگی و مذهبی خاص، احتکار حیوانات، کشتار حیوانات برای استفاده از چرم و پوست آنها یا بخشی از بدنشان ، همه و همه حیوان آزاری محسوب می شود چون در ذات خود باعث آسیب رسیدن به حیوان می شود.

حیوان آزاری نمود های مختلفی را شامل می شود که از جمله می توان به آزار جنسی حیوانات هم اشاره کرد! اصولا آزار جنسی به خودی خود کار کثیف و نابخشودنی به شمار می آید؛ حال چه رسد به اینکه حیوانی بی دفاع را مورد آزار قرار داد. از این رو متخصصین معتقدند اینگونه افراد از مشکلات روانی و شخصیتی رنج می برند که ریشه اغلب آنها به دوران کودکی فرد باز می گردد.

ابتلا به سادیسم از جمله علل اصلی حیوان آزاری

الگوی غالب در این اختلال شخصیت Sadistis personality disord  به‌صورت رفتار ستمگرانه، تحقیرآمیز و پرخاشگرانه نسبت به دیگران است. علاقه به آزار رساندن جسمی و روانی به دیگران به‌گونه‌ای است که موجب لذت و آرامش در فرد شود (نه برای دستیابی به مقاصد دیگر). این اختلال با کودک‌آزاری توسط والدین ارتباط دارد . بروز مکرر چهار مورد از موارد زیر از ابتدای بزرگسالی به بعد در تشخیص این اختلال ضروری است :

حیوان آزاری جرم است

فصل بیست‌وششم بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی تحت عنوان «احراق و تخریب و اتلاف اموال و حیوانات» به تعیین مجازات حیوان‌آزاری پرداخته است. در ماده ٦٧٩ این قانون می‌خوانیم: «هرکس به عمد و بدون ضرورت حیوان حلال‌گوشت متعلق به دیگری یا حیوانی که شکار آنها توسط دولت ممنوع اعلام شده است را بکشد یا مسموم یا تلف یا ناقص کند، به حبس از نودویک روز تا شش‌ماه یا جزای نقدی از یک میلیون‌و‌پانصدهزار ریال تا سه میلیون ریال محکوم خواهد شد».