محل رویش گیاه کتان بیشتر در مناطق اروپایی و آسیایی است که از الیاف آن برای تهیه پارچه نیز استفاده می شود و از دانه این گیاه پر سود مردم برای درمان بیماری ها بهره می برند،دکتر سلام در این مقاله شما را روش استفاده از تخم کتان برای پیشگیری و درمان انواع بیماری ها آشنا می کند.

بذر کتان یا دانه کتان، دارای ارزش غذایی بسیار بالایی است به گونه ای که مصرف ۱۰۰ گرم از آن بیش از ۱۹ درصد از نیاز بدن ما به پروتئین، فیبرهای غذایی، برخی از ویتامین های گروه B و مواد معدنی را تامین می کند.

به خصوص باید بر این نکته تاکید نمود که مصرف این میزان تخم کتان، بیش از ۹۰ درصد از نیاز بدن انسان به تیامین (یکی از ویتامین های گروه B)، منیزیم و فسفر را تامین می کند.

تخم کتان؛ ارزش غذایی و فواید آن برای سلامتی

دانه های کتان که به عنوا بذر یا تخم کتان نیز شناخته می شود دانه های روغنی کوچکی هستند که از هزاران سال پیش در خاور میانه مورد استفاده قرار می گرفتند.

در سال های اخیر تخم کتان به عنوان یک ماده غذایی سالم محبوبیت زیادی کسب کرده است به این به دلیل که سرشار از چربی های امگا 3، فیبر و سایر ترکیبات گیاهی منحصر به فرد سالم است.

تخم کتان با مزایای زیادی برای سلامتی مانند بهبود هضم غذا و کاهش خطر بیماری های قلبی، دیابت نوع 2 و سرطان در ارتباط است. این دانه ها به راحتی در رژیم غذایی گنجانده می شوند، اما آسیاب کردن آنها بهترین راه برای استفاده حداکثر از مزایای سلامتی شان است.

تخم کتان به طور معمول به رنگ قهوه ای یا زرد موجود است که اغلب به صورت آسیاب شده یا بو داده فروخته می شود و اغلب از روغن استخراج شده از آنها استفاده می شود. به گزارش هلث لاین، این مقاله هر آنچه را که باید درباره تخم کتان بدانید توضیح می دهد.

ارزش غذایی تخم کتان

هر 100 گرم تخم کتان حاوی 534 کالری است که مربوط به 55 کالری برای هر قاشق غذاخوری معادل 10 گرم دانه های کامل است. حاوی 42 درصد چربی، 29 درصد کربوهیدرات و 18 درصد پروتئین است. یک قاشق غذاخوری معادل 10 گرم تخم کتان مواد مغذی زیر را برای بدن فراهم می کند:

  • کالری: 55
  • آب: 7 درصد
  • پروتئین: 1.9 گرم
  • کربوهیدرات: 3 گرم
  • قند: 0.2 گرم
  • فیبر: 2.8 گرم
  • چربی: 4.3 گرم

کربوهیدرات و فیبر موجود در تخم کتان

تخم کتان از 29 درصد کربوهیدرات و 95 درصد فیبر تشکیل شده است یعنی میزان کم کربوهیدرات قابل هضم دارند- تعداد کل کربوهیدرات ها منهای مقدار فیبر – این ماده غذایی را به غذایی کم کربوهیدرات تبدیل می کند.

2 قاشق غذاخوری تخم کتان معادل 20 گرم حدود 6 گرم فیبر برای بدن تامین می کند. این میزان تقریبا 15 تا 25 درصد میزان مصرف روزانه مرجع برای مردان و زنان است. محتوای فیبر از موارد زیر تشکیل شده است:

  • 0 تا40 درصد فیبر محلول
  • 60 تا 80 درصد فیبر نامحلول

فیبر محلول به تنظیم سطح قند خون و کلسترول کمک می کند، همچنین با تغذیه باکتری های مفید روده سلامت هضم را تقویت می کند. هنگام مخلوط با آب موسیلاژ موجود در تخم کتان بسیار غلیظ می شود. این ترکیب با محتوای فیبر نامحلول تخم کتان را به یک ملین طبیعی تبدیل می کند. مصرف دانه های کتان به تقویت نظم، جلوگیری از یبوست و کاهش خطر ابتلا به دیابت کمک می کند.

