بیماری اوتیسم با تاثیر بر روی عملکرد مغز، مهارت های فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. این اختلال عموما در سه سال ابتدایی زندگی خود را نشان می دهند و در صورتی که به زودی تشخیص داده شود، می توان به شکل موثری آن را بهبود بخشید. اغلب دیده می شود والدین متوجه این بیماری در فرزندشان نمی شوند و زمانی که کودک وارد مدرسه می شود، تازه بیماری توسط مربیان تشخیص داده می شود. از اینرو آشنایی با علائم این بیماری برای تمام افراد ضروری است.
اوتیسم چيست؟
بیماری اوتیسم (درخودماندگی یا Autism) یکی از بیماری های جدی گروه بیماری های رشدی اختلالات طیف اوتیسم بوده که در اوایل دوره کودکی (معمولا قبل از 3 سالگی) ظاهر می شود. هرچند علایم و شدت آن در افراد مختلف، متفاوت است، اما همه انواع اوتیسم برتوانایی برقراری ارتباط با دیگران توسط کودک، تاثیر می گذارد.
بنظر می رسد كه يك اختلال در سيستم عصبي كه باعث عدم عملكرد صحيح مغز مي شود در ايجاد اين بيماري مؤثر مي باشد. تعداد کودکان مبتلا به اوتیسم در حال رشد است. هرچند درمان و شفای کاملی برای اوتیسم وجود ندارد، اما درمان جدی و بموقع اوتیسم تغییرات بزرگی در زندگی کودکان مبتلا به بیماری ایجاد می‌کند.
اين اختلال در بيماران اُوتيستيك باعث مي شود كه مغز نتواند در زمينه رفتارهاي اجتماعي و مهارتهاي ارتباطي به درستي عمل كند. كودكان و بزرگسالان اُوتيستيك در زمينه ارتباط كلامي و غير كلامي، رفتارهاي اجتماعي، فعاليتهاي سرگرم كننده و بازي داراي مشكل مي باشند.
علائم اوتیسم:
علایم و نشانه های اوتیسم بیشتر اوقات قبل از سن 3 سالگی شروع به ظهور می کنند. در اوایل والدین کودک مبتلا به اوتیسم متوجه می‌شوند که کودکشان شروع به صحبت کردن نکرده و مانند سایر کودکان هم سنش رفتار نمی کند. اما اینکه کودک مانند سایر کودکان و در سن آنها شروع به صحبت کرده و بعد مهارت های کلامی خود را از دست دهد، نیز ممکن می باشد. اصلی ترین علائم اوتیسم به صورت زیر هستند:
- حرکات تکراری بدن (تکان خوردن و یا چرخش)
- اجتناب از تماس جسمی
- تاخیر در یادگیری زبان
- تکرار کلمات یا عبارت
- ناراحت شدن از تغییرات جزئی
البته این علائم در کودکان معمولی هم ممکن است دیده شوند.
کودکان نوپایی که دچار اوتیسم هستند، دارای دست و یا مغز غیرعادی هستند که به علت مشکلات در رشد مغز اتفاق می افتد.
علائم هشداردهنده در سال اول
- با صدای مادر، سر خود را برنمی گرداند.
- به اسم خود واکنش نشان نمی دهد.
- به چشم افراد نگاه نمی کند.
- اصلا حرف نمی زند، حتی کلمات نامشخص را.
- لبخند نمی زند و هیچ عکس العملی از رفتارهای اجتماعی ندارد.
نوزادانی که اوتیسم هم ندارند، ممکن است این علائم را داشته باشند؛ لذا لازم است با متوجه شدن این علائم به پزشک متخصص کودکان مراجعه کنید.
علائم هشداردهنده در سال دوم
علائم اوتیسم در این سال، واضح تر می گردند. کودکان سالم در این سن، اولین کلمات را بر زبان می آورند و چیزهایی را که می خواهند، با اشاره نشان می دهند. اما کودک مبتلا به اوتیسم از این توانایی ها دور می ماند.
به طور کلی علائم کودکان دو ساله اوتیسمی عبارت است از:
- در 16 ماهگی، هیچ کلمه ای را بیان نمی کند.
- در 18 ماهگی، تظاهر به بازی کردن نمی کند.
- در 2 سالگی، هیچ عبارت دو کلمه ای را بیان نمی کند.
