واکسیناسیون، عملی است که در زندگی هر فرد اتفاق می افتد و برای افزایش ایمنی فرد نسبت به آلودگی های ویروسی که در آینده، وی با آنها مواجه است ضروریست. از آنجا که این فرآیند در اغلب اوقات در خردسالی اتفاق می افتد لذا امروز تصمیم گرفتیم نکاتی را بصورت جامع درمورد واکسیناسیون در کودکی با شما درمیان بگذاریم. با دکتر سلام همراه باشید.
واکسن چیست؟
واکسن مخلوطی است از سازواره های زیستی، ویروس های کشته یا ضعیف شده یا پروتئین های آنتی ژنیک بدست آمده از آنها که برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های عفونی تجویز می شود و پدید آورنده نوعی ایمنی فعال در بدن می باشد.
تاریخچه واکسیناسیون
واکسیناسیون برای اولین بار ، توسط ادوارد جنر، پزشک انگلیسی در سال 1794 انجام شد. آن زمان ، اوج اپیدمی آبله(Pox) بود و این بیماری بیش از پیش قربانی می گرفت. واکسن جنر، توانست این بیماری خطرناک را برای همیشه از جهان محو کند. واکسن ادوارد جنر در طول تاریخ، جان افراد بی شماری را نجات داده است. همچنین فعالیت های جنر زمینه ساز ساخت واکسن های دیگر شد و باعث تحول علم پزشکی شد.
معمولا واکسن ها، در کودکی تزریق شده و در نوبت های معینی ، تزریقی مجدد از واکسن با نام واکسن یادآور تزریق خواهد شد که جهت تثبیت ایمنی در طول عمر فرد انجام می شود. اکثر اوقات واکسن ها بدون مشکل تزریق شده و برای فرد هیچ گونه ضرری را به دنبال ندارند اما در بعضی اوقات، واکسن ها می توانند خطرات بسیاری را برای فرد به دنبال داشته باشند که در ادامه به انها اشاره می کنیم.
عوارض واکسیناسیون در کودکان
پس از تزریق واکسن، در مواردی احتمال وجود عوارضی در کودک وجود دارد. این عوارض طیف وسیعی را از قرمزی و التهاب تا عارضه مغزی بدون بازگشت را در بر می گیرند لذا ضروری است که با این عوارض آشنا شویم.
1- آنسفالیت
در مواردی پس از چند روز از تزریق واکسن سیاه سرفه، این اختلال ممکن است بوجود بیاید. علائم این عارضه شامل تشنج، تغییرات رفتاری، اختلالات رفتاری و تغییر سطح هوشیاری در کودک می باشد.
2- شکل فلج کننده بیماری فلج اطفال پس از تزریق واکسن
یكي از عوارض بسيار نادري كه بويژه با گونه شماره 3 ويروس قطره فلج اطفال ممكن است پيش آيد پيدايش شكل فلجي بيماري است. شيوع اين عارضه دربالغين كمي بیشتر از كودكان مي‌باشد، بدين جهت تجويز همگاني قطره ضد فلج كودكان در سنين بالاي 18 سال توصيه نمي‌شود.
3- ناراحتي هاي كليوي و عصبي
در موارد نادري به دنبال تزريق واكسن توام ضد ديفتري- كزاز ناراحتي هاي كليوي و عصبي ديده شده است . در چنين حالاتي تزريق هاي بعدي انجام نمي گيرند .
4- آنافیلاکسی
امکان وقوع واکنش های آنافیلاکتیک در هر شرایطی پس از تزریق وجود دارد لذا ضروری است که کیت اپی نفرین و آدرنالین به همراه دیگر دارو های سریع الاثر در دسترس باشد. با توجه به این که آنافیلاکسی خود دارای عوارض متعدد است لذا ضروریست که در مکان های مانند خوابگاه ها، درمانگاه ها و مکان های این چنینی کیت مذکور در دسترس باشد.
تب پس از واکسن
یکی دیگر از عوارض شایع تزریق واکسن در کودکان تب می باشد. این تب در اغلب اوقات بسیار خفیف می باشد. چنانچه نوزاد پس از تزریق دچار تب شد نیاز است برای کم کردن تب اقداماتی صورت گیرد. تب های بیشتر از 39 درجه سانتی گراد و مواردی نظیر گریه غیر معمولی و بی قراری نیازمند توجه و مراجعه به پزشک است. همچنین در هنگام تزریق واکسن های بعدی، این نکته را به پزشک یادآوری کنید.
بعضی از نکات دیگر که لازم است قبل از واکسیناسیون در کودکان بدانید را در ادامه ذکر می کنیم.
نکات مهم در زمان واکسیناسیون کودک
1-واکسیناسیون در زمان بیماری هایی مانند سرماخوردگی بدون مشکل انجام خواهد شد.
2-در کودکان مبتلا به ضایعات مغزی، به جای واکسن سه گانه (دیفتری، کزاز، سیاه سرفه)، واکسن دو گانه (دیفتری و کزاز) تزریق میگردد. همچین در کودکان بزرگتر از 6 سال، به جای واکسن سه گانه ، تنها واکسن دوگانه تزریق می شود.
3-در کودکانی که بین 14 ماه تا 7 سال سن دارند و تا کنون واکسی دریافت نکرده اند، در اولین نوبت واکسن سه گانه تزریق می شود، سپس قطره فلج اطفال تجویز شده و در نهایت واکسن سرخک تجویز می گردد. همچنین باید آزمایش جلدی توبرکولین انجام شده و درصورت منفی بودن، واکسن ب ث ژ تزریق میگردد.
4-به کودکان مبتلا به اختلالات ایمی اولیه یا اکتسابی، واکسن ویروسی زنده نظیر ب ث ژ تزریق نمی شود.
در پایان توجه داشته باشید که با وجود همه مطالب مذکور، هنوز هم واکسیناسیون، امن ترین و بهترین روش پیشگیری از ابتلا به بیماری هایی است که مواجهه با آنها در حیات فرد اجتناب ناپذیر است. درست است که ممکن است واکسن برای فرد عوارضی به همراه داشته باشد اما ضروری است که با اگاهی به این عوارض، اثر آنها را به حداقل رساند.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم امکان دارد
مطالب مرتبط :
همه چیز درمورد بیماری آنسفالیت
آنافیلاکسی – علل، علائم و درمان
