کیسه صفرای شما در سمت راست شکم و درست زیر کبد شما قرار دارد. یک ارگان کوچک است به شکل گلابی، که حاوی مایعی به نام صفرا است. این مایع در کبد شما ساخته میشود و به هضم چربیها و برخی ویتامین های خاص در بدن شما کمک میکند. زمانی که غذا میخورید، بدن شما سیگنال هایی را برای انتشار آن از طریق یک کانال به درون روده کوچک شما می فرستد.
1- سنگ های صفراوی
شایع ترین علت بیماری در کیسه صفرا، سنگ های صفراوی است. زمانی که توده های صفرا با هم جمع میشوند و تشکیل جرم های جامد را می دهند، به وجود می آید. آنها میتوانند به بزرگی یک توپ گلف باشند. شما ممکن است دارای یک سنگ صفرا وی و یا چند تا از آنها باشید.
2- انواع سنگهای صفراوی
بیشتر سنگها از کلسترول سخت شده، تشکیل شده است. اما افرادی با شرایط خاص مثل افرادی که مبتلا به سیروز ها و یا بیماری سلولهای داسی شکل هستند، بیشتر احتمال دارد دچار انواع دیگری از سنگها به نام “سنگهای رنگدانه ای” شوند. این سنگها از بیلی روبین ساخته شده اند؛ یک ترکیب زرد مایل به قهوه ای که کبد زمانی که گلبول های قرمز قدیمی خون را تجزیه میکند، آن را میسازد.
3- کلوسیستیت ها
اگر سنگ کیسه صفرای شما وارد یک کانال شده و جلوی عبور جریان صفرا را بگیرد، کیسه صفرا متورم میشود، که “کلوسیستیت” نامیده میشود، و میتواند موجب حالت تهوع، استفراغ و درد شکم شود. باکتریها نیز میتوانند این مشکل را درست کنند. چنانچه دردی در قسمت فوقانی سمت راست شکم داشته باشید، میتوانید به وجود مشکلات کیسه صفرا شک کنید. این درد زمانی که شما نفس عمیق میکشید، بدتر میشود؛ همچنین شما ممکن است احساس درد در پشت و یا استخوان پهن شانه راست خود داشته باشید.
4- اگر فکر میکنید مشکلی دارید
پزشکتان شما را معاینه خواهد کرد و ممکن است یک آزمایش خون را برای وجود نشانه هایی از مبارزه با عفونت در بدن، درخواست کند.شما احتمالا یک آزمون تصویر برداری مثل سونوگرافی را نیز خواهید داشت؛ این آزمون به وسیله امواج صوتی برای ایجاد جزئیات تصویری از کیسه صفرا کار میکند. همچنین ممکن است پزشک شما، یک آزمایش اشعه ایکس از کبد یا سایرآزمایشات خون برای دیدن کارکرد کبد از شما درخواست کند.
5- درمان کلوسیستیت
برخی از سنگهای کیسه صفرا هیچگاه مشکلی درست نکرده و فقط در جای خود باقی میمانند. آنها را سنگهای آرام یا خاموش می نامند. اما اگر دارای نشانه هایی هستید، پزشکتان ممکن است به شما پیشنهاد جراحی بدهد که “کولیسیستکتومی” Cholecystectomy نامیده میشود و برای خارج کردن سنگهای کیسه صفرا کاربرد دارد. شما بدون جراحی نیز خوب خواهید بود. صفرای ساخته شده در کبد، بطور مستقیم به درون روده شما جریان پیدا خواهد کرد.
6- ریسک مخصوص برای خانمها
محققان اعتقاد دارند که استروژن، در تشکیل سنگهای کیسه صفرا نقش دارد. این هورمون جنسی زنانه میتواند میزان کلسترول را در صفرای شما بالا ببرد. بارداری نیز میتواند باعث ساخته شدن چیزی به نام “لجن کیسه صفرا” شود؛ یک مایع ضخیم که بدن شما قادر نیست تا آن را به راحتی جذب کند.
