گوش یکی از مهم ترین اندام های بدن است که وظایف مختلفی را به عهده دارد. این اندام علاوه برشنوایی و تبدیل پیام های صوتی به عصبی عمل حفظ تعادل بدن و کمک به مغز برای درک محیط پیرامون را نیز انجام می دهد. به همین دلیل حفظ سلامت آن از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از روش ها برای معاینه گوش آتوسکوپی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. با دکتر سلام همراه باشید.
اتوسکوپ چیست؟
اتوسکوپ (Otoscope) يا اوريسکوپ (Auriscope)، نام وسيله‌اي پزشکي است که براي مشاهده داخل گوش از آن استفاده ميشود. پزشکان از اين وسيله به منظور غربالگري برخي بيماري‌ها در معاينات دوره‌اي معمول و يا بررسي برخي شکايات مرتبط با سيستم شنوايي استفاده مي‌کنند. با کمک اتوسکوپ مي‌توان گوش خارجي و مياني را مورد معاينه قرار داد.
اتوسکوپ از يک «دسته» و يک «سر» تشکيل شده است. «سر»، حاوي يک منبع الکتريکي توليد نور و يک عدسي با قدرت بزرگ‌نمايي کم است. انتهاي قدامي اين وسيله داراي ناحيه‌اي به منظور اتصال يک اسپکولوم پلاستيکي براي ورود به داخل مجراي گوش مي‌باشد.
علل استفاده از آتوسکوپ و انجام آتوسکوپی کدامند؟
اتوسکوپ از جمله مهم ترین لوازم برای معاینه گوش، مجاری و قسمت های داخلی آن است. برای اینکه پزشک بتواند تشخیص صحیحی را در رابطه با بیماری فرد بدهد ابتدا لازم است تا معاینه ای کلی از گوش فرد و مجاری آن داشته باشد. این عمل اتوسکوپی نام دارد. آتوسکوپی اغلب برای افراد بزرگسال مورد استفاده قرار می گیرد و کودکان به علت ساختار مناسب و فیزیولوژیک گوش اغلب نیازی به انجام آتوسکوپی ندارند.
اگر جرم ، مجرا را مسدود كرده باشد و پرده تمپان قابل مشاهده نباشد ، لازم است كه آنرا از گوش خارج كرد . جرمي كه سخت و فشرده بوده يا در قسمت عمقي كانال باشد ، به سختي از كانال خارج مي شود. اكثر بيماران براي خارج كردن جرم گوش به متخصص گوش ارجاع داده مي شوند . براي خارج كردن جرم دركودكان بسيار كوچك ، معمولا“ از بيهوشي عمومي استفاده مي شود . براي مشاهده كل پرده از بررسيهاي اتوسكوپي و ميكروسكوپي استفاده مي شود . بخش شل پرده بين دو لايه قدامي و خلفي استخوان چكشي قرار گرفته است.
پارگي يا توكشيدگي عميق بخش شل پرده ممكن است نشان دهنده وجود اختلال عملکرد شیپور استاش است. ترشحات چرکی بسیار بدبو و وجود پولیپ علامت كلستاتوم باشد . زوائد بلند و كوتاه استخوان چكشي ، زائده بلند سنداني و عصب كورداتمپاني در پرده طبيعي قابل مشاده هستند.
پارگي پرده تمپان معمولا“ بدون وجود لايه مياني فيبروزي ، ترميم شده و پرده ثانويه نازكي ايجاد ميشود. در اغلب مواقع بدون استفاده از ميكروسكوپ نمي توان پارگي را از نئوتمپان نازك تشخيص داد . استفاده از اتوسكوپ پنوماتيك هم به تشخيص اين مورد كمك ميكند . حركت پرده نازك ترميم شده نشان مي دهد كه پارگي بهبود يافته است . اگر نور اتوسکپ کم باشد، نئوتیمپان براحتی با پارگی اشتباه میشود. اديومتري ايميتانس نيز براي تاييد سالم بودن پرده استفاده مي شود . اگر پرده سالم باشد ، تمپانوگرام نوع A بدست مي آيد .
