نمونه برداری از بیضه یا همان بیوپسی بیضه بدلیل بررسی کیفیت اسپرم آقایان انجام می گیرد. در این نمونه برداری یک تکه کوچک از بیضه برداشته می شود. البته این تکه های نمونه می تواند از یک بیضه یا هر دو بیضه برداشته شود. تکه های نمونه گیری شده برای بررسی از نظر کیفیت اسپرم و وجود اسپرم مورد ارزیابی قرار می گیرد.
فرایند تولید اسپرم در مردان در بیضه در داخل لوله های منی ساز صورت می گیرد. در داخل لوله های منی ساز سلولهای زایا وجود دارند این سلولهای زایا پس از ۱۶ مرحله و ۶۴ روز تبدیل به اسپرم بالغ می شوند.
با بیوپسی بیضه می توان اسپرم را مورد ارزیابی قرار داد. چندحالت را می توان بررسی کرد:
1- سلول زایا وجود دارد یا خیر؟
2- اگر سلول زایا وجود دارد، تکامل یافته هستند یا به صورت نابالغ وجود دارد؟
3- به چه میزان اسپرم بالغ در نمونه ی برداشته شده وجود دارد؟
هدف بیوپسی بیضه:
در اکثر موارد برای تشخیص قدرت باروری مرد
شرایط لازم برای امکان بیوپسی بیضه
1- در مایع منی بیمار اسپرم وجود نداشته باشد (آزواسپرمی، تعداد اسپرمها صفر)
2- هورمونهای بیمار طبیعی باشند.
بیوپسی بیضه (TESE)
-به صورت سرپایی انجام می شود
_ مدت زمان عمل 15 دقیقه
_ نیازی به بستری نیست
_ اگر دارویی مصرف می کنید، ممانعتی در مصرف دارو ندارید
_ بیوپسی در اتاق جراحی و با بهداشت کامل صورت می گیرد
-معمولا تا دو ساعت بعد، بیمار از مرکز درمانی مرخص می شود
_محل برش جراحی که غالباً 1 تا 2 سانتی متر است
-انجام بیوپسی بیضه عمل ساده است ولی تفسیر نتیجه آن مشکل است
-در نمونه برداری از بیضه نباید به یک نمونه اکتفا کرد
-گاهی در بیمارانیکه دچار فقدان اسپرم در مایع منی هستند، و فاقد انسداد نیز در مجاری منی بر می باشند، نمونه برداری از بیضه در بعضی نقاط وجود اسپرم بالغ را نشان می دهد
-در آزمایشگاه، پس از بررسی نمونه،در صورت وجود اسپرم، بیمار کاندیدای میکروانجکشن میشود که می توان اسپرم یافت شده در نمونه را فریز نمود و برای روش کمک باروری میکرواینجکشن (ICSI) استفاده نمود
روش نمونه برداری بیضه با میکروسکوپ یا میکروتسه (MicroTESE)
در مواردی که بیضه فرد، خیلی کوچک باشد و یا هیچ اسپرمی در بیوپسی بیضه دیده نشود، نمونه برداری بیضه با میکروسکوپ یا میکروتسه (MicroTESE) تکرار می شود. در این روش میزان برش بیشتر خواهد بود و با کمک بزرگنمایی میکروسکوپ از بافت بهتری نمونه گیری خواهد شد.
روش نمونه برداری سوزی بیضه ( FNA ) یا اپیدیدیم ( PESA ) :
در مواردی که فرد، قبلا وازکتومی شده و کاندیدای گرفتن اسپرم از بیضه است یا پزشک با انجام آزمایشاتی تشخیص داده است که بافت بیضه غنی از اسپرم است، برای کم کردن هزینه و پرهیز از نمونه برداری، از روش نمونه برداری سوزی بیضه (FNA) یا اپیدیدیم (PESA) کمک گرفته می شود.
در این روش با بی حسی موضعی، با وارد کردن سوزن داخل بیضه یا اپیدیدیم و مکش مقدار اندکی از بافت به داخل سرنگ و بررسی آن زیر میکروسکوپ قابل انجام است.
استخراج اسپرم از بیضه (TESA) با بیوپسی بیضه
با بی‌حسی موضعی، بیوپسی سوزنی از بیضه انجام میشود و نمونه‌ای از بافت به طور مستقیم از بیضه گرفته میشود. از این روش برای استخراج اسپرم در لقاح خارج رحمی (IVF) یا میکرواینجکشن (ICSI) استفاده میشود.
جراحی بیوپسی بیضه
این روش به صورت سرپایی و با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام میشود که در آن چند قطعه از بافت بیضه برداشته میشود و اسپرمها بررسی می‌شوند. در صورتی که اسپرمها طبیعی باشند، نشان می‌دهد مشکل ناباروری مربوط به موارد دیگر است. در این حالت می‌توان از اسپرمها برای روش‌های باروری استفاده کرد.
مراحل جراحی بیوپسی بیضه
1- آسپیراسیون اسپرم از اپیدیدیم (PESA)
در صورتی که انسداد در مجرای دفران به دلیل وازکتومی یا موارد دیگر باشد، برای بدست آوردن اسپرم، آسپیراسیون اسپرم از اپیدیدیم (لوله‌های درون بیضه که محل بلوغ و ذخیره اسپرم هستند) به کمک سوزن انجام میشود.
