توانایی روزه گرفتن تنها به رشد جسمانی کودکان نیست و به عادت نیز وابسته است.هنگامی که کودک در فضای مذهبی شاد قرار بگیرد ناخودآگاه هیجانات مثبت مثل نشاط و شادابی در کودک تقویت میشود و کودک میتواند کم کم با روزه داری و نمازخواندن آشنا شود.
والدین نباید تکالیف دینی را یکباره به کودک بگویند چون تکالیف سخت و مشقت آور به شدت از روحیه دینداری و دین باوری کودک می‌کاهد. پسران بعداز ۱۵ سال و دختران بعداز ۹ سال قمری به تکلیف میرسند اما نباید آموزش تکالیف دینی را به کودکان تا سن بلوغ به تاخیر انداخت. کودکان ظرفیت آن را دارند که بتوانند تحت تربیت دینی قرار بگیرند و مطالب دینی را در حد فهم خود درک کنند.
اصول تغذیه ای برای روزه داری کودکان
بچه‌ها، در دوره رشد به‌سرمی‌برند. بنابراین باید برنامه غذایی‌شان را در ماه مبارک رمضان، جوری تنظیم کنید که همه مواد مغذی مورد نیاز بدن‌شان تامین شود و به همین خاطر، سحری که برای کودکان تهیه می‌کنید، باید شامل یک وعده غذای کامل باشد، ویژگی‌های یک وعده ناهار را داشته باشد و به هیچ عنوان حذف نشود.
سحری کامل به بچه ها بدهید
۱) سعی کنید همه گروه‌های غذایی از جمله لبنیات، گوشت، میوه‌ها و سبزیجات، نان و غلات، سر سفره‌تان باشد.
۲) سرخ‌کردنی‌ها، غذاهای سنگینی مثل آش و آب‌گوشت و غذاهای آماده مثل سوسیس و کالباس، انتخاب خوبی برای کودکان نیستند. به‌جای آنها بهتر است از خورش‌های کم‌چرب و غذاهای آب‌پز یا بخارپز استفاده کنید.
۳) مصرف قندهای پیچیده، نان‌های سبوس‌دار و حبوبات، در وعده سحر، باعث میشود بچه‌ها در طول روز، کم‌تر گرسنه شوند و راحت‌تر بتوانند روزه داری را تحمل کنند.
۴) آب، شیر و سایر مایعات باید در حد اعتدال مصرف شود؛ چون اگر بچه‌ها، کم‌تر از حد معمول، آب یا مایعات بخورند، در طول روز، با مشکل کم‌آبی مواجه شده و به ارگان‌های مختلف بدن‌شان از جمله کلیه‌ها، فشار وارد میشود. نوشیدن آب یا چای فراوان هم باعث اختلال در هضم غذا میشود.
۵) میوه‌ها معمولا در وعده سحر، نادیده گرفته می‌شوند؛ در حالی که می‌توانند در پیشگیری از یبوست، به‌ویژه در کودکان، موثر باشند. بنابراین خوردن یکی، دو واحد میوه، بعد از سحری، توصیه میشود.
سر سفره افطار
۱) افطاری بچه‌ها، از نظر کیفیت غذایی، باید مثل وعده صبحانه، سبک اما پرکالری باشد و زود هضم شود.
۲) حواس‌تان باشد بچه‌ها، خیلی پرخوری نکنند؛ چون پس از چندین ساعت ناشتایی، ورود حجم زیادی غذا به معده، باعث تحریک اعصاب ژاراسمژاتیک و بی‌حالی شدید بعد از افطار میشود.
۳) فراموش نکنید افطار، زمان خوردن تنقلات نیست؛ چون این خوراکی‌ها، دیرهضم هستند و باعث پر شدن معده و در نتیجه، بی‌اشتهایی بچه‌ها می‌شوند.