پروتئین موجود در تخم کتان

تخم کتان از 18 درصد پروتئین تشکیل شده مشخصات اسید آمینه آن نیز با دانه های سویا قابل مقایسه است. علیرغم داشتن اسیدهای آمینه ضروری فاقد اسید آمینه لیزین است، بنابراین یک پروتئین ناقص در نظر گرفته می شود. تخم کتان سرشار از اسیدهای آمینه آرژنین و گلوتامین است . هر دو گزینه برای سلامت قلب و سیستم ایمنی بدن مهم هستند.

چربی تخم کتان

تخم کتان حاوی 42 درصد چربی است که یک قاشق غذاخوری معادل 10 گرم 4.3 گرم چربی برای بدن تامین می کند. این محتوای چربی از موارد زیر تشکیل شده است:

  • 73 درصد اسیدهای چرب پلی اشباع نشده مانند اسیدهای چرب امگا 6 و اسید چرب امگا 3 آلفالینولنیک اسید (ALA)
  • 27 درصد اسیدهای چرب اشباع نشده و اشباع
  • تخم کتان یکی از غنی ترین منابع غذایی آلفالینولنیک اسید است.
  • آلفالینولنیک اسید، یک اسید چرب ضروری است یعنی بدن نمی تواند آن را تولید کند، بنابراین باید آن را از  مواد غذایی که می خورید دریافت کنید.

روغن تخم کتان حاوی بالاترین مقدار آلفالینولنیک اسید و پس از آن دانه های آسیاب شده است. خوردن کامل دانه ها کمترین مقدار آلفالینولنیک اسید را فراهم می کند زیرا روغن در داخل ساختار الیافی بذر قفل شده است.

به دلیل محتوای بالای اسیدهای چرب امگا 3، تخم کتان نسبت امگا 6 به امگا 3 نسبت به بسیاری از دانه های روغنی کمتر است. نسبت کمتری از اسیدهای چرب امگا 6 به امگا 3 با کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن مختلف مرتبط است.

با این حال، تخم کتان به اندازه روغن ماهی حاوی امگا 3 نیست. علاوه بر این، بدن نیاز به تبدیل آلفالینولنیک اسید در تخم کتان به ایکوزاپنتانوییک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) دارد، فرایندی که اغلب ناکارآمد است.

یک نوع بذر کتان سلین نوع زرد رنگ آن به اندازه تخم کتان معمولی مغذی نیست. مشخصات روغن بسیار متفاوتی دارد و میزان اسیدهای چرب امگا 3 موجود در آن پایین است.

ویتامین ها و مواد معدنی تخم کتان

تخم کتان منبع خوبی از چندین ویتامین و مواد معدنی است:

  • تیامین. این ویتامین گروه B به ویتامین B1 معروف است و برای متابولیسم طبیعی و عملکرد عصبی ضروری است.
  • مس. به عنوان یک ماده معدنی ضروری مس برای رشد، توسعه و عملکردهای مختلف بدن مهم است.
  • مولیبدن. تخم کتان سرشار از مولیبدن است. این ماده معدنی کمیاب ضروری در دانه ها، غلات و حبوبات به وفور یافت می شود.
  • منیزیم. یک ماده معدنی مهم که عملکردهای زیادی در بدن برعهده دارد. منیزیم به مقدار زیاد در غلات، دانه ها، مغزها و سبزیجات برگ سبز یافت می شود.
  • فسفر. این ماده معدنی به طور معمول در مواد غذایی سرشار از پروتئین یافت می شود و به سلامت استخوان و حفظ بافت کمک می کند.