ناهنجاريهاي مختلف سبب ايجاد توده پشت پرده تمپان مي شوند .
نحو استفاده از دستگاه اتوسکوپی
بتدا بايد بيمار را از چگونگي نحوه انجام کار، مطلع ساخت و به او توضيح داد که اين معاينه مي‌تواند مختصري ناخوشايند و نه دردناک باشد. از يک اسپکولوم متناسب با قطر مجراي گوش استفاده کرده، آن را به اتوسکوپ متصل کنيد. طبيعتا کودکان را بايد با اسپکولوم باريک‌تر مورد معاينه قرار داد. همواره وسيله را در دستي بگيريد که گوش همان سمت را معاينه مي‌کنيد. (به عنوان مثال، از دست راست براي معاينه گوش راست و برعکس). بتدا گوش سالم را معاينه کنيد. اين عمل ضمن پيشگيري از انتقال عوامل عفوني به گوش غيرمبتلا، به شما اين امکان را مي‌دهد تا با مشاهده آناتومي نرمال گوش، سمت مبتلا را با آن مقايسه کنيد. با دست آزاد خود، نرمه گوش را به آرامي بکشيد تا مجراي خارجي گوش، مسير مستقيم‌تري بگيرد، البته اين اقدام در دوران کودکي به علت مسير مستقيم مجرا، چندان ضروري نيست. به هنگام ورود اسپکولوم به داخل مجرا، به علت تحريک شاخه‌هاي جلدي عصب دهم (واگ) بيمار ممکن است دچار سرفه شود.
شما مي‌توانيد اتوسکوپ را به صورت «قلم» يا «چکش» در دست بگيريد. حالت اول، به شما اين امکان را مي‌دهد که با تکيه دادن کناره‌هاي دست روي ناحيه گيجگاهي بيمار، از آسيب احتمالي مجراي گوش در اثر حرکت ناگهاني سر، جلوگيري کنيد. اين خطر به هنگام معاينه گوش کودکان يا بيماران با مجراي دردناک همواره وجود دارد.
چگونه یک اتوسکوپ مناسب را انتخاب کنیم؟
قبل از انجام هر عملی لازم است تا ابتدا نیاز سنجی شود. این بدان معناست که شما باید بدانید که این دستگاه را برای چه عملی قرار است استفاده کنید. آتوسکوپ ها انواع مختلفی دارند و بسته به نوع آنها قیمت آن نیز متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال یک اتوسکوپ مبتدی و معمولی برای انجام کار های تحقیقاتی ساده می تواند رفع نیاز کند اما برای انجام اعمال تخصصی تر لازم است تا از یک دستگاه با کیفیت بالا استفاده کنید.
اتوسکوپ‌هاي با کيفيت بالا، اغلب گران‌قيمت هستند و شايد وجود تنها يک دستگاه با چنين ويژگي‌هايي، در اغلب بخش‌ها و يا درمانگاه‌ها، کافي باشد. بسياري از دانشجويان، ترجيح مي‌دهند که با پرداخت مختصر هزينه‌اي، از يک مجموعه تشخيصي اتوسکوپ – افتالموسکوپ استفاده کنند. در اين‌گونه مجموعه‌ها، لزوم ارزيابي کيفي اجزاي اتوسکوپ حايز اهميت است، چرا که يک دستگاه با کيفيت پايين، با وجود مهارت فرد معاينه کننده، نخواهد توانست جزييات دقيقي از وضعيت پرده صماخ ارايه نمايد.
در این باره بیشتر بخوانید: تشخیص بیماری گوش با کمک روشی جدید
تدوین و گردآوری: حسن جوانبخت
هرگونه استفاده با درج نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است
