دستگاه ادراری وظیفه تخلیه مواد تغذیه شده در بدن را بر عهده دارد. از اینرو مراقبت از سلامت آن جهت پیشگیری از ابتلا به انواع عفونت ها، از اهمیت بسیاری برخوردار است.

عفونت ادراری به دو شکل عفونت مثانه و کلیه بروز پیدا می‌کند. بروز عفونت مجاری ادراری می تواند بسیار دردناک و آزار دهنده باشد. عدم درمان عفونت ادراری به کلیه های شما آسیب می رساند.

برای تشخیص عفونت ادرای آزمایش های روتین ادرار توصیه می شود.

آزمایش عفونت ادراری چگونه انجام می شود

در آزمايش ادرار، ظرف كوچكي به شما داده مي‌شود و از شما خواسته مي‌شود تا كمي از ادرار خون را در آن بريزيد. اين ظرف بايد كاملاً تميز باشد و البته، تنها با آب فراوان و صابون شسته شده باشد.

جهت جمع‌آوري ادرار، بايد ابتدا كمي از ادرار خود را دفع كنيد، سپس اندكي از قسمت مياني ادرار خود را درون ظرف بريزيد و در انتها، باقيمانده ادرار خود را نيز دفع کنید.

جمع‌آوري قسمت ابتدايي يا انتهايي جريان ادرار، دقت آزمايش ادرار را به شدت كاهش مي‌دهد. وجود تنها چند ميلي‌ليتر ادرار در لوله آزمايش، جهت بررسي كافي است.

 

آزمایش عفونت ادراری در کودکان

وقتي والدين به عفونت ادراري در فرزندشان شك مي‌كنند، بايد او را نزد پزشك ببرند؛ كاري كه حتما پزشك براي كودك انجام مي‌دهد درخواست آزمايش ادرار است البته اگر كودك بسيار بدحال و تبدار باشد پزشك او را بستري مي‌كند.

ساير آزمايش‌هايي كه بنابر تشخيص پزشك در روزهاي آينده لازم است انجام شود تهيه عكس رنگي از مثانه (VCUG ) يا سونوگرافي كليه‌ها هستند كه براي بررسي سلامت دستگاه ادراري و كليه‌ها ضرورت دارند.

چه مواردی در  آزمایش ادرار مورد ارزیابی قرار می گیرد ؟

رنگ (color):

رنگ ادرار می تواند به رنگهای زیر باشد :

بی رنگ (colorless)، کم رنگ (straw) یا جدیدا (pale yellow )، زرد (yellow)، کهربایی (amber) یا (deep yellow )، صورتی کم رنگ (less commonly pink)، قرمز (red)، قهوه ای (brown)

رنگ ادرار یکی از اجزای اصلی آنالیز ادرار است و بسته به شرایط مختلف بدن تغییر می‌کند. ادرار طبيعي به رنگ زرد كم رنگ (pale yellow) است كه به علت پيگمان يوروكروم(urochrom) مي باشد.

عفونت ادراری یکی از مواردی است که سبب تغییر رنگ ادرار می شود. اگر درون ادرار ترکیبات خون(هموگلوبین) وجود داشته باشدٰ می‌تواند نشانه اختلال در عملکرد کلیه باشد که به علت عفونت باشد. 

شفافیت (Clarity)

ادرار به طور طبیعی شفاف است و باید بتوان از پشت شیشه‌ حاوی آن نوشته‌های یک متن را خواند اما مسایل مختلف باعث تغییر این حالت می‌شوند.

شفافیت یا  (appearances –  opacity) ادرار می تواند شامل موارد زیر باشد :
تمیز (clear)، کدر (hazy)، توربید کم و یا حالتی که مه آلود باشد و روزنامه از پشت آن خوانده نشود، (lesscommonly turbid)، ابری (cloudy)، مات (opaque)

ادرار درحالت طبیعی شفاف است.عفونت، چرک، باکتری‌های موجود در ادرار به خاطر عفونت‌ ادراری، کریستال‌ها، گلبول‌های قرمز خون، گلبول‌های سفید، اسپرم، قارچ، موکوس و یا حتی عفونت‌های انگلی می‌توانند باعث غیرشفاف شدن ادرار شوند البته بعضی مواقع در حالت‌های طبیعی و بدون بیماری‌ هم ممکن است ادرار غیرشفاف باشد.