سایر ترکیبات گیاهی تخم کتان

تخم کتان حاوی چندین ترکیب گیاهی مفید است:

  • پی کوماریک اسید. این پلی فنول یکی از اصلی ترین آنتی اکسیدان های موجود در تخم کتان است.
  • فرولیک اسید. این آنتی اکسیدان به جلوگیری از چندین بیماری مزمن کمک می کند.
  • گلیکوزیدهای سیانوژنیک. این مواد در بدن ترکیباتی به نام تیوسیانات تولید می کنند که می تواند عملکرد تیروئید را در برخی افراد مختل کند.
  • فیتواسترول ها. مربوط به کلسترول، فیتواسترول ها در غشای سلولی گیاهان یافت می شوند. تحقیقات نشان می دهند آنها دارای اثرات کاهش دهنده کلسترول هستند.
  • لیگنان. لیگنان تقریبا در همه گیاهان وجود دارد هم به عنوان آنتی اکسیدان و هم به عنوان فیتواستروژن عمل می کند. تخم کتان به طور استثنایی غنی از لیگنان است حاوی 800 برابر بیشتر از سایر مواد غذایی.

تخم کتان قهوه ای رنگ دارای فعالیت آنتی اکسیدانی کمی بالاتر از انواع زرد آن است.

لیگنان

تخم کتان یکی از غنی ترین منابع غذایی شناخته شده لیگنان است. این عناصر غذایی به عنوان فیتواستروژن عمل می کند. فیتواستروژن ها ترکیبات گیاهی هستند که مشابه هورمون جنسی زنانه استروژن هستند و خاصیت استروژنی و آنتی اکسیدانی ضعیفی دارند.

آنها با کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سندرم متابولیک در ارتباط هستند زیرا سطح چربی و گلوکز را در خون کاهش می دهند، همچنین لیگنان های موجود در تخم کتان به کاهش فشارخون، استرس اکسیداتیو و التهاب در عروق نیز کمک می کند.

لیگنان ها توسط باکتری های موجود در سیستم هضم تخمیر می شوند و خطر ابتلا به چندین سرطان به ویژه انواع حساس به هورمون مانند سرطان پستان، رحم و پروستات را کاهش می دهند.

نحوه استفاده از تخم کتان برای کاهش وزن:

برای کاهش وزن میتوانید از دم کرده تخم کتان هر روز 2 فنجان استفاده کنید ، پودر تخم کتان قبل از غذا برای کاهش اشتها و یا همراه با غذا برای کنترل هضم غذا و کاهش چربی ، کاهش نفخ و پاکسازی دستگاه گوارش مفید است.

بیشتر بخوانید:مزوتراپی صورت چه فواید و کاربردی دارد؟ + عوارض آن

تاثیر تخم کتان بر کاهش وزن

تخم کتان به عنوان بخشی از رژیم لاغری گزینه مفیدی محسوب می شود. فیبر محلول موجود در تخم کتان هنگام ترکیب با آب بسیار چسبناک می شوند. تحقیقات نشان می دهند این فیبر در سرکوب گرسنگی و ولع خوردن موثر است و به طور بالقوه باعث کاهش وزن می شود.

با بررسی مطالعات کنترل شده نتیجه گیری می شود تخم کتان باعث کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن و چاقی می شود. افرادی که تخم کتان را به رژیم خود اضافه کردند در مقایسه با گروه کنترل به طور متوسط ​​2.2 پوند معادل یک کیلوگرم وزن کم کردند، همچنین تجزیه و تحلیل نشان داد کاهش وزن در مطالعات بیش از 12 هفته و در میان کسانی که بیش از 30 گرم تخم کتان در روز مصرف می کنند بیشتر است.

نحوه مصرف تخم کتان برای رفع کاهش اشتها:

از آنجا که تخم کتان یک دانه روغنی است می تواند موجب احساس سیری بشود بنابراین اگر 30 دقیقه پیش از غذا یا همراه با مصرف غذا از 1 قاشق چایخوری پودر تخم کتان استفاده کنید احساس سیری به شما دست میدهد و نمی توانید زیاد غذا بخورید و همین به مرور موجب کاهش وزن و کاهش چربی شکم می شود.