بین افطار تا سحر
در فاصله زیاد بین سحر و افطار، قند خون اُفت می‌کند و در نتیجه، اشتها یا ولع بچه‌ها هم برای خوردن غذا، بیش‌تر میشود. بنابراین خوب است که سر سفره‌های افطاری، مواد قندی که سریع جذب می‌شوند، مثل خرما و عسل باشد. نه‌فقط کودکان که بزرگ‌ترها هم بهتر است روزه‌شان را با یک مایع ولرم مثل شیر باز کنند و آن را با کمی قند ساده و طبیعی و نه زولبیا و بامیه تکمیل کنند؛ چون این شیرینی‌ها، فقط باعث سیری کاذب می‌شوند و نمی‌گذارند مواد مغذی کافی، به بدن کودک برسد.
روزه کله گنجشکی
در فرهنگ ما برای کودکانی که به سن تکلیف نرسیده اند، روزه های «کله گنجشکی» یا روزه «پیوندی» معمول و متداول است و داستان یا داستان هایی مرتبط با آن به ذهن رویا پرداز کودکان پاسخ می دهد. در این نوع روزه داری ، والدین کودک را راضی می کنند که از سحر تا اذان ظهر روزه بدارد و با اذان ظهر افطار کرده و دوباره تا اذان مغرب از خوردن و آشامیدن دست بشوید، بدین ترتیب روزه کودک، دو پاره می شود و والدین کودک با این داستان که در آخر ماه رمضان استادی پینه دوز، یا ملائک آسمان، روزه های دو پاره را به هم دوخته و از آن یک روزه کامل می سازند، او را راضی و خشنود می کنند. و این خود نشان از آن دارد که گذشتگان ما که فرهنگ و آداب و رسوم ما به جای مانده از آنان است، به درستی و علی رغم کم دانشی خود، ضمیر خیال پرداز و بدون مرز کودکانه را می شناخته اند.
تشویق کودکان به روزه داری
در آموزه های دینی ما نیز به دفعات بر تشویق کودکان به ویژه در امور دینی تأکید شده است. اگر می خواهید اشتیاق به انجام کاری را در کودک خود ایجاد کنید، کاری کنید که که آن کار از نظر او تجربه ای موفق و لذت بخش باشد تحسین و تشویق یکی از راه های ایجاد احساس لذت بخش در کودک است.
والدین عزیز می توانند با ابتکار عمل، روزه داری را برای کودک یا نوجوان خود تجربه ای خوشایند کنند. به عنوان مثال برای روز عید فطر او هدیه ای شایسته در نظر بگیرند. برای افطار، کودک یا نوجوان را به اماکن مورد علاقه او ببرند. درانجام فرایض به هیچ وجه راه خشونت و شدت عمل نپیمایند بلکه همواره ملایمت، نرمش و محبت را پیشه سازند.
کودکان باید با نشاط و سرزندگی توسط والدین با عبادات و تکالیف دینی آشنا شوند تا در سن بلوغ به انجام آن رغبت داشته باشد.درغیر اینصورت روزه داری و نماز خواندن در سن بلوغ برای آنها دشوار است.
زمان خواب و استراحت مناسب برای کودکان و استفاده از الفاظ و لحن مناسب هنگام بیدار کردن برای سحر را برای کودکان فراهم کنید زیرا باعث خوشایند تر روزه برای آن ها می شود. تکان دادن های شدید یا به کاربردن تحکم و الفاظ نامناسب موجب می شود کودک با افکاری منفی آماده سحری خوردن شود.
گاهی کودک را در وقت سحر بیدار کنید. به هنگام سحر کودک را با نوازش از خواب بیدار کنند، غذاهای مورد علاقه وی را آماده کنند.
در کنار کتابهای غیرمذهبی، برایش کتب داستان دینی بخرید و برای تقویت گرایشات مذهبی، او را همراه خود به مجالس مذهبی، ختم قرآن و مراسم افطاری که از سوی اقوام برگزار میشود، ببرید. با چنین کارهایی می‌توانیم کودک را با مفهوم صبر و گرسنگی محرومان آشنا سازیم و بگوییم که با روزه داری بر ثواب اعمال ما افزوده میشود و گناهانمان پاک می گردد.
در پایان ماه مبارک رمضان و در روزعید سعید فطر،جشنی برای تبریک به بچه ها، بابت موفق شدن به روزه داری و بندگی خداوند بزرگ،به شکل مطلوب ترتیب دهید.
روزه داری بیماران مبتلا به صرع
روزه داری و بیماران مبتلا به مغز و اعصاب
نبض ما
