سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است بدون هیچ گونه علامتی باشد و در این حالت معمولاً بی ضرر می باشند. اما در برخی موارد، این توده های به هم چسبیده (سیست) سبب بروز علائمی می شوند که نشان می دهد فرد دچار سندرم شده است. این علائم معمولاً شامل بروز آکنه، چاقی و افزایش وزن، رویش موهای زائد بویژه بر روی صورت و سینه و همچنین متوقف شدن پریود و یا پریودهای نامنظم می باشد که ممکن است منجر به ناباروری نیز بشود.
از طرفی زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارند. و مشکلاتی در ارتباط با سطح قند خون و مقاومت در برابر انسولین (دیابت) در این افراد بروز می‌کند. در این مطلب از دکتر سلام می خواهیم نشان دهیم که کاهش وزن می تواند در کاهش این سندرم، مؤثر باشد.
در سال های اخیر، این نظریه که نوع رژیم غذایی می‌تواند در درمان این سندرم مؤثر واقع شود مورد توجه قرار گرفته است. تحقیقات نشان داده رژیم غذایی که بتواند سبب کاهش وزن شود می‌تواند در درمان این سندرم مؤثر باشد. از طرفی افزایش و یا کاهش مصرف برخی مواد غذایی خاص نیز می تواند مفید باشد.
PCO یا تنبلی تخمدان
تبلی تخمدان شایع ترین علت افزایش آندروژن ها (هورمون های مردانه) و هیرسوتیسم (رویش موهای زائد) می‌باشد. افزایش طول سیکل ها و فواصل بین قاعدگی ها و حتی آمنوره (عدم قاعدگی) از علائم آن می‌باشد. تعداد زیادی از زنان مبتلا چاق هستند.
تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک
1) عدم تخمک گذاری
2) افزایش هورمون های مردانه
3) افزایش نسبت LH به FSH
4) مقاومت به انسولین
5) تخمک گذاری به دفعات کم
6) شروع موهای زائد (هیرسوتیسم)
7) چاقی در حوالی منارک (سن اولین قاعدگی)
8) وجود شواهد سونوگرافیک
کربوهیدرات‌های پیچیده را انتخاب نمایید
– کربوهیدرات هایی را انتخاب کنید که حاوی فیبر بالایی هستند. هر چه فیبر موجود در غذا بیشتر باشد، سرعت هضم آن کندتر شده و قند خون هم به آهستگی بالا می‌رود. کربوهیدرات‌های با فیبر بالا شامل نان‌ها و غلات و ماکارونی سبوس دار، بلغور، جو، برنج قهوه‌ای و حبوبات است. مصرف کربوهیدرات های نا سالم و ساده مثل نوشابه، آبمیوه‌های صنعتی، کیک، آبنبات، بستنی، کیک، کلوچه و دونات را محدود سازید.
– تحقیقات بیشتر می‌تواند به شناخت بهترین برنامه غذایی کمک کند اما به هر حال واضح است که کاهش وزن از طریق کاهش کالری مصرفی فواید بسیاری برای سلامت کلی زنان مبتلا به PCOS دارد. شما برای کنترل رژیم غذایی به عنوان یکی از اصول درمانی باید با متخصص تغذیه برای تعیین برنامه غذایی مناسب با شرایط خود مشورت نمایید.
ورزش کنید
– ورزش به کاهش سطح قند خون و نیز مقاومت به انسولین کمک می‌کند. در زنان مبتلا به PCOS افزایش فعالیت بدنی روزانه و شرکت در یک برنامه ورزشی منظم برای درمان و پیشگیری از مقاومت انسولین و کمک به کاهش وزن، ضروری است. در انتخاب نوع و میزان فعالیت بدنی ترکیب ورزش های هوازی و مقاومتی توصیه می‌شود.
– ورزش های هوازی منظم، در از بین بردن مقاومت به انسولین کمک شایانی می‌نماید. پس باید به عنوان یک عنصر اساسی درمان بدان توجه گردد. لازم نیست در فردی که تا دیروز هیچ فعالیتی نداشته است ورزش حرفه‌ای و سنگین آغاز شود تا نتایج درمانی مشاهده گردد. پیاده‌روی منظم روزانه نیز در شکستن مقاومت به انسولین و نیز بهبود علائم، بسیار کمک کننده است. ورزش های مقاومتی نیز با افزایش بافت عضلانی به کاهش مقاومت به انسولین کمک می‌نماید.