 مصرف دانه کتان چه تاثیری در کاهش فشار خون و جلوگیری از بیماری های قلبی دارد؟

تحقیقات بسیاری نشان داده است امگا ۳ موجود در دانه های کتان از طریق مکانیسم هایی مانند اقدامات ضد التهابی و تنظیم نمودن ضربان قلب، به بهبود سیستم قلبی عروقی کمک می کند. یکی از مهم ترین خواص تخم کتان، کاهش فشار خون می باشد. . پژوهشگران دانشگاه هاروارد مصرف روزانه ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری دانه کتان را به بیماران قلبی یا آنهایی که زمینه ابتلا به ناراحتی های قلبی دارند، توصیه می کنند

ارتباط تخم کتان و سلامت قلب

تخم کتان با مزایای عمده ای برای سلامت قلب در ارتباط است که به طور عمده به محتوای آنها در اسیدهای چرب امگا 3، لیگنان ها و فیبر مربوط می شود.

کلسترول خون و تخم کتان

کلسترول خون بالا به عنوان یک عامل خطر شناخته شده برای بیماری های قلبی محسوب می شود. این امر به ویژه در مورد کلسترول اکسید شده LDL (بد) صدق می کند.

مطالعات در فاز انسانی اذعان می دارند مصرف روزانه تخم کتان یا روغن آن کلسترول را 6 تا 11 درصد کاهش می دهد، همچنین این مطالعات حاکی از کاهش 9 تا 18 درصدی در تعداد ذرات کلسترول LDL (بد) است.

این مورد با مطالعات در فاز حیوانی نشان می دهد تخم کتان سطح کلسترول و ترکیب چربی خون را بهبود می بخشد. این دانه ها ممکن است در صورت مصرف همراه با داروهای کاهش دهنده کلسترول بسیار مفید باشند.

یک مطالعه 12 ماهه دیگر نیز نشان داد تخم کتان در مقایسه با گروه کنترل باعث کاهش 8.5 درصد اضافی در کلسترول LDL (بد) می شود. تصور می شود این اثر کاهش دهندگی کلسترول به دلیل محتوای فیبر زیاد و لیگنان در تخم کتان ایجاد شود.

این مواد با اسیدهای صفراوی غنی از کلسترول پیوند داده و آنها را به دستگاه هضم بدن منتقل می کنند. این امر باعث کاهش سطح کلسترول در بدن می شود.

خواص تخم کتان در پیشگیری از دیابت:

پژوهش های صورت گرفته توسط دانشمندان کانادایی نشان می دهد که مصرف دانه‌ی کتان احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را به میزان ۸۰ درصد کاهش می‌دهد. محققان در حال تحقیق بیشتر در این خصوص هستند. توصیه می‌کنیم روزانه یک تا دو قاشق چای‌خوری دانه‌ی کتان آسیاب شده به غذاهای خود اضافه نمایید.

تاثیر تخم کتان بر دیابت

براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، از هر 10 بزرگسال یک نفر در سال 2012 مبتلا به دیابت است. مطالعات انجام شده روی افراد مبتلا به دیابت نوع 2 نشان می دهد مصرف مکمل 10 تا 20 گرم پودر بذر کتان در روز به مدت یک تا 2 ماه قند خون ناشتا را تا 19.7 درصد کاهش می دهد. با این حال، همه مطالعات تخم کتان را در تنظیم سطح گلوکز و انسولین خون موثر نمی دانند.

اگرچه ارتباط بین تخم کتان و دیابت نوع 2 هنوز مشخص نیست، اما اگر مبتلا به دیابت نوع 2 هستید ممکن است یک ماده غذایی سالم و مطمئن برای رژیم غذایی محسوب شود.

