آنوریسم مغزی از جمله بیماری هایی است که هم می تواند بسیار خطرناک و کشنده و هم یک بیماری بی آزار باشد که هرگز نباید از آن قافل شد! این که گفته میشود آنوریسم یک بیماری بی آزار است فقط برای زمانی است که این اختلال هنوز نشانه های خود را نمایان نکرده باشد؛ و این حالت ممکن است تا پایان عمر فرد نیز تداوم داشته باشد. اما در صورتی که آنوریسم علائم پارگی را بروز دهد شرایط کاملا متفاوت خواهد بود! با دکتر سلام همراه باشید.
آنوریسم مغزی
آنوریسم مغزی (Cerebral aneurysm) یک بیرون زدگی بصورت حباب در جدار شریان‌های مغزی است در حقیقت آنوریسم عروق مغزی ناشی از یک ضعف در جدار شریان‌های مغزی است که بتدریج به علت بالا بودن فشار در داخل عروق سبب برجستگی و ایجاد حباب میشود و چون جدار آنها ضعیف تر از جدار طبیعی شریانها است ممکن است پاره شود و سبب خونریزی مغزی شود خونریزی می‌تواند در فضای ساب آراکنویید اتفاق افتد که خون همراه با CSF (مایع مغزی نخاعی) است و یا در داخل خود نسج مغز ایجاد شود که خونریزی داخل مغزی (اینتراسربرال هماتوما) گویند.
آنوریسم مغزی ممکن است اجازه دهد خون به داخل فضای زیر عنکبوتیه اطراف مغز نشت کند و باعث آسیب به سلول های مغزی گردد. آنوریسم های مغزی همچنین ممکن است پاره شوند و به سکته مغزی جدی و شاید کشنده تبدیل گردند.
سردرد ناسی از پارگی آئورتآنوریسم مغز در اثر نازک شدن دیواره شریان ها ایجاد می شود. آنوریسم اغلب در شاخه های شریان ها تشکیل می شود زیرا آن قسمت از رگ ضعیف تر است. تعدادی از عوامل می تواند به ضعف در دیواره عروق کمک کنند و سبب افزایش خطر ابتلا به آنوریسم مغزی شود. آنوریسم مغزی در بزرگسالان بیشتر از کودکان و در زنان شایع تر از مردان می باشد. آنوریسم مغز اغلب پس از پاره شدن و تبدیل شدن به یک اورژانس پزشکی شناسایی می شود.
با این حال، آنوریسم مغزی ممکن است در آزمون های تصویربرداری سر، برای شرایط دیگر شناسایی شود. اگر نتایج آزمایش نشان می دهد که یک آنوریسم مغزی دارید شما باید در مورد آن با یک متخصص مغز و اعصاب و یا جراح مغز و اعصاب مشورت کنید.
آنوریسم می تواند در هر کدام از رگ های خونی در هر نقطه از بدن ایجاد شود اما دو محل رایج تر آنها در آئورت شکمی ( شریان انتقال دهنده خون از قلب به بقیه بدن ) و دیگری در شریان مغز می باشد در اغلب موارد، آنوریسم مغزی باعث عوارضی نمی شود و نادیده انگاشته می شود در موارد نادر، پارگی آنوریسم مغزی، سبب آزاد شدن خون در جمجمه و سکته مغزی رخ می دهد. بسته به شدت خونریزی، منجر به صدمه در مغز یا مرگ می شود.
علل ابتلا به انوریسم مغزی
معمولا آنوریسم مادرزادی است با این معنی که اختلال در ساختمان جدار عروق از بدو تولد وجود دارد و از 35 سالگی به بعد احتمال پاره شدن رگها افزایش می‌یابد. گاهی هم رگ پاره نمی‌شود و فقط هنگامی که آنوریسم بزرگ میشود روی ساختمانهای عصبی اطراف فشار می‌آورد و موجب یکسری مشکلات عصبی می‌گردد. آنوریسم می‌تواند در اثر فشارخون و دیابت نیز ایجاد شود. تشخیص این اختلال عموما با انجام آزمایشات مختلف مانند آنژیوگرافی، سی‌تی اسکن و MRI انجام می‌گیرد اما معمولا علامتی قبل از پارگی رگ ندارد به همین دلیل بیمار قبل از پارگی رگ متوجه این اختلال نمی‌شود و در نمی‌یابد که آنوریسم دارد.