– لازم بذکر است که همه بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک دچار چاقی نمی‌باشند؛ ولی مطالعات نشان داده است که بیماران مبتلا که دارای وزن طبیعی نیز می‌باشند از مقاومت به انسولین رنج می‌برند؛ لذا توصیه‌هایی که دربارهٔ شیوه زندگی و نیز نوع تغذیه مطرح می‌باشد فقط مربوط به افراد چاق مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک نخواهد بود. در بیماران لاغز نیز باید با استفاده از کربوهیدرات های پیچیده و نیز فعالیت بدنی از مقاومت به انسولین کاسته شود تا نتایج درمانی مطلوب ایجاد گردد. البته در این افراد لاغر انرژی دریافتی نباید محدود گردد. بر این اساس کنترل رژیم غذایی و شیوه زندگی مبتلایان به سندرم تخمدان پلی کیستیک ملاحظات خاصی را می‌طلبد که برنامه‌ریزی دقیق و مشاوره با متخصصین تغذیه را می‌طلبد.
کلم بروکلی
– کلم بروکلی یکی از مفیدترین مواد غذایی برای زنان مبتلا به سندرم PCOS می باشد. بروکلی علاوه بر کم کالری بودن کمتر از 1% چربی دارد و از شاخص گلیسمیک (GI) پایینی برخوردار می باشد. کلم بروکلی منبع بسیار خوبی از کلسیم می باشد؛ کلم بروکلی را می توان به شکل خام و یا بخار پز شده مصرف نمود؛ به هنگام بخار پز نمودن توجه داشته باشید که ساقه کلم بروکلی دیرتر از گل های آن پخته می شود و بهتر است ساقه و گل ها را جدا کرده و گل ها را دیرتر بخار پز نماییم.
تخم آفتابگردان
– تخمه آفتابگردان اگر چه دارای کالری زیاد می‌باشد اما با مصرف آن در حد اعتدال می‌توان از مزایای فراوان آن در جهت سلامتی استفاده کرد. تخمه‌آفتابگردان حاوی ترکیبات مغذی فراوانی است که می‌تواند در کاهش علائم ناشی از سندرم PCOS مؤثر باشد. تخمه آفتابگردان حاوی ویتامین B2 (ریبوفلاوین) و ویتامین B6 (پیریدوکسین) می باشد که هر دوی این ویتامین ها در کاهش علائم ناشی از سندرم PCOS مؤثرند. مصرف یک فنجان تخمه آفتابگردان در روز می تواند 31% از نیاز بدن به این ویتامین B6 را برآورده کند. تخمه آفتابگردان، علاوه بر ویتامین های گروه B حاوی روی (Zinc) و منیزیم نیز می باشد که هر دوی این مواد معدنی در کاهش سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS مؤثرند.
ماهی سالمون
– ماهی سالمون یکی از بهترین منابع ویتامین D می باشد . کاهش ویتامین D در بدن می تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند سندرم PCOS، ناباروری، افزایش وزن و مقاومت در برابر انسولین گردد. علاوه بر ویتامین D، ماهی سالمون دارای ویتامین B6، ویتامین B3 و منیزیم نیز می باشد؛ این ترکیبات به ثابت ماندن سطح قند خون کمک کرده و از نوسانات شدید آن جلوگیری می کند و همچنین در متعادل کردن سطح هورمون های بدن و باروری نیز مؤثرند. لازم به ذکر است که در مصرف ماهی سالمون زیاده روی نکنید (دو بار در هفته مناسب است) زیرا مصرف بیش از اندازه آن سبب بروز مسمومیت می شود (به علت وجود جیوه).
جوانه گندم
– جوانه گندم یکی از مناسب ترین مواد غذایی برای سندرم PCOS می باشد. جوانه گندم سرشار از ویتامین B6 (پیریدوکسین) می باشد و با مصرف یک فنجان جوانه گندم در روز می توان 75% از نیاز بدن به این ویتامین را تأمین کرد. جوانه گندم همچنین منبع خوبی از سایر ویتامین های گروه B بوده و حاوی روی (Zinc) نیز می باشد و از طرفی حاوی منیزیم فراوانی می باشد. جوانه گندم را به طرق مختلف می توان استفاده کرد، در انواع سالادها، در تهیه نان و یا در سوپ ها و آش ها و … می توان از آن استفاده کرد. نگهداری طولانی مدت جوانه گندم سبب فساد و ترشیدگی آن می شود زیرا جوانه گندم حاوی چربی های غیر اشباع می باشد. برای نگهداری جوانه گندم آنرا درون ظرف در بسته و در محیط خنک و خشک قرار دهید که به دور از تابش نور خورشید باشد.
هرگونه استفاده با درج نام مجله پزشکی دکتر سلام (لینک دهی مستقیم) مجاز می باشد.