فواید دانه کتان برای درمان یبوست:

دانه‌ کتان سرشار از فیبرهای محلول و نامحلول بوده و به همین علت یک ماده ملین بوده و دفع را راحت می‌کند. اگر دچار یبوست مزمن هستید به سراغ دانه‌ی کتان بروید.

بدین منظور یک قاشق چای‌خوری دانه‌ی کتان را به مدت یک شب در یک لیوان آب خیس کرده و فردای آن آب را به همراه دانه‌ها بنوشید. یا این که ۲۰ گرم دانه‌ی خشک را با یک لیتر آب و به مدت ۵ دقیقه بجوشانید و محلول را صاف کنید.

صبح و شب بعد از غذا یک فنجان از این جوشانده میل کنید. توجه داشته باشید تأثیر دانه‌ی کتان تقریباً بعد از ۳ روز خود را نشان می‌دهد.

خواص تخم کتان در پیشگیری از گرگرفتگی در زنان:

گنجاندن تخم کتان در برنامه غذایی خود و مصرف منظم آن، می‌تواند احتمال ابتلا به گر گرفتگی در دوران یائسگی در زنان را کاهش دهد.

تخم کتان حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ گیاهی (مفید برای پوست) و فیتواستروژن است و برای همین یکی از بهترین مواد غذایی مورد نیاز زنان است. تخم کتان سرشار از لیگنان های گیاهی است و به همین دلیل می تواند سوخت و ساز و استفاده از استروژن را کنترل کرده.

تاثیر تخم کتان بر لاغری:

همانگونه که در بالا ذکر شده، تخم کتان سرشار از چربی های سالم امگا ۳ و امگا ۶ و فیبرهای غذایی می باشد، خوردن دانه کتان باعث ایجاد احساس سیری در انسان شده سبب می شود تا کالری کمتری مصرف کنیم و منجر به کاهش وزن می شود. در واقع تاثیر مصرف تخم کتان در کاهش وزن نیز از همین ویژگی آن نشات می گیرد.

اگر می خواهید لاغر شوید و به دنبال روشی کم دردسر می گردید و نمی خواهید از رژیم های سفت و سخت لاغری استفاده کنید که در بیشتر موارد هم در بلند مدت، نتیجه مطلوبی در بر ندارند، می توانید از تخم کتان استفاده کنید. برای این منظور دو متد زیر به شما توصیه می شود.

روش اول لاغری با تخم کتان: اگر ۳۰ دقیقه قبل از خوردن غذا، یک قاشق پودر تخم کتان (را همراه با آب فراوان) میل کنید، احساس سیری به شما دست داده و نمی توانید زیاد غذا بخورید و بدین طریق دریافت چربی ها و کالری ها از طریق وعده های روزانه کمتر خواهد شد و به مرور موجب کاهش وزن و کاهش چربی های انباشته شده در بدن می گردد.

روش دوم لاغری با تخم کتان: اگر از تخم کتان در هنگام خوردن غذا استفاده کنید باعث می شود فرایند هضم غذا کندتر شده، و غذا مدت بیشتری در معده بماند و به صورت آهسته آهسته و به تدریج وارد روده کوچک شود و این موجب می شود که سطح انسولین پایدار شده و اشتها کاهش یابد.

هرگونه استفاده با درج نام مجله پزشکی دکتر سلام (لینک دهی مستقیم) مجاز است.

اسیدهای چرب امگا 3 موجود در تخم کتان

اسیدهای چرب امگا 3 گزینه های ضروری هستند. این نوع اسیدها برای جنبه های مختلف سلامت قلب از جمله عملکرد پلاکت خون، التهاب و فشار خون فواید زیادی دارد. تخم کتان بسیار حاوی اسید چرب امگا 3 آلفالینولنیک اسید است.

تحقیقات نشان می دهند اسیدهای چرب امگا3 در مطالعات فاز حیوانی با کاهش التهاب در رگ ها خطر بیماری قلبی را کاهش می دهند. چندین مطالعه آلفالینولنیک اسید را با خطر کمتری در سکته مغزی، حملات قلبی و بیماری مزمن کلیه مرتبط می کند. این مطالعات در مقایسه با افرادی که میزان آلفالینولنیک اسید کمتری دارند 73 درصد کاهش خطر مرگ ناگهانی را نیز مشاهده می کند.