روش های تشخیص
اصلی ترین مرحله در بهبود هر بیماری تشخیص به موقع آن بیماری است. این امر در مورد آنوریسم بسیار صدق می کند و تشخیص به موقع آن می تواند از پیامد های خطرناک آن جلوگیری کند. متاسفانه علائم واضحی برای تشخیص آنوریسم وجود ندارد و این اختلال اغلب به صورت تصادفی تشخیص داده می شود. اما لازم تا حداقل اطلاعاتی را در این باره در اختیار داشته باشید تا در صورت مشاهده بتوانید به سرعت پیشگیری کنید.
اندازه، شکل و محل آنوریسم مغزی را می توان با استفاده از تست های تصویر برداری که در ادامه معرفی شده اند، شناسایی کرد.
- MRI (تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی)
- CT (توموگرافی کامپیوتری)
- آنژیوگرافی مغزی MRA (آنژیوگرافی با رزونانس مغناطیسی )
- CTA (آنژیوگرافی با توموگرافی کامپیوتری)
بسیاری از آنوریسم های مغزی تنها پس از پاره شدن آنها یافت می گردند؛ چرا که مردم با آنوریسم مغزی پاره نشده اغلب بدون علامت خاصی می باشند. آنوریسم ممکن است پس از گزارش یک ضربه به سر بعد از سانحه، مشکلات بینایی یا سردرد تشخیص داده شود.
علائم و نشانه های پارگی آنوریسم
- سردرد بسیار شدید ناگهانی
- تهوع و استفراغ
- سفتی گردن
- تاری دید یا دوبینی
- حساسیت به نور
- تشنج
- افتادگی پلک
- از دست دادن هوشیاری
- سردرگمی
- نشت آنوریسم مغزی
علائم و نشانه های آنوریسم مغزی پاره نشده
آنوریسم پاره نشده مغز مخصوصاً اگر کوچک باشد ممکن است هیچ نشانه ای نداشته باشد با این حال، آنوریسم بزرگ پاره نشده ممکن است به بافت های مغز و اعصاب فشار وارد کند و احتمالا باعث:
- درد در بالا و پشت چشم
- ایجاد مردمک گشاد
- تغییر در بینایی و یا دوبینی
- بی حسی، ضعف یا فلج یک طرف صورت
- افتادگی پلک
مواردی که باید به دنبال توجه پزشکی فوری باشید
- اگر سردرد بسیار شدید ناگهانی دارید.
- اگر کسی به طور ناگهانی، شکایت از یک سردرد شدید و یا یک تشنج دارد.
- در برخی موارد، آنوریسم ممکن است مقدار کمی از خون نشت کند. این نشت ممکن است تنها باعث سردرد بسیار شدید ناگهانی شود.
بیشتر بخوانید: علت ورم کردن مغز چیست؟
روش های درمان آنوریسم مغزی
سن بیمار، سلامت کلی، خطر خونریزی و محل آنوریسم مغز در تعیین گزینه های درمانی درنظر گرفته می شوند. برای برخی بیماران، خطرات ناشی از درمان بیش از منافع بالقوه است و درمان توصیه نمی شود.
روش های درمان آنوریسم مغزی کنونی عبارتند از:
– جراحی باز
جراحی باز که همچنین به عنوان کرانیوتومی craniotomy اشاره می شود، از طریق جراحی باز کردن جمجمه انجام می شود. با استفاده از یک میکروسکوپ عامل و ابزار کوچک، جراح یک کلیپ فلزی کوچک در پایه آنوریسم متصل می کند. از آنجا که از جریان یافتن خون به درون آنوریسم جلوگیری می شود، شانس پارگی آن تا حد زیادی کاهش می یابد. زمان بهبودی معمولا چهار تا شش هفته است.
