سندرم حاد پرتو (ARS)، به عنوان مسمومیت اشعه، بیماری تشعشع شناخته شده است، مجموعه ای از اثرات بهداشتی است که در 24 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض مقادیر بالایی از پرتوهای یونیزان مشاهده می شود. اشعه باعث تخریب سلولی به علت صدمه به DNA و سایر ساختارهای مولکولی کلیدی در درون سلول ها در بافت های مختلف می شود.بیماری تشعشع که در دانش پزشکی به سندرم تشعشع حاد معروف است، و بسیاری آن را مسمویت تشعشعی نیز می نامند، شامل نشانه هایی است که بعد از قرار گرفتن، در معرض اندازه زیادی از تشعشعات در مدت زمان کم، رخ می دهد. این بیماری، با شدت در معرض پرتو قرا گرفتن در ارتباط است و شامل علائمیست که در نوعی خاص خود را نشان می دهند. این مطلب را بخوانید تا بیشتر در باره آن بدانید.
چگونه
۱
علت بیماری تشعشع را بدانید. این بیماری از تشعشعات یونیزه کننده به وجود می آید. این نوع تشعشعات، در شکل پرتو ایکس، گاما و بمباران های مخصوص ( نوترون، الکترون، پروتون و دیگر اجزای اتم) خود را نشان می دهند. تشعشعات یونیزه کننده به سرعت روی بشر، تاثیرات شیمیایی به جای می گذارد. ما از دو راه تابش و آلودگی در معرض آن قرار می گیریم. تابش بدین گونه است که همان طور که گفتیم، در معرض پرتو های آن قرار بگیریم. ولی آلودگی بدین معناست که با زباله ها و مواد رادیو اکتیو تماس پیدا کنیم. بیماری تشعشع حاصل تابش است در حالی که آلودگی سبب می شود این مواد رادیو اکتیو از طریق پوست جذب شوند و به مغز استخوان نفوذ کنند که این عامل سبب بروز سرطان می شود.
تشعشعات غیر یونیزه، در قالب نور، امواج رادیویی، ماکرو ویو و رادار انتشار می یابند. این ها سبب صدمه رسیدن به بدن نمی شوند.
۲
افزایش بیماری تشعشع را در یابید. این بیماری زمانی روی می دهد که بدن افراد در معرض دوز بالایی از پرتو هایی قرار گیرد که بتوانند به بدن رخنه کنند و در مدتی کم (حد اکثر چند دقیقه) به اعضای داخلی بدن برسند. آستانه ای برای بیمار شدن وجود دارد. اندازه ی این آستانه در سلامتی افراد نقش بسیاری دارد. در ادامه با توجه به مدت زمان و سطح تشعشع، میزان مخرب بودن آن بیان شده است.
یک دوز بالا ( ۸ گیگا سال نوری یا ۸۰۰ راد) از پرتو ها در مدت زمان کم، می تواند در چند روز تا چند هفته باعث مرگ شود.
یک دوز معمولی ( ۱تا ۴ گیگا سال نوری یا ۱۰۰ تا ۴۰۰ راد) از پرتو ها باعث بروز علائمی در چند ساعت تا چند روز می شود. علایم روز به روز شدید تر می شوند ولی با درمان به موقع شانس زیادی برای نجات از مرگ وجود دارد. این تشعشع، امکان آلودگی به سرطان را در ادامه ی زندگی فرد افزایش می دهد.
یک دوز کم ( کمتر از ۰.۰۵ گیگا سال نوری یا ۵ راد) از پرتو ها، بدین معناست که هیچ بیماری تشعشع روی نمی دهد و در ادامه ی زندگی نیز احتمال ابتلا به سرطان افزایش نخواهد یافت. گرچه در مقایسه با کسانی که تحت تابش پرتو قرار نمی گیرند، میزان سرطان بیشتر است.
قرار گیری بدن در معرض پرتو با دوز بالا، کشنده است در حالی که اگر همین مقدار دوز در مدت چند هفته یا چند ماه به شخص بتابد، تاثیر بسیار کمتری دارد.
۳
علائم بیماری تشعشع را بشناسید. تابش پرتو می تواند علائمی فوری و شدید داشته باشد. پزشکان با توجه به مدت تشعشع و علایم آن می توانند میزان صدمات وارده را پیش بینی کنند. این علایم در تمام افراد مبتلا به بیماری تشعشع دیده شده است:
تهوع، استفراغ، بی اشتهایی و اسهال پس از چند دقیقه تا چند روز روی می دهد. این ها علایم اولیه هستند. این علایم ۲ تا ۱۲ ساعت بعد از قرار گرفتن در معرض پرتویی بیشتر از ۲ گیگا سال نوری روی می دهند.
