شرایط رقابت بعضی وقتها باعث می شود ورزشکاران بصورت جسمی و فکری واکنش هایی بوجود آورند که روی نیروها و کارکردهای آنان تاثیرات زیانباری داشته باشد. در این وضعیت از لغاتی مانند اضطراب، انگیختگی و استرس برای تعریف وضعیت ورزشکاران استفاده می شود. سختی زمانی بوجود می آید که به فکر خود اجازه دهید بجای
آنکه به نفعتان عمل نماید علیه شما کار نماید. وقتی شما اضطراب را به عنوان بخشی از عوارض و شرایط مسابقه بپذیرید، آن وقت است که اضطراب می تواند به شما در رقابت بهتر کمک نماید.
عوامل اضطراب در ورزش
این عوامل را می توان به دو دسه موقعیتی و شخصیتی تقسیم کرد.از عوامل موقعیتی ، اهمیت مسابقه ( هر چه مسابقه مهم تر باشد، استرس بیشتری در پی خواهد داشت) و بی اطمینانی ( هر چه بی اطمینانی به نتیجه مسابقه و ارزیابی دیگران بیشتر باشد، استرس بیشتر خواهد بود).مهمتر از بقیه اند.عوامل شخصیتی شامل اعتماد به نفس ( که رابطه معکوس با اضطراب دارد) و اضطراب صفتی است.اعتماد به نفس کم و اضطراب صفتی زیاد با اضطراب حالتی پیوند دارد.
تأثیر اضطراب بر عملکرد ورزشکار
جنبه های مختلف اضطراب با این سازوکارها بر عملکرد اثر می گذارند:
اضطراب جسمانی
اضطراب جسمانی از راه افزایش تنش عضلانی بر عملکرد اثر می گذارد.وقتی می گوییم ورزشکاری بر اثر تنش عضلانی حاصل از اضطراب ؛ هماهنگی خود را از دست داده، به این معنا است که او دچار انقباض های عضلانی ناخواسته و گاه حتی دست و پا گیر در حرکت مورد نظر شده است.
اضطراب حالتی شناختی
ترس از شکست ، دشواری در توجه و تمرکز ، تصمیم گیری های اشتباه و نگرانی در خصوص عملکرد ، در حوزه این نوع اضطراب قرار دارند.اضطراب شناختی در فعالیت های که مستلزم پردازش اطلاعات است تأثیر منفی می گذارد.
چگونگی اندازه گیری اضطراب
طیف وسیعی از آزمون های روانشناختی و پرسشنامه های اضطراب ورزشی (SAQ) توسط روانشناسان ورزشی برای درک و اندازه گیری این عوامل استفاده شده است. اسپیلبرگر معتقد است بین حالت های موقتی و رفتار دائمی باید تمایز قائل شد.
- حالت های اضطرابی (حالت نوع A) که پاسخ ما به موقعیت خاص است (مانند اسکی و شیرجه).
- رفتارهای اضطرابی (رفتار نوع A) که مرتبط با ویژگی های شخصیتی و سطح اضطراب کلی ما است.
مارتن ۱۹۹۰ پرسشنامه اضطراب رفتاری را توسعه داد که با تطبیق آن با ورزش به عنوان آزمون اضطراب رقابت ورزشی (SCAT) شناخته می شود. مارتنز دریافت که اندازه گیری اضطراب ورزشی باید با توجه به اضطراب شناختی (افکارمنفی، نگرانی) و اضطراب بدنی (پاسخ های فیزیولوژیک) صورت بگیرد. پرسشنامه اضطراب حالت رقابت (CSAI-2) تفاوت بین رفتار نوع A و حالت نوع A را محاسبه می کند و تفاوت بین اضطراب شناختی و بدنی را معین می نماید.
نشانه های اضطراب
اضطراب در سه سطح قابل تشخیص است
- شناختی. بوسیله جریان خاص فکر
- بدنی. با پاسخ های بدنی
- رفتاری. بوسیله الگوی رفتاری
|
رفتاری |
بدنی |
شناختی |
| ضربه زدن با انگشتان |
حرکات سست و بی حال
قیافه بی تفاوت
تکرار حرکات
درون گرایی
نمایش برون گرایی بصورت غیر معمول
بی قراری
احتراز از ارتباط چشمیافزایش فشار خون
تپش قلب
افزایش میزان تنفس
تعریق
دست و پای سرد و مرطوب
پیچش معده
افزایش سطح آدرنالین
خشک شدن دهان
احساس دفع ادرار
تنش عضلانی
سفتی در عضلات گردن و کتف
لرزش
خمیازه کشیدن
تغییر صدا
تهوع
استفراغ
اسهال
از دست دادن اشتها
بی خوابی
از دست دادن میل جنسیبلاتکلیفی
احسای گیجی
احساس ناراحتی وسنگینی
افکار منفی
تمرکز ضعیف
تحریک پذیری
ترس
فراموشی زیاد
از دست دادن اعتماد به نفس
تصویر ضعف و ناتوان از خود
خودگویی درهم وبرهم
احساس مورد تهاجم واقع شدن
احساس ضعف
نارضایتی مداوم
ناتوانی در تکلم
افکار اجتنابی
