علت چاقی و اضافه وزن، ورود بیش از حد کالری به بدن نسبت به سوخت و ساز بدن می باشد. چاقی فقط تناسب بدن شما را زشت نمی کند بلکه سلامت شما را به خطر می اندازد. علت به خطر افتادن سلامت بدن هم به این خاطر می باشد که چاقی با علل اصلی مرگ و میر در ایالات متحده و در سراسر جهان، از قبیل: سکته مغزی، بیماری های قلبی و دیابت و انواع سرطان ها رابطه ای مستقیم دارد. در این مقاله از دکتر سلام می خواهیم در مورد علل پیدایش چاقی با شما عزیزان صحبت کنیم.
آیا ژن‌ها نقش مهمی در ایجاد بیماری چاقی دارند؟
در دهه‌های اخیر، چاقی در جمعیت‌هایی که محیط دچار عدم فعالیت بدنی و افزایش مصرف غذاهای پر کالری هستند اپیدمی (همه گیر) شده است. هرچند، همه افرادی در چنین محیطی زندگی می‌کنند به این بیماری دچار نخواهد شد، و همه افراد چاق توزیع چربی یکسانی در بدن خود ندارند و یا از مشکلات بهداشتی یکسانی رنج نمی‌برند. این تفاوت‌ها را می‌توان در گروه‌هایی از مردم با پس زمینه‌های نژادی و قومی یکسان و حتی درون خانواده دید. تغییرات ژنتیکی که مسئول اپیدمی بیماری چاقی و اضافه وزن هستند در جمعیت‌های انسانی، خیلی به آرامی به رخ می‌دهد. با این وجود، تفاوت در این است چگونه افراد به همان محیط و عوامل ژنتیکی که در بروز این بیماری مزمن نقش دارد، پاسخ نشان دهند و تأثیر پذیرند.
چگونه ژن می‌تواند باعث چاقی شود؟
ژن‌ها دستورالعمل‌هایی را به بدن برای پاسخ به تغییرات در محیط می‌دهد. مطالعات شباهت‌ها و تفاوت‌ها در میان اعضای خانواده، دوقلوها و فرزندخوانده‌ها شواهد علمی غیر مستقیمی را نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از تنوع در وزن در میان بزرگ سالان به علت عوامل ژنتیکی است. مطالعات دیگری افراد چاق و غیر چاق را در مورد تنوع در ژن که می‌تواند رفتارهای فرد (مانند تمایل پرخوری و یا تمایل به تحرک) را تحت تأثیر قرار دهد یا سوخت و ساز بدن (مانند ظرفیت کاهش استفاده از چربی در رژیم غذایی به عنوان سوخت، و یا افزایش تمایل به ذخیره چربی در بدن بدن) را مقایسه کرده‌اند. این مطالعات تفاوت‌هایی در چندین ژن که ممکن است به چاقی با افزایش گرسنگی و مصرف غذا کمک کند را شناسایی کرده‌اند. به ندرت، یک الگوی روشن برای ارث بردن چاقی در یک خانواده، که توسط یک نوع خاص از یک ژن منفرد (چاقی تک ژنی) ایجاد می‌شود، وجود دارد. چاقی، احتمالاً در اثر مجموعه‌ای از فعل و انفعالات پیچیده در میان چندین ژن و عوامل محیطی که کمتر شناخته شده‌اند (چاقی چند عاملی) ایجاد می‌شود.
فرضیه “ژنوتیپ صرفه جو“
هرگونه توضیحی در اپیدمی این بیماری با در نظر گرفتن هر دو عامل ژنتیک و محیط زیست است. یک توضیح این است که عدم تطابق بین محیط امروزی و “ژن صرفه جو در انرژی” که در گذشته‌های دور یعنی در هنگامی که منابع غذایی غیر قابل پیش بینی بوده است، وجود دارد. به عبارت دیگر، با توجه به فرضیه “ژنوتیپ صرفه جو“، همان ژنی که به اجداد ما برای زنده ماندن در قحطی گاه و بی گاه کمک می‌کرده است، در حال حاضر توسط محیط‌هایی که در طول سال مواد غذایی فراوان دارند، به چالش کشیده است.
آیا بهداشت عمومی می‌تواند به ژنومیک کمکی بکند؟
در حال حاضر، آزمایش‌های ژنتیکی برای هدایت رژیم غذایی شخصی و یا برنامه‌های فعالیت بدنی مفید نیست. تحقیقات در مورد تغییرات ژنتیکی که باعث تغییر در رژیم غذایی و فعالیت فیزیکی می‌شود هنوز در مراحل اولیه است. انجام یک کار خوب از نظر توضیح چاقی با توجه به ژن‌ها و عوامل محیطی می‌تواند در ترغیب مردم که در حال تلاش برای رسیدن به و حفظ یک وزن سالم هستند، کمک کند.
تاثیر سوابق خانوادگی در بیماری چاقی
مراقبین سلامت به طور معمول تاریخچه سلامتی خانواده برای کمک به شناسایی افراد در معرض خطر بالای ابتلا به بیماری‌های مرتبط با چاقی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی و برخی از انواع سرطان را جمع آوری و بررسی می‌کنند. تاریخچه سلامتی خانواده نشان دهنده اثرات ژنتیک به اشتراک گذاشته در از جمله بستگان نزدیک است. خانواده‌ها نمی‌توانند ژن‌های خود را تغییر دهند، اما آنها می‌توانند محیط خانواده را برای تشویق به عادات غذا خوردن سالم و فعالیت بدنی تغییر دهند. این تغییرات می‌تواند به بهبود سلامت اعضای خانواده و بهبود تاریخچه سلامتی خانواده در نسل بعدی کمک کند.
اطلاع رسانی در مورد چاقی و اضافه وزن اعضای خانواده
اکثر مراقبین سلامت از نمایه توده بدنی (Body Mass Index) برای تعیین اینکه آیا یک فرد دارای اضافه وزن است، استفاده می‌کنند. شما می‌توانید نمایه توده بدنی (BMI) خود را با یک ماشین حساب محاسبه کنید. روش محاسبه به این صورت است که شما باید وزن خود (بر حسب کیلوگرم) را تقسیم بر مجذور قد (بر حسب متر) خود کنید.
منبع: مجله قرمز
