مقصود از رعایت بهداشت در ورزش و دقت به ایمنی در ورزش ، بوجود آوردن سلامت ورزشکاران می‌باشد. اشخاصی که تربیت بدنی و ورزش جزو برنامه های هفتگی و ماهانه آن ها است باید به امر بهداشت دقت زیادتری نشان دهند. ورزش، اصول بهداشتی مخصوص خود را دارد که پیروی از آن ها از بوجود آمدن بیماری های جسمی و نیز پیامدهای خطر ناک پیشگیری می کند. مهم است بفهمیم چطوری از این نکات تبعیت کنیم.در این مطلب توجه ورزشکاران را با قواعد بهداشتی که در زمان فعالیت های ورزشی باید رعایت کنند جلب می نمائیم:
1-لباس ورزشی
لباس ورزشی تقریبا” باید گشاد، کم وزن و راحت باشد و متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه انتخاب شود.فرد باید متناسب با درجه حرارت محیط لباس مناسب بپوشد. استفاده از لباس های مناسب ورزشی از قبیل پیراهن، شورت، گرمکن شلوار و در بعضی مواقع ساق بند، زانوبند، ضروری است و باعث راحتی ورزش کنند در هنگام ورزش می شود. استفاده از لباس های پلاستیکی و شمعی یا مشابه بویژه در هنگام دویدن و یا ورزش های سنگین مناسب نیست. اکثر کسانی که این لباس ها را می پوشند برای تعریق زیاد است ، این عمل صحیح نمی باشد زیرا پوشیدن این گونه لباس ها از تبخیر سطح پوست و در نتیجه خنک شدن بدن جلوگیری می کنند و خستگی زودرس به انسان دست می دهد.
برای رعایت بهداشت بهتر است از لباس های نخی و مشابه آن استفاده کنیم. سعی کنید در هنگام ورزش از حوله خودتان استفاده نمایید و پس از استفاده آن را بشوئید. استفاده از حوله و لباس های دیگران غیر بهداشتی است و برای استفاده مکرر باعث ایجاد بیماری های پوستی می شود.
۲-کفش ورزشی
کفش یکی از عوامل و وسائل مهم ورزش می‌باشد . کفش مناسب و استفاده آن از اهمیت بسزایی برخوردار است در خرید کفش بویژه ورزشی توجه بیشتری نشان دهید. به طور کلی کفش ورزشی باید دارای این خصوصیات باشد: ۱-از پا محافظت کند. ۲-پا در آن راحت باشد. ۳- هنگام حرکت نقل و انتقال فشارها و نیروهای وارد به پا را، تعدیل کند.
کفش ورزشی باید: ۱- چفت پا باشد. ۲-وزن مناسب داشته باشد. ۳- نرم و انعطاف پذیر باشد. ۴- آب و رطوبت در آن نفوظ نکند. ۵- هوا بتواند در آن جریان پیدا کند و قابلیت تبادل دما را داشته باشد. توصیه می شود اندازه کردن کفش در پایان روز انجام شود زیرا اندازه پا در غروب بزرگتر از صبح است.
کفش باید نه کوچک باشد نه بزرگ، باید به صورتی باشد که پا در آن به راحتی قرار گیرد و دویدن با آن راحت باشد زیرا که در ورزش به ویژه دوومیدانی، پرش و کلیه حرکات بدنی که نیاز به تحرک و جنبش دارد کفش نقش اساسی را بازی می‌کند. چنانچه در پرش به صورت صحیح باید پس از فرود با پنجه های پا فرود بیایند در صورتی که ناخن های پا بلند باشد صدمه زیادی به انگشتان پا می زند و باعث خون مردگی و یا خون ریزی اطراف ناخن می شود به ویژه اگر کفش کوچک و تنگ باشد، این ناراحتی دو چندان می گردد.