در یک مطالعه به افراد مبتلا به بیماری قلبی روزانه به مدت یک سال 2.9 گرم آلفالینولنیک اسید داده شد. کسانی که این مکمل را دریافت می کردند نسبت به افراد گروه کنترل میزان مرگ و میر و حمله قلبی به طور قابل توجهی پایین تر بودند.

به نظر می رسد اسیدهای چرب آلفالینولنیک اسید گیاهی مانند روغن ماهی که سرشار از EPA و DHA هستند از سلامت قلب سود می برند.

ارتباط تخم کتان و فشارخون

مصرف تخم کتان یک روش موثر برای کاهش فشار خون است. در یک مطالعه 6 ماهه در افراد مبتلا به فشارخون بالا کسانی که روزانه 3 قاشق غذاخوری (30 گرم) تخم کتان مصرف می کنند به ترتیب 10 و 7 میلی متر جیوه فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را کاهش دادند.

بیشتر بخوانید:با رژیم کانادایی در عرض 15 روز لاغر شوید!

سایر فواید تخم کتان برای سلامتی

تحقیقات نشان می دهند تخم کتان از جنبه های بسیاری در سلامت انسان مفید واقع می شود.

سلامت دستگاه گوارش

اسهال و یبوست باعث پریشانی شدید می شود و حتی احتمال می رود سلامتی فرد را تهدید می کند. حدود 2 تا 7 درصد افراد در ایالات متحده اسهال مزمن را تجربه می کنند در حالی که یبوست مکرر 9 تا 12 درصد مردم را درگیر می کند.

میزان یبوست در اروپا می تواند تا 27 درصد افزای می یابد در حالی که خطر در زنان در مقایسه با مردان 2 برابر افزایش می یابد. چندین مطالعه نشان می دهد تخم کتان از بروز اسهال و یبوست جلوگیری می کند.

محتوای فیبر نامحلول در تخم کتان مقدار زیادی از مواد زائد گوارشی را اضافه می کند به عنوان ملین عمل می کند و یبوست را تسکین می دهد، همچنین تصور می شود فیبرهای محلول به آب دستگاه گوارش متصل می شوند. این امر باعث تورم و افزایش حجم مدفوع می شود و از بروز اسهال جلوگیری می کند.

ارتباط تخم کتان و سرطان

مطالعات در فاز آزمایشگاهی و حیوانی نشان می دهد تخم کتان تشکیل انواع مختلفی از سرطان مانند روده بزرگ، پستان، پوست و ریه ها را سرکوب می کند. افزایش سطح خون هورمون های جنسی با افزایش خطر ابتلا به چندین سرطان مرتبط است.

تخم کتان سطح سرمی هورمون های جنسی در زنان دارای اضافه وزن را به میزان متوسط ​​کاهش می دهد که باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان می شود، همچنین نشان داده می شود این دانه ها در برابر سرطان پروستات محافظت می کنند.

در پایان

تخم کتان به دلیل محتوای بالای اسیدهای چرب امگا 3، فیبر و سایر ترکیبات گیاهی و فواید بیشمار برای سلامتی محبوبیت زیادی کسب کرده است.

تخم کتان به کاهش وزن، کنترل قند خون، سلامت قلب و هضم بهتر کمک می کند. تخم کتان به عنوان نیروگاه کوچک برای سلامتی شناخته می شود که می توان آن را به رو شهای مختلفی در برنامه غذاییا خود بگنجانید.

مترجم: الهه زارعی

گرد آوری و تدوین آرش توکلی

مطالب مرتبط :

خاصیت ها و عوارض مصرف تخم کتان

استفاده از تخم کتان برای تولید داروی بیماری های قلبی

ویژگی های مختلف تخم کتان

تخم کتان و تاثیرات مفید آن روی بدن