مسمومیت بارداری یا پره اكلامپسی همان افزایش فشار خون در بارداری است که معمولا از هفته نوزدهم اتفاق می افتد. اگر خانمی قبل از بارداری خود فشار خون نداشته باشد و از هفته ی نوزدهم بارداری شاهد فشار خون در وی باشیم، می گوییم که مسمومیت بارداری رخ داده است.
علایم شایع مسمومیت بارداری
پره اكلامپسی خفیف:
افزایش قابل ملاحظه ی فشار خون، هر چند در محدوده طبیعی قرار داشته باشد
پف كردن صورت، دست‌ها و پاها كه در صبح شدیدتر است
افزایش وزن بیش از حد (بیش از 450 گرم در هفته در سه ماهه آخر بارداری)
پروتئین در ادرار
پره اكلامپسی شدید:
افزایش مداوم فشار خون
تورم و پف‌كردن مداوم
تاری دید
سردرد
تحریك‌پذیری
درد شكم
اكلامپسی:
بدتر شدن علایم فوق
كشیدگی عضلات
تشنج
اغما
تفاوت پره اکلامپسی با مسمومیت حاملگی
بالا بودن فشارخون (بالغ بر 90/140 میلی متر جیوه) بعد از هفته ۲۰ حاملگی بدون وجود پروتئین در ادرار “مسمومیت حاملگی” خوانده می شود.
در صورتیکه در مراحل بعد پروتئین در ادرار دیده شود تشخیص به پره اکلامپسی تغییر می کند. این وضعیت تقریباً در یک چهارم زنانی که در ابتدا مبتلا به فشارخون حاملگی هستند، دیده می شود.
احتمال برگشت فشارخون به حالت طبیعی بعد از بدنیا آوردن نوزاد زیاد است. در صورتیکه فشارخون ۳ ماه بعد از زایمان هنوز بالا باشد، مادر مبتلا به فشارخون مزمن تشخیص داده میشود.
درمان اكلامپسی و پراكلامپسی
1- تنها درمان قطعی اكلامپسی و پراكلامپسی، زایمان است.
2- در موارد خفیف پراكلامپسی، كه فشار خون بالا همراه با مقادیر كم پروتئین در ادرار باشد، امكان اداره‌ی بیماری، با محدود كردن فعالیت و تحت نظارت در بیمارستان یا منزل وجود دارد. اگر جنین نارس باشد، شرایط طوری اداره میشود كه تا حد امكان، نوزاد بتواند سالمتر به دنیا بیاید.
3- اگر پایان بارداری نزدیك باشد ممكن است القاء زایمان صورت گیرد.
4- در مورد پراكلامپسی شدید كه برای مادر خطرناك بوده و همراه با مشكلات بینایی، ریوی، درد شكمی، مشكلات برای جنین و علائم دیگر می‌باشد، ممكن است درمان اورژانسی نیاز باشد كه شامل ختم بارداری، بدون توجه به سن جنین است.
5- ممكن است در مواردی كه نیاز باشد، از داروها برای تسریع روند تكاملی ریه‌های جنین استفاده شود.
6- درمانهای دیگر شامل تجویز داروهایی برای پیشگیری از تشنج و اكلامپسی می‌باشد.
7- داروهایی نیز برای كاهش دادن فشار خون افزایش یافته، به كار می‌روند.
8- كنترل دریافت مایعات نیز صورت می‌گیرد.
پره اکلامپسی و تغذیه مناسب
* هیچ مطالعه ای برای درمان مسمومیت بارداری، ماده ی غذایی مفیدی را معرفی نکرده اند. اما طبق شواهد، مکمل های کلسیم در درمان مسمومیت بارداری تاثیرگذار است. البته بر همه پر واضح است که تامین کلسیم بدن از طریق منابع طبیعی بهتر است ولی بدلیل اینکه میزان نیاز بدن خانم باردار به کلسیم، زیاد است، پزشکان، مکمل های کلسیم را تجویز می کنند.
* در مورد مواد مغذی دیگری مثل ویتامین های D، E و C تنظیم یک رژیم غذایی صحیح توسط مشاوران تغذیه می‌تواند سودمند باشد.
* مرکبات، کیوی، فلفل دلمه منابع خوب ویتامین C هستند که در کنار مصرف زرده تخم‌مرغ، شیر، ماهی و مغزها (منابع ویتامین D و E) نقش آنتی اکسیدانی بهتری ایفا می‌کنند.