همچنین کفش های بزرگ و گشاد در دویدن و جهش ها باعث ایجاد صدمات پیچ خوردگی پا و یا دررفتگی می‌شود. استفاده از کفش های میخ دار بر روی آسفالت یا سالن های صحیح نیست چرا که موجب ایجاد ناراحتی به ویژه در ساق پا و کمر می شود. از این رو سعی شود در سالن ها از کفش های کتانی یا ورزشی که کف آن ها لاستیک یا مواد مشابه به صورت شیاردار استفاده شود. استفاده از کفش هایی که باعث از بین رفتن یا ایجاد صدماتی در قوس عرضی و طولی پا می شود مناسب نیست و نباید استفاده شود. در ورزش های مانند بسکتبال و کشتی حتماً باید از کفش های ساقه بلند استفاده کرد چون در این ورزش ها صدمات مچ پا زیاد می باشد که با این امر از این صدمات جلوگیری بعمل می آید.
۳-عفونت در بدن ورزشکار
کسانی ورزش می کنند به ویژه ورزشکاران باید بدانند که در بدن آن ها منابع و مراکز عفونت وجود نداشته باشد زیرا در زمان فعالیت و ورزش گردش خون تسریع پیدا می کند و در اثر بودن منبع عفونت مانند دندان، لوزه و یا سینوزیت این عفونت از طریق خون به ارگان های داخلی بدن راه پیدا می کند و باعث صدمات جبران ناپذیری خواهد شد.با این سبب اطلاع از این منابع و اقدام در جهت از بین بردن آن امری ضروری است .چرا که با ورود به کلیه ها موجب ناراحتی های کلیوی و در وضعیت بدتر با ورود به قلب در درازمدت رماتیسم قلبی برای افراد ایجاد می کند.
۴-بهداشت محیط ورزشی
محل ورزش و تمرینات باید چه از نظر نور، سرمایشی و گرمایشی مطابق اصول بهداشتی باشد. بهتر است فعالیت های ورزشی در محیط های باز باشد در صورتی که در مکان های سرپوشیده انجام می شود به ویژه در فصل تابستان باید هوای کثیفی که به علت دویدن افراد و تعرق و دیگر فعالیت ها بوجود آمده به طریقی تهویه گردد یا پنجره ها باز و هوای پاک داخل شود یا به وسیله دستگاه های تهویه هوا عوض شود.
در بهره برداری از این اماکن باید گنجایش و ظرفیت آن را در نظر گرفت. در هنگام ورزش کردن در زمین یا سالن ها دقیقاً به موانع و خطراتی که امکان دارد پیش بیاید توجه کنید و از برجستگی و یا فرو رفتگی های محیط ورزش اطلاع داشته باشید. هنگام استفاده از ابزار و وسایل ورزشی هوشیار باشید و از چگونگی استفاده از آن ها مطلع باشید تا از مدت ورزش کردن خود بدون آسیب و یا اتفاق خاصی، لذت ببرید.
۵-بهداشت بدن ورزشکار
وقتی به فعالیت های ورزشی می پردازید و عمل تعریق برای تنظیم درجه حرارت بدن فعال می شود پس از اتمام ورزش و فعالیت، بخشی از مواد زائد عروق بدن بر روی پوست باقی می ماند که باید از سطح پوست بدن پاک شود. بنابراین ورزشکار باید حتی الامکان سعی کنند که بعد از فعالیت های بدنی و ورزشی برای حفظ و رعایت بهداشت پوست بدن خود، استحمام کنند و با آب و صابون بدن خود را خوب بشویند. به ویژه باید مواظب باشند که بعد از ورزش با بدنی که بوی عرق می دهد در اجتماع حاضر نشوند.
در شست و شو و استفاده از صابون نباید زیاده روی کرد و بیش از اندازه از آن استفاده کرد زیرا این امر سبب از بین رفتن چربی طبیعی پوست بدن می شود و چون چربی طبیعی بهترین عامل حفاظت پوست بدن می باشد با این عمل پوست بدن خشک و زیر می شود. برای افرادی که هر روز بدن خود را شست و شو می دهند دوش آب گرم بعد از ورزش به منظور پاک شدن عرق بدن کافی می باشد.