بو (odor)

تعیین بوی ادرار هم یکی از اجزای تفسیر این آزمایش است. بوی طبیعی و معمول ادرار به خاطر وجود اسید وولاتایل است و بوی شبیه به فندق دارد اما مواد غذایی مختلف و بعضی بیماری‌ها این بو را تغییر می‌دهند.

بوی بسیار بد ادرار نشان‌دهنده عفونت مجاری ادراری و وجود چرک در ادرار است.

وزن مخصوص ادرار (Specific Gravity)

وزن مخصوص ادرار که به شکل عدد بیان می‌شود معمولا حاصل اندازه‌گیری اجزای مختلف ادرار شامل مواد دفعی و املاح است. وزن مخصوص بالا نشان‌دهنده ادرار غلیظی شده است. از این عدد برای تعیین قدرت تغلیظ و ترشح کلیه‌ها استفاده می‌شود.

در حالت طبیعی وزن مخصوص ادرار بین اعداد بین ۰۰۵/۱ و ۰۳/۱ است.

PH

مثل همه آزمایش‌های شیمیایی، PH نشان‌دهنده اسیدی یا باز بودن ادرار است. بعضی اوقات میزان اسیدی یا بازی بودن ادرار در روند درمان یک بیماری موثر است و پزشک ممکن است به شما آموزش دهد که میزان PH ادرارتان را تغییر دهید. میزان دفع املاح در ادرار و وجود یون هیدروژن PH ادرار را تعیین می‌کند.

اسیدی یا باز بودن ادرار در شکل‌گیری بعضی سنگ های کلیه هم موثر است.

عدد مربوط به PH درحالت طبیعیبین ۶/۴ تا ۸ است. عفونت مجاری ادراری PH ادرار را بالا می‌برد.

پروتئین

(Prt یا Protein) پروتئین از آن چیزهایی است که به طور طبیعی نباید در ادرار وجود داشته باشد و حضور آن در ادرار نشان‌دهنده یک حالت خاص و یا یک بیماری است.

عفونت ادراری، باعث ورود پروتئین به ادرار می‌شوند.

گلوکز (Glucose)

گلوکز، قندی است که در خون وجود دارد و غذای اصلی سلول‌ها محسوب می‌شود. به طور طبیعی مقادیر بسیار اندکی از گلوکز در ادرار وجود دارد اما در شرایط عادی ادرار را عاری از گلوکز در نظر می‌گیرند. در صورت جمع‌آوری ۲۴ ساعته ادرار طبیعی ممکن است مقدار این ماده کمتر از ۵/۰ گرم باشد.

در حالت طبیعی گلوکز در ادرار وجود ندارد.

کتون (Ketone)

وقتی چربی‌ها در بدن شکسته می‌شوند و در جریان سوخت و ساز مصرف می‌شوند کتون‌ها به وجود می‌آیند. این کتون‌ها در ادرار ترشح می‌شوند. اما به طور طبیعی هیچ کتونی نباید در ادرار دیده شود و حضور آنها نشان‌دهنده این است که بدن به جای مصرف گلوکز از چربی‌ها استفاده می‌کند.

درحالت طبیعی کتون در ادرار وجود ندارد.

کریستال (Crystals)

افراد سالم فقط مقدار بسیار کمی کریستال در ادرارشان وجود دارد.

گلبول‌ سفید و قرمز (WBC, RBC)

گلبول‌های خونی به طور طبیعی در ادرار وجود ندارند. حضور آنها نشان‌دهنده هماچوری یا خون در ادرار است که به خاطر بیماری‌های مختلف به وجود می‌آید. وجود گلبول‌ سفید هم نشان‌دهنده عفونت ادراری است.

در حالت طبیعی وجود ندارد یا حداکثرش بین ۰ تا ۴ گلبو‌ل‌سفید و کمتر از دو عدد گلبول قرمز

 عفونت، سنگ کلیه، تومور کلیوی و مثانه، ضربه به کلیه یا آسیب مجاری ادراری باعث وجود RBC در ادرار می‌شوند. WBCها یا گلبو‌های سفید هم موقع عفونت، بیماری لوپوس، عفونت ادراری و تومور مثانه در ادرار افزایش می‌یابند.