2- ترمیم واریکوسل (واریکوسلکتومی)
واریکوسل به بزرگ شدن وریدهای واریسی اطراف بیضه‌ها می‌گویند که برای اصلاح این حالت و مسدود کردن وریدهای غیر طبیعی، جراحی انجام میشود. این روش تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی و با ایجاد یک برش کوچک زیر شکم یا قسمت بالایی کیسه بیضه صورت می‌گیرد. رفع واریکوسل تا حد زیادی باعث بهبود کیفیت اسپرمها و باروری میشود.
مراقبت قبل از انجام بیوپسی بیضه
پیش از انجام این تست موارد زیر را به پزشک اطلاع دهید:
- هر نوع مشکل خونریزی
- آلرژی به داروها شامل بی حسی
- استفاده منظم از هر دارویی. لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود را به پزشک ارائه دهید.
- استفاده از هر نوع داروی ضد انعقاد خون مثل وارفارین، هپارین، انوکساپارین، آسپرین، ایبوپروفن و یا سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی NSAIDs.
_ اگر بیوپسی بیضه ها در زیر بی حسی موضعی انجام شود، معمولا آمادگی خاص دیگری نیاز نیست.
_ اگر این تست تحت بی هوشی عمومی انجام می شود، پزشک ممکن است به شما بگوید که قبل از جراحی از خوردن و آشامیدن اجتناب کنید.
_ در زمان انجام بیوپسی از بازو رگ گرفته می شود و ساعتی قبل این تست داروهای سداتیو تزریق می شود.
_ در شب قبل ناحیۀ عمل به‌ویژه کیسۀ بیضه، دور آلت تناسلی تا کشاله ران را کاملاً تراشیده و تمیز کنید.
مراقبت های لازم بعد از بیوپسی بیضه
_ شرت تنگ نپوشید
_ مسکن مصرف کنید
_ انتی بیوتیک مصرف کنید
_ استراحت مطلق در روز اول
خطرات بیوپسی بیضه
خطر کمی برای خونریزی مداوم و یا عفونت ناشی از این روش وجود دارد. خطری برای مشکلات مربوط به نعوظ و یا ناباروری وجود ندارد. اگر بی هوشی عمومی استفاده شود، خطر کمی از نظر عوارض بی هوشی وجود دارد.
پس از بیوپسی موارد زیر را فورا به پزشک اطلاع دهید:
- درد شدید در اسکروتوم. ناراحتی اندک طبیعی است.
- تورم شدید اسکروتوم. تورم خفیف طبیعی است.
- تب بالاتر از ۳۸ درجه
- خونریزی شدید علی رغم بانداژ
تفسیر بیوپسی های بیضه
در بررسي دلايل ناباروري در مردان يكي از اقدامات تشخيصي ممكن است بيوپسي بيضه باشد . معمولاً ناباروري مردان را مي توان به سه دسته اختلال قبل از بيضه ها ، اختلال در بيضه ها و اختلال پس از بيضه ها تقسيم كرد .
در مرداني كه دچار Azoospermia هستند بيوپسي بيضه مي تواند نشان دهد كه با ضايعه اوليه در بيضه روبرو هستيم يا انسدادي در مسير خروج اسپرماتوزوئید هاوجود دارد. همچنین نوع ضایعه اولیه در بیضه را نیز می توانیم شناسایی کنیم. تفسیر صحیح بیوپسی بیضه در انتخاب نوع درمان ناباروری مردان نقش اساسی دارد.
نتایج کلی از بیوپسی بیضه
طور کلی آزمایش نمونه حاصل از بیوپسی یبضه می تواند ۴ نتیجه به همراه داشته باشد:
1- طبیعی:
این بدین معنی است که علت فقدان اسپرم در مایع منی بیماری بیضه نیست.
2- توقف در تکامل اسپرم:
برای تولید اسپرم سلولهای زایا در لوله های منی ساز از ۱۶ مرحله عبور کرده و تبدیل به اسپرم بالغ می شوند، گاهی این تکامل چند مرحله پیش رفته و در مرحله بخصوصی متوقف می شود.
3- کمبود تولید اسپرم:
در این بیماران در قسمتهائی از بیضه تکامل کامل اسپرم صورت می گیرد ولی آنقدر اندک است که در مایع منی ظاهر نمی شود.
4- فقدان سلولهای زایا:
در این موارد یک انسداد در مسیر خروج اسپرم از بیضه ها وجود دارد که به آن آزواسپرمی انسدادی (Obstructive Azoospermia) می گویند. در تعدادی از این بیماران می توان با جراحی انسداد را برطرف نموده و بیمار از راه طبیعی بچه دار شود.
نتیجه ی بیوپسی در تغییر زندگی یک زوج که توانایی باروری ندارند، بسیار مهم است. بنابراین توصیه میشود که بیوپسی قبل از انجام IVF و به خصوص در موارد ناباروری به علت فاكتور مردانه، انجام پذیرد.
گردآوری: فرزانه پاشایی
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
لینک مرتبط: نحوه انجام بیوپسی پروستات ، آگاهی درباره بیوپسی پستان