7- تاریخچه فامیلی
اگر فردی در خانواده شما سنگ کیسه صفرا داشته باشد، پس شانس شما نیز برای داشتن آن بالا می رود. امریکایی های اصیل و امریکایی-مکزیکی ها نسبت به دیگر افراد احتمال بیشتری برای ابتلا به سنگ کیسه صفرا دارند. قبیله ای از آریزونا دارای بالاترین میزان از بیماریهای کیسه صفرا در جهان هستند. محققان فکر میکنند ژنهای خاص میتوانند باعث بالا رفتن میزان کلسترول در صفرا شوند.
8- چاقی
اگر دچار اضافه وزن هستید ممکن است بدن شما کلسترول بیشتری بسازد؛ که معنی آن این است که احتمال داشتن سنگ کیسه صفرا در شما بالا می رود. همچنین ممکن است شما کیسه صفرایی بزرگتر از حد معمول داشته باشید که آنطور که باید و شاید خوب کار نمیکند. اگر مقدار اضافه وزن شما در قسمت شکم و کمرتان بیشتر از باسن و ران باشد، این نیز ممکن است شانس شما را برای داشتن سنگ کیسه صفرا بالا ببرد.
9- اگر کاهش وزن خیلی زیادی را به سرعت داشته اید
اگر وزن خود را به سرعت کاهش دهید، بیشتر احتمال دارد تا دچار سنگهای کیسه صفرا شوید. دلیل آن نیز این است که جراحیهای کاهش وزن و رژیم های بسیار کم کالری میتواند برای کیسه صفرای شما بسیار سخت باشد. کاهش وزن و افزایش وزن پی در پی، میتواند مشکل ساز باشد. دوچرخه سواری یک ورزش مفید است؛ امن ترین دوره آن یک دوره آهسته است. هدف باید کاهش وزن کمتر از 1 کیلو و 361 گرم در هفته باشد.
10- آنچه میخورید مهم است
غذاهای با کلسترول بالا و چربی میتواند باعث افزایش شانس به وجود آمدن سنگهای کیسه صفرا شود. اگر شما فیبر زیادی در رژیم غذایی خود نداشته و یا در رژیم خود مقدار زیادی کربوهیدراتهای تصفیه شده مثل نان و برنج سفید داشته باشید، بیشتر احتمال دارد تا مشکلات کیسه صفرا را تجربه کنید.
11- داروهایی که ممکن است نقشی داشته باشند
قرصهای جلوگیری از بارداری و هورمونهای جایگزین درمان، میتوانند شانس وجود سنگهای کیسه صفرا را بالا ببرند؛ چون آنها دارای استروژن هستند. داروهایی که کمک به کاهش کلسترول شما میکنند، با اختلالات کیسه صفرا مرتبط هستند؛ چون آنها میتوانند باعث افزایش میزان کلسترول در صفرای شما شوند.
12- ارتباط دیابت و سنگ صفرا
اگر شما دارای این شرایط باشید که بر کلیه ها اثر میگذارد، ممکن است دارای نوعی از چربی به نام تری گلیسرید در خون خود باشید؛ و این چربی باعث بالا رفتن شانس شما برای داشتن سنگ در کیسه صفرا میشود. محققان همچنین عقیده دارند که کیسه صفرا ممکن است به سیگنال های بدن شما آنطور که باید، واکنش نشان ندهد و در نتیجه باعث ایجاد صفرای اضافه در بدن شما شود.
13- گامهایی که میتوانید بردارید
ریسک تشکیل سنگ کیسه صفرا، زمانی که از 40 سالگی رد شدید، بالا می رود. اما شما میتوانید چند کار کوچک را برای پرهیز از تشکیل این سنگها انجام دهید:
* در وزن سالم و ثابت باقی بمانید؛ اما از کاهش وزن سریع یا رژیمهایی که نمی شناسید، پرهیز کنید.
* مقدار زیادی فیبر مصرف کنید
* چربیهای خوبی مثل روغن ماهی و روغن زیتون مصرف کنید
* از مصرف زیاد دانه های تصفیه شده پرهیز کنید
* برای مثال از انواع آردهای سبوسدار به جای آرد سفید و از برنج قهوه ای به جای برنج سفید استفاده کنید.
برگردان: سیما آزادفلاح
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است
