کیست تخمدان یکی از بیماری های شایع در زنان است که به دلیل ایجاد توده های تخمدانی شکل می گیرد که معمولا به صورت خوش خیم است اما این عارضه ممکن است بر روابط زناشویی تاثیر گذار باشد و باعث کاهش میل جنسی در خانم ها شود.اکثر بانوان کیست تخمدان را حداقل یک بار تجربه می‌کنند، که عمدتاً بدون درد است، هیچ علائمی ندارد و وجود آن هنگام معاینه لگن مشخص می‌شود. پیش‌آگهی درمان کیست تخمدان بانوان در دوره قبل از یائسگی مناسب است
کیست تخمدان چیست؟
تخمدان‌ها جزیی از دستگاه تناسلی زنانه هستند که در پایین شکم در هر دو سمت رحم قرار دارند. دو تخمدان در بدن بانوان وجود دارد که تخمک و همچنین هورمونهای استروژن و پروژسترون تولید می‌کند. کیسه مملو از مایع یا همان کیست گاهی در یکی از تخمدان‌ها شکل می‌گیرد. کیست در اکثر موارد بدون درد است و علامتی ندارد.
علائم کیست تخمدان:
کیست تخمدان غالباً علامتی ندارد. با این حال با بزرگ شدن کیست علائمی مانند موارد زیر بروز می‌یابد:
- ورم کردن یا نفخ کردن شکم
- دفع دردناک
- درد لگن قبل از سیکل قاعدگی یا در طول عادت ماهانه
- آمیزش دردناک
- درد کمر یا ران
- حساسیت و دردناک بودن سینه‌ها
- حالت تهوع و استفراغ
علائم شدید کیست تخمدان که به درمان فوری نیاز دارد عبارت است از:
- درد شدید یا تیز لگن
- تب
- ضعف و سستی یا سرگیجه
- تنفس سریع
این علائم نشان دهنده پاره شدن کیست یا پیچ‌خوردن تخمدان است که هر دو مورد باید به سرعت درمان شود تا عوارض جدی بروز نیابد.
کاهش میل جنسی به علت کیست تخمدان:
آمیزش های دردناک می تواند علامتی از کسیت های رحمی باشد. بیماری التهاب لگن و یا سرطان لگن نیز چنین علامتی را بهمراه دارد. به طور کلی آمیزش های دردناک را نباید نادیده گرفت.
معمولاً دختر خانمهایی كه كیست تخمدان دارند،از اینكه در آینده بار دار نشوند،نگران هستند، آیا كیست تخمدان مانع بارداری می شود؟
در تخمدانهای پلی كیستیك با توجه به اینكه كاملاً وضع آندوكرینولوژی زن به هم می خورد و از تخمدانهای كیستیك و بدون تخمك گذاری هورمونهای مردانه ترشح می شود همچنین پرمویی (هیرسوتیسم) و اختلالات شدید دوره ماهانه دیده می شود (مثلاً هر شش ماه یا هر سه تا چهار ماه یكبار پریود می شوند) فرد دچار اختلال قاعدگی شدید می شود،در نتیجه با شرایط حاملگی دشوار روبه رو است و به كمك پزشك نیاز دارند. علاوه بر این افرادی كه هنوز ازدواج نكردند،هم نباید رها شوند چون اختلالات و تغییرات هورمونی ایجاد عوارض می كند و حتی می تواند حالتی شبیه دیابت در بیماران ایجاد كند.
کیست تخمدان چه تاثیری بر روابط جنسی می گذارد:
دلواپسی زناشویی در زنان با هر سنی اتفاق می‌افتد ولی ممکن است در زمان‌های آسیب‌پذیری هورمونی شایع‌تر باشد، مانند بعد از زایمان یا در زمان انتقال به یائسگی. نگرانی‌های زناشویی همچنین ممکن است با بیماری‌های عمده مانند سرطان اتفاق افتد. مشکل شما به‌عنوان ناتوانی زناشویی در زنان دسته‌بندی می‌شود اگر شما یک یا بیشتر از موارد زیر را تجربه کرده‌اید و یا تجربه نگرانی شخصی به علت آنها دارید:
• میل زناشویی در شما کم شده یا وجود ندارد.
• شما با فعالیت زناشویی برانگیخته نمی‌شوید یا با وجودمیل زناشویی برانگیخته نمی‌شوید.
• شما نمی‌توانید به اوج لذت زناشویی (ارگاسم) برسید.
• شما دارای درد در زمان تماس زناشویی هستید.(زوج‌ها)
تشخیص کیست تخمدان:
از روش‌های تصویربرداری نیز برای تشخیص کیست تخمدان بهره گرفته می‌شود:
- سی تی اسکن: با استفاده از دستگاه تصویربرداری سی تی اسکن تصاویری از اندام‌های داخلی به دست می‌آید.
- ام آر آی: میدان‌های مغناطیسی برای تهیه تصاویری عمقی از اندام‌های داخلی به کار برده می‌شود.
- سونوگرافی (اولتراسوند): وضعیت تخمدان به این روش بررسی می‌شود.
از آنجایی که اکثر کیست‌ها پس از چند هفته یا چند ماه از بین می‌رود، متخصص زنان و زایمان اقدام درمانی فوری را توصیه نمی‌کند، بلکه سونوگرافی را ظرف چند هفته یا چند ماه آینده تکرار می‌کند تا وضعیت را تحت نظر داشته باشد. چنانچه وضعیت تغییری نکند یا کیست بزرگ شود، متخصص زنان و زایمان دستور انجام آزمایش‌های بیشتر برای تعیین دیگر علل علائم بروز یافته می‌دهد.
در این مرحله معمولاً آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:
- آزمایش بارداری: برای اطمینان از باردار نبودن بیمار
- آزمایش تعیین سطح هورمون: برای بررسی مشکلات هورمونی مانند میزان بیش از حد استروژن یا پروژسترون
- آزمایش خون CA-125: برای غربالگری سرطان تخمدان
کیست‌ها چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
گاهی کیست‌های تخمدان توسط پزشک در طی معاینه با دست تشخیص داده می‌شوند. اگر کیست دارای نشانه‌ای نیز باشد روش‌های عکس‌برداری فراصوت استفاده می‌شود که بهترین روش برای تشخیص آن‌هاست.
معمولاً بیمارانی كه كیست تخمدان دارند، با دارو درمان می شوند؟
همانطور كه اشاره شد، كیست هایی كه جدار نازک و صاف دارند، ساده هستند و در داخل آنها مایع صاف بدون هیچ گونه نسج اضافی ملاحظه می شود اینها كیست های «فونكسیونل» هستند و اكثراً خود به خود رفع می شوند، پس به درمان خاصی نیاز ندارد. ولی گاهی همین كیست ها، كمی بزرگتر شده و می توانند علایمی مثل درد در زیر دل و اختلال در دوره ماهانه بیمار تولید كنند. گاهی هم لكه بینی در این بیماران دیده می شود كه با استفاده از قرص های ضد بارداری به راحتی درمان می شوند و با یک سونوگرافی ساده هم تشخیص داده می شوند.
تدوین و گرد آوری آرش توکلی
هرگونه استفاده و کپی برداری با درج نام مجله پزشکی دکتر سلام (لینک دهی مستقیم) مجاز می باشد.
مطالب مرتبط :
خارج کردن کیست تخمدان ۵ کیلویی از شکم خانم بیمار
تشخیص وجود کیست تخمدان با این روش ها
بیماری های مربوط به کیست تخمدان