– جراحی اندوواسکولار
این نوع جراحی از طریق یک کاتتر (یک لوله قابل انعطاف) انجام و به درون رگ های خونی هدایت می شود. سیم های پلاتین نازکی به درون آنوریسم هل داده می شوند یعنی درست در جایی که آنها در درون یک بالون مشی پیچ خورده اند. از آنجا خون در اطراف پیچ خوردگی ها لخته می شود، شانس پارگی تا حد زیادی کاهش می یابد. زمان بهبودی معمولا دو تا چهار روز است.
عوارض ابتلا به آنوریسم مغزی
هنگامی که یک پارگی آنوریسم مغزی رخ دهد خونریزی معمولا تنها چند ثانیه طول می کشد و خون می تواند باعث آسیب مستقیم به سلول های اطراف آن شود خونریزی می تواند سبب صدمه و یا کشتن سلول های دیگر شود. همچنین می تواند فشار داخل جمجمه را افزایش دهد.
اگر فشار بیش از حد بالا رود جریان خون و اکسیژن رسانی به مغز ممکن است در نقطه ای شکسته شده و سبب از دست دادن هوشیاری و حتی مرگ ممکن است رخ دهد.
عوارض آنوریسم پس از پارگیعبارتند از:
- خونریزیش – آنوریسم که بترکد و یا به بیرون درز کند در معرض خطر خونریزیش و می تواند باعث آسیب بیشتر به سلول های مغزی شود.
- وازواسپاسم – پس از پارگی آنوریسم مغز، عروق خونی در مغز شما ممکن است بطور نامنظم باریک شوند ( وازواسپاسم ) این حالت می تواند جریان خون به سلول های مغزی را محدود کند ( سکته مغزی ایسکمیک ) و موجب آسیب و از دست دادن سلول ها شود.
- هیدروسفالی – هنگام پارگی آنوریسم، خونریزی در فضای بین مغز و بافت ( خونریزی زیر عنکبوتیه ) رخ می دهد اغلب این مورد می تواند گردش خون مایع اطراف مغز و نخاع ( مایع مغزی نخاعی ) را مسدود کند.
- این بیماری می تواند سبب افزایش مایع مغزی نخاعی شده که فشار روی مغز را افزایش می دهد و می تواند سبب آسیب بافت و ( هیدروسفالی ) شود.
- هیپوناترمی – خونریزی زیر عنکبوتیه از یک آنوریسم پاره شده مغزی، می تواند تعادل سدیم در خون را به هم بزند. این ممکن است باعث صدمه به هیپوتالاموس، منطقه ای در نزدیکی قاعده مغز شود. کاهش سطح سدیم خون ( هیپوناترمی ) می تواند سبب تورم سلولهای مغزی و آسیب دائمی شود.
روش های پیشگیری از ابتلا به آنوریسم مغزی
یک جمله بسیار معروف وجود دارد که می گوید همیشه پیشگیری بهتر از درمان است! زمانی که شما یک روند سالم را برای زندگی خود انتخاب کنید می توانید خیال خود را از ابتلا به بسیاری از بیماری ها راحت کنید. تغییر در شیوه و سبک زندگی می تواند گامی مثبت به سوی داشتن بدنی سالم و یک زندگی خوب باشد. رعایت نکات زیر تاثیر شایانی در پیشگیری از ابتلا به آنوریسم مغزی دارند:
- سیگار نکشید.
- ورزش منظم
- خوردن رژیم غذایی متعادل و کم چرب
- دریافت کمک برای ترک کردن الکل و یا سایر مواد غیر مجاز
- کنترل فشار خون بالا
در این باره بیشتر بخوانید: آنوریسم مغزی را چگونه می توان درمان کرد؟
تدوین و گردآوری: حسن جوانبخت
هرگونه استفاده با درج نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است
مطالبتون خیلی کمک کننده بود دستتان درد نکنه