۶-بهداشت لباس ورزشکار
بعد از فعالیت های ورزشی، حتما” لباس های ورزشی را بشوئید و زیر نور آفتاب خشک کنید در صورتی که به این امر توجه نکنید و لباس های ورزشی و آغشته به عرق بدن را در جای نمناک و کم نور قرار دهید محیط مناسبی برای رشد قارچ خواهد بود و بعد از استفاده مجدد لباس ها به بیماری پوستی مبتلا می شوید.گذشته از آن بوی بد آن می تواند موجب آزار اطرافیان شود. اگر جوراب های شما پس از مدتی استفاده به این نوع قارچ ها آلوده شود قارچ ها به سرعت به پاها و انگشتان پای شما منتقل می شوند و چون لای انگشتان پا محل مناسبی برای رشد و توسعه این نوع قارچ ها است لذا انگشتان به بیماری قارچی مبتلا می شوند.
برای جلوگیری از این امر حتماً باید پس از ورزش جوراب ها و لباس های خود را با آب گرم شسته و در مقابل نور آفتاب قرار دهید. سعی کنید هنگام ورزش از جوراب های نایلونی یا الیاف مصنوعی کمتر استفاده نمائید استفاده از جوراب نخی یا الیاف طبیعی بهتر است. در صورتی که به این عارضه دچار شدید سریعاً به پزشک بیماری های پوستی مراجعه کنید.
نکات دیگری که در هنگام ورزش باید رعایت کنید :
سعی شود ورزش در هوای آزاد و بدون آلودگی انجام شود.
هنگام ورزش و بازی باید از لباس های مناسب و لازم همان رشته ورزشی که انجام می‌دهید استفاده نمائید. لباس ورزشی نباید از جنس پلاستیک باشد تا از تبادل هوا جلوگیری نماید و در نتیجه باعث افزایش دمای بدن گردد.
لباس نباید تنگ باشد. در قسمت های مچ دست و پا از جنس کش استفاده نگردد. در هوای سرد از کلاه یا پیشانی بند استفاده شود.
هرگز لباس های معمولی و روزانه خود به ورزش نپردازید.
کفش ورزشی باید راحت و دارای قوس مناسب با کف پا باشد و از یک کفه اضافی در کفش استفاده گردد. از کفش های ورزشی بدون پاشنه، میخ دار و یا استوک دار روی آسفالت و یا سالن استفاده نکنید. حتما باید هنگام ورزش از جوراب ورزشی استفاده کنید.
پس از ورزش نباید در جریان هوای سرد قرار بگیرید توجه داشته باشید که در هر حال بدن شما عرق کرده اگر در مقابل جریان باد قرار بگیرید سریعاً دچار سرماخوردگی و یا ناراحتی های می شوید.
سعی کنید ورزش و تمرینات را با توجه به فصل انجام دهید. اگر در فصل گرما هستید ورزش ها و حرکات را سبک و ملایم و با فاصله انجام دهید اگر در فصل سرما هستید حرکات و تمرینات را پی در پی و به تندی انجام دهید.
از خوردن آب خیلی سرد در حین ورزش و چه بعد از فعالیت جدا خودداری کنید ولی نوشیدن آب معمولی مشکلی ایجاد نمی کند.
پس از پایان تمرینات و ورزش در صورتی که بدن خسته بود بهتر است بلافاصله دوش آبگرم بگیرید تا از کوفتگی عضلات جلوگیری نمائید و شما را برای خوابی راحت آماده کند.
بدن ورزشکار باید هنگام تمرین تمیز باشد تا عمل تنفس پوست و تعرق به آسانی صورت گیرد.
در هنگام بیماری تا زمانی که بهبودی حاصل نشده ورزشکار حق شرکت در فعالیت ورزشی را ندارد.
در هنگام آسیب دیدگی به خصوص ضربه به سر یا ستون فقرات، باید فعالیت را قطع کرد.
در هنگام ورزش اگر دچار حالت تهوع، سرگیجه یا دردهای عضلانی شدید، باید فعالیت را قطع کرد.
قبل از فعالیت های ورزشی با استفاده از حرکات نرمش، بدن را خوب گرم کرد و پس از فعالیت ورزشی باید بدن را سرد و به حالت اولیه برگرداند.
منبع-http://www.elmevarzesh.com