باکتری

باکتری‌ها که حضور آنها هم با منفی، کم یا زیاد مشخص می‌شود و نشان‌دهنده عفونت ادرار است و در صورت لزوم برای تشخیص‌ نوع این باکتری‌ها باید آزمایش دیگری انجام داد که کشت ادرار می‌باشد.

علت ایجاد لکوسیت در ادرار چیست؟

آزمایش جامع سلول های خون به طور معمول شامل اندازه گیری سطح لکوسیت یا گلبول های سفید است. لکوسیت ها به عنوان گلبول های سفید خون به بدن در مبارزه با میکروب ها کمک می کنند. هنگام وجود مقدار بیش از حد معمول آن در ادرار اغلب نشانه وجود مشکل در جایی در مجاری ادراری است.

در واقع سطح بالاتر لکوسیت در جریان خون نشان دهنده وجود عفونت در بدن است به این دلیل که گلبول های سفید به عنوان بخشی از سیستم ایمنی بدن به مقابله با بیماری و عفونت ها کمک می کنند.

لکوسیت ها در آزمایش ادرار نیز یافت می شوند. همانطور که گفته شد مقادیر بالای گلبول سفید در ادرار نیز می تواند نشان دهنده ابتلا به عفونت باشد. در این حالت بدن سعی در مقابله با عفونت در مجاری ادراری دارد. این قسمت به طور معمول مثانه یا مجرای ادراری یا لوله ای است که ادرار را از مثانه تخلیه می کند.

به گزارش وب ام دی، برخی از شایع ترین دلایل لکوسیت ها در ادرار و سایر علائم همراه با آن، عبارتند از:

عفونت مجاری ادراری (UTI)

دستگاه ادراری شامل کلیه ها، مثانه و حالب (لوله هایی است که ادرار را از کلیه ها به مثانه منتقل می کند)

عفونت در مجاری ادراری محتمل ترین علت ایجاد لکوسیت در ادرار است. در زمان وجود عفونت سیستم ایمنی بدن با افزایش تولید این سلول ها با باکتری ها مبارزه می کند. بیش از نیمی از زنان و از هر 5 مرد یک  نفر در مقطعی از زندگی خود به عفونت ادراری مبتلا می شوند. نشانه های آن عبارتند از:

درد یا سوزش هنگام ادرار کردن

دستشویی رفتن بیش از حد

ادرار کدر یا بدبو

درد در ناحیه شکم، کمر یا پهلو

حالت تهوع و استفراغ

عفونت ادراری با آنتی بیوتیک تجویزی توسط پزشک درمان می شود. این عارضه با این روند درمانی به طور معمول طی چند روز تا یک هفته رفع می شود. مدت زمان مصرف دارو به میزان شدت عفونت، تعداد دفعات ابتلا به عفونت ادراری و سایر مشکلات پزشکی بستگی دارد.

برای تسکین درد هنگام طی کردن دوره درمان برطرف شدن عفونت می توان از مسکن های بدون نسخه استفاده کرد یا اینکه از پد یا کمپرس گرم روی ناحیه شکم یا کمر خود استفاده کنید. با وجود احساس بهبودی دوره درمانی خود با آنتی بیوتیک را به طور کامل طی کنید.

در غیر این صورت برخی از باکتری ها در بدن زنده و فعال نگه داشته می شوند و می توانند بار دیگر باعث بروز عفونت شوند که در این وضعیت درمان عفونت جدید با آنتی بیوتیک ها سخت تر می شود. در صورت بروز علائم مانند:

درد یا سوزش هنگام ادرار کردن

مشاهده خون در ادرار

درد شدید در ناحیه شکم، پهلو یا پشت

تب و لرز

اگر با وجود پایان روند درمان با آنتی بیوتیک ها هنوز علائم دارید باید به پزشک خود اطلاع دهید زیرا احتمال می رود باید روند درمانی دیگری برای شما پیش گرفته شود.