بعد از ۲۴ تا ۳۶ ساعت این علایم رفع می شوند و حالت نهفته که شامل علائم طولینیست بروز پیدا می کند. بیمار پس از اینکه برای مدت کوتاهی بهبود می یابد، دوباره مریض می شود و دچار بی اشتهایی، خستگی، مشکل در تنفس، ضعف عمومی، رنگ پریدگی، تب، تهوع و استفراغ، اسهال، و احتمالا حتی تشنج و کما می شود. در طول هفته ای که بیمار احساس خوبی دارد، سلول های خون او در مغز استخوان، طحال و گره های لنفاوی بدون هیچ جایگزین به هدر می روند که در نتیجه، منجر به آسیب شدید به تعداد گلبول های سفید و قرمز خون و پلاکت ها می شود.
آسیب پوستی نیز اتفاق می افتد. علائم آن به شکل تورم خارش و قرمزی پوست ( مانند آفتاب سوختگی ) دیده می شود. قرمزی پوست با دوزی حدود ۲ گیگا سال نوری روی می دهد. همچنین ممکن است موها بریزند. مانند نشانه های گوارشی که در بالا ذکر شد، بیماری های پوستی نیز پس از مدتی ناپدید می شوند و به نظر می آید پوست در حال بهبود است ولی ناگهان عوارض دوباره ظاهر می شوند.
وقتی خون کسی که در معرض تشعشع قرار می گیرد آزمایش شود، یک قطره در سلول های خون دیده می شود. این نشان می دهد که احتمال عفونت به دلیل کمبود گلبول های سفید، خون ریزی به دلیل کمبود پلاکت ها و کم خونی به دلیل کمبود گلبول های قرمز بالاست.
قرار گرفتن در معرض تشعشعی با بیش از ۴ گیگا سال نوری، در سندرم دستگاه گوارش تاثیر می گذارد، که سبب می شود فرد در ۲ روز اول به شدت دچار کم آبی شود، سپس در یک فرجه ی ۴ تا ۵ روزه بیمار احساس بهبود می کند، اما این بار کم آبی همراه با اسهال خونی باز می گردد و به بدن بیمار حمله می کند و در او عفونت ایجاد می کند.
بیماری که در اثر تابشی ۲۰ تا ۳۰ گیگا سال نوری دچار اختلالات مغزی می شود، به احتمال زیاد سر گیجه، تهوع، استفراغ، اسهال خونی، و شوک را تجربه می کند. تا چند ساعت فشار خونش افت می کند و دچار تشنج می شود و به کما می رود و پس از چند ساعت تا چند روز می میرد.
۴
اگر شما یا شخص دیگری در معرض مقدار زیادی از تشعشعات قرار گرفته اید فورا به پزشک مراجعه کنید. حتی اگر علائم ذکر شده را نداشته باشید، بهتر است که در اسرع وقت، مورد آزمایش قرار گیرید.
۵
نتایج را درک کنید. تا کنون هیچ درمانی برای بیماری تشعشع پیدا نشده است، اما سطح دوز نتیجه را نشان می دهد. به طور کلی کسی که در معرض بیش از ۶ گیگا سال نوری قرار گیرد، خواهد مرد. بیمارانی که دچار مسمویت تشعشعی می شوند معمولا تحت مراقبت قرار می گیرند. این بدان معنی است که یک پزشک، درمانهای پزشکی را تجویز می کند و کار هایی انجام می دهد که علایم را کاهش می دهد و به بیمار کمک می کند که هنگام تشدید بیماری، با آن کنار بیاید. در هنگام قرار گیری در معرض تشعشعی شدید، که ممکن است بیمار بمیرد، دوستان و بستگان او باید وقت بیشتری را با او صرف کنند و تمام امکانات لازم برای آسودگی او را فراهم آورند.
درمان، شامل استفاده از آنتی بیوتیک ها، دارو های مربوط به خون، عوامل تحریک کننده ی تشکیل کلنی، پیوند مغز استخوان و پیوند سلول های بنیادی می باشد. کسانی که تحت درمان قرار می گیرند اغلب برای جلوگیری از گسترش عوامل عفونی، جدا از دیگران نگه داشته می شود (بنابراین ممکن است قادر به نشستن کنار تخت نباشید). برای کاهش اضطراب و افزایش راحتی، می توان به آن ها دارو تزریق کرد.
در بیشتر اوقات، مرگ به دلیل خون ریزی داخلی و عفونت روی می دهد.
در کسانی که از مرگ نجات می یابند، سلول های خون پس از ۴ تا ۵ هفته شروع به تولید می کنند. با این حال، خستگی، بی حالی و ضعف به مدت چند ماه ادامه خواهد داشت. ۴۸ ساعت پس از ابتلا، هرچه تعداد لنفوسیت ها بیشتر باشد، احتمال زنده ماندن بیشتر است.
۶
از پتانسیل تاثیر شدید تشعشعات آگاه باشید. این مقاله اساسا بر شناختن و درمان بیماری تشعشع حاد، که نیاز به مراقبت های فوری پزشکی دارد متمرکز شده است. به هر حال حتی پس از نجات از بیماری تشعشع حاد، ممکن است بیمار دچار عوارض بعدی مانند سرطان شود. مطالعه ی حیوانات نشان داده است که تابش شدید می تواند سبب نقص در هنگام تولد شود اما این موضوع تاکنون در انسان هایی که در معرض تابش قرار گرفته اند، دیده نشده است.
منبع-http://phow.ir