* در مورد میزان نمک مصرفی در پره اکلامپسی، نیاز به قطع مصرف و یا محدودیت های شدید نمی‌باشد؛ اما کنترل میزان دریافتی نمک در محدوده مناسب توصیه میشود.
* با دریافت مایعات کافی از دهیدراته شدن پیشگیری کنید؛ زیرا در شرایطی که بدن با کمبود آب مواجه میشود مکانیسم‌های تنظیم فشارخون ممکن است دچار اختلال شوند.
* سبزیجات بخاطر اینکه منبع خوبی از املاح معدنی همچون منیزیم و پتاسیم هستند، توصیه به مصرف روزانه به مقدار کافی از این گروه میشود.
* با توجه به میزان پروتئین دفعی، رژیم غذایی مادر باید تامین کننده کالری و پروتئین کافی باشد.
* خاطر نشان میشود هیچ کدام از ویتامین ها یا مکمل‌ها را نباید بدون مشورت با متخصص مصرف کنید. درصورتیکه علاوه بر مکمل کلسیم، مکمل‌های دیگری مثل آهن استفاده می‌کنید، از مصرف همزمان آنها خودداری کنید.
داشتن یک رژیم غذایی غنی از کلسیم
1- مصرف لبنیات
2- کلم پیچ پخته
3- کلم بروکلی
4- بامیه
5- بادام
پیشگیری از مسمومیت بارداری
مراقبت مناسب پیش از تولد در سرتاسر دوران بارداری
در طول بارداری از سیگار، داروهای روان گردان یا الكل استفاده نكنید
در طول بارداری از یك رژیم غذایی طبیعی و كاملاً متعادل استفاده كنید
در صورت تجویز پزشک، از مكمل‌های ویتامینی و املاح پیش از زایمان استفاده كنید
بدون توصیه پزشك هیچ دارویی از جمله داروهای بدون نیاز به نسخه را مصرف نكنید
قبل از اقدام به بارداری با بررسی سطح سرمی ویتامین D، از کفایت آن مطمئن شوید. (در چندین پژوهش کمبود ویتامین D با بروز پره اکلامپسی مرتبط بوده است.)
چه كسی در خطر ابتلا به پراكلامپسی قرار دارد؟
پراكلامپسی در اولین بارداری، در زنان با سن بسیار كم و نیز در زنان بالای 40 سال بیشتر دیده میشود. سایر عوامل مستعد كننده شامل این موارد هستند:
* سابقه‌ی فشار خون بالا پیش از بارداری
* سابقه‌ی پراكلامپسی در مادر یا خواهران
* چاقی پیش از بارداری
* بادرادری دو یا چند قلو
* سابقه‌ی دیابت، بیماری كلیوی، لوپوس و روماتیسم مفصلی
تاثیر پراكلامپسی بر نوزاد
1- تا به حال فکر کرده اید که چرا انقدر مسمومیت بارداری خطرناک است و متخصصان سعی می کنند هر چه سریعتر آن را درمان کنند. مسمومیت بارداری چه تاثیری بر جنین دارد؟
2- پراكلامپسی باعث می شود که خون کافی به جفت نرسد و نوزاد از نظر وزن و اندازه، کمتر از میزان طبیعی به دنیا بیاید.
3- موجب نارس شدن نوزاد و ایجاد مشكلات مربوط به آن میشود مانند ناتوانی در یادگیری، مشكلات مغزی، تشنج، مشكلات شنوایی و بینایی می گردد.
4- خطر مرگ نوزاد با مادر مبتلا به پراكلامپسی، 5 برابر نوزاد با مادر بدون پراكلامپسی می باشد.
تورم اندام ها و پراكلامپسی
برخی موارد تورم اندامها طی حاملگی طبیعی است. اما اگر تورم با استراحت برطرف نشود و یا همراه با علائم گفته‌شده نیز باشد باید بلافاصله با پزشك خود مشورت كنید.
هر تورمی در بارداری نشان دهنده ی مسمومیت بارداری نیست. زیرا تورم پاها در خانم های باردار زیاد دیده می شود و یک نشانه ی عادی است ولی اگر به همراه تورم پاها، علائم مسمومیت بارداری را هم داشتید، حتما به پزشک خود مراجعه کنید تا بررسی های لازم انجام شود.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
بیشتر بخوانید:
هفته شانزدهم بارداری و مراقبت های لازم
هفته چهاردهم بارداری و مراقبت های لازم
هفته سیزدهم بارداری و مراقبت های لازم