سنگ کلیه

سنگ های کلیه کریستال هایی هستند که هنگام تجمع کلسیم و سایر مواد معدنی در ادرار تشکیل می شوند. اندازه سنگ های کلیه از اندازه نخود تا یک توپ گلف متغیر است که در صورتت وجود سنگ کلیه بزرگ تر جریان ادرار هم مسدود می شود. سنگ کلیه علائمی مانند:

احساس درد شدید در شکم، پهلو، کمر یا کشاله ران

مشاهده خون قرمز، صورتی و قهوه ای رنگ در ادرار

نیاز فوری به ادرار کردن

درد هنگام ادرار کردن

ادرار کدر یا بدبو

در صورت مشکوک شدن برای وجود سنگ کلیه یا درد شدید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. سنگ کلیه های کوچک احتمال می رود به طور خود به خود رفع شوند و حتی نوشیدن مایعات فراوان به دفع آن از سیستم بدن کمک می کند. مسکن های بدون نسخه نیز برای کنترل درد تا هنگام دفع کمک می کنند.

سنگ های بزرگتر توسط متخصص اورولوژی برداشته می شود. درمانی که با استفاده از امواج قوی دستگاهی از  خارج بدن سنگ ها را برای منظور خرد کردن هدف قرار می دهد سپس قطعات کوچکتر در ادرار دفع می شوند.

یکی دیگر از روش های برداشتن سنگ این  است که پزشک با استفاده از ابزارهای خاصی از طریق مثانه یا ایجاد یک سوراخ کوچک در پشت یا پهلو ، برای خرد کردن و دفع سنگ اقدام می کند.

التهاب

التهاب در بدن باعث ترشح لکوسیت ها می شود که التهاب می تواند ناشی از آسیب، عفونت یا بیماری باشد. دو بیماری نفریت بینابینی و سیستیت باعث التهاب در مجاری ادراری می شوند. در بیماری نفریت بینابینی التهاب کلیه باعث عدم کارایی درست این اندام می شود.

بیماری سیستیت به عنوان التهاب مثانه اغلب ناشی از عفونت ادراری است، اما مثانه نیز می تواند بدون عفونت ملتهب شود (سیستیت بینابینی). در صورت وجود یکی از این مشکلات ممکن است علائم زیر را مشاهده کنید:

افزایش نیاز به ادرار کردن

ادرار کردن بیشتر از حد معمول

مشاهده خون در ادرار

تب

حالت تهوع و استفراغ

به خاطر داشته باشید در صورت ابتلا به نفریت بینابینی تا زمانی که بیماری بسیار پیشرفته نباشد اغلب هیچ علامتی مشاهده نمی شود، اما در صورت مشاهده این علائم با پزشک خود تماس بگیرید.

در صورت نقش داشتن عفونت در ابتلا به بیماری آنتی بیوتیک توسط پزشک تجویز می شود و علت های دیگر نیز ممکن است به درمان با کورتیکواستروئیدها یا داروهای دیگر نیاز داشته باشند.

درمان لکوسیت در ادرار

وجود لکوسیت در ادرار نشان دهنده وجود عفونت است که با درمان منشا آن رفع می شود. برخی نکات برای درمان این عارضه در ادامه توضیح داده شده است:

از بین بردن عفونت: با انجام آزمایش برای درمان عفونت آنتی بیوتیک توسط پزشم تجویز می شود، اما در موارد شدید برای درمان عفونت کلیه به عنوان خطر بزرگ فرد باید در بیمارستان بستری شود.

رعایت بهداشت فردی: ضمن تلاش برای درمان عفونت رعایت اصول بهداشت فردی نیز بسیار حائز اهمیت است. تا زمان رفع عفونت از رابطه جنسی خودداری کنید و لباس زیر تمیز بپوشید. لباس زیر و حوله خود را هر روز برای جلوگیری از گسترش افزایش باکتری بشویید و از تماس دست آلوده با ناحیه تناسلی خودداری کنید.

رژیم غذایی مناسب: رژیم غذایی مغذی برای جلوگیری از عفونت های در حال توسعه (عامل ایجاد لکوسیت) گزینه مناسبی محسوب می شود. مصرف برخی میوه ها و سبزی ها به ویژه حاوی ویتامین B و C ضمن تقویت سیستم ایمنی بدن در مبارزه با عفونت نیز موثر هستند.

عفونت ادراری خود را به صورت سنتی درمان کنید!

مراقبت های لازم برای عفونت ادراری

معجزه ی میوه ها در درمان عفونت ادراری

تسکین عفونت ادراری با این ۷ روش طبیعی

گرد آوری : مهدیه انیسی

مترجم: الهه زارعی

هرگونه استفاده با درج نام دکتر سلام و با لینک دهی مستقیم مجاز است.