- مهارت های گفتاری را از دست می دهد.
- عدم علاقه به طور مثال: هنگامی که بزرگسالان اشاره به پرنده ای در هوا می کنند، هیچ علاقه ای را نشان نمی دهد.
علائم و نشانه های جسمی
- مشکلات هضمی
- یبوست
- مشکلات در خوابیدن
- ناهماهنگی عضلات بزرگی که برای دویدن و یا بالا رفتن مورد نیاز است.
- ناهماهنگی در عضلات کوچکتر
- در حدود یک سوم این افراد، دچار تشنج نیز می شوند.
عواملی که خطر ابتلا به اوتیسم را افزایش می دهند:
همه کودکان از هر نژاد و یا ملیتی ممکن است دچار بیماری اوتیسم شوند، اما عواملی خاص که در ادامه می آیند می توانند خطر این بیماری را افزایش دهد، این عوامل شامل:
1- جنسیت کودک:
پسرها چهار تا پنج برابر بیشتر در خطر ابتلا به بیماری اوتیسم هستند.
2– سابقه خانوادگی:
در خانواده هایی که یک کودک مبتلا به اوتیسم وجود دارد، خطر اینکه کودکی دیگر با این بیماری داشته باشند، بیشتر است. همچنین خیلی غیرمعمول نیست که پدر و مادر و یا سایر اقوام نزدیک کودک مبتلا به اوتیسم، در ارتباط با دیگران و … مشکلاتی داشته باشند.
3- سایر اختلالات:
کودکانی که بیماری خاصی دارند بیشتر از کودکان سالم در خطر ابتلا به بیماری اوتیسم هستند.
4- سن والدین:
ممکن است بین سن والدین و ابتلای کودک به اوتیسم رابطه ای وجود داشته باشد. اعتقاد بر این است که فرزندان والدین بزرگسال بیشتر از دیگران در خطر ابتلا به این بیماری هستند. با این حال تحقیقات بیشتری در این رابطه مورد نیاز است.
اثر اوتیسم بر مغز
اوتیسم بر قسمتی از مغز اثر می گذارد که احساسات، روابط و حرکات بدن را کنترل می کند. کودکان نوپایی که دچار اوتیسم هستند، دارای دست و یا مغز غیرعادی هستند که به علت مشکلات در رشد مغز اتفاق می افتد.
غربالگری اولیه اوتیسم
بیماری اوتیسم در بسیاری از کودکان تا قبل از مدرسه رفتن و یا رفتن به مهدکودک، تشخیص داده نمی شود. در نتیجه درمان های مورد نیاز در سال های اولیه زندگی را از دست می دهند.
به همین خاطر، همه نوزادان 9 ماهه را باید غربالگری کرد.
لازم است در 18 ماهگی و 24 ماهگی، برشی های مربوط به اوتیسم انجام شود، مخصوصا در کودکانی که خانواده شان دارای سابقه اوتیسم هستند و یا رفتارهای خطرناک دارند.
نحوه درمان اوتیسم
بعد از اینکه توسط ارزیابی‌های مختلف روانپزشک و روانشناس، اوتیسم فرد شناخته شد. بهتر است بلافاصله پروسه درمان آغاز گردد. به خصوص اگر فرد در سنین پیش از ورود به مدرسه باشد؛ چرا که در سن بحرانی‌تری قرار دارد و البته پذیرش درمان در سنین پایین بیشتر است.
در درمان اختلال اوتیسم بهتر است واژه‌های «پروسه درمانی» و یا «مجموعه‌ٔ درمانی» را به کار ببریم. زیرا از آنجایی که این اختلال در روند رشد فرد مبتلا اختلال ایجاد کرده و چند حیطه از کارکردهای فرد را دچار اختلال می‌کند، باید از جوانب مختلف نیز درمان گردد. بعلاوه اینکه این افراد دچار مشکلات خواب، مشکلات گوارشی و مشکلات تکانشی هستند، پس باید «دارو درمانی» بعنوان پایه و شرط اول درمان قرار گیرد.
در کنار دارو درمانی، درمان‌های مکمل اعمال می‌گردد.
درمان‌های مکمل عبارتند از:
- رفتار درمانی
- گفتار درمانی
- یکپارچگی حسی
- کار درمانی ذهنی و جسمی (در صورت لزوم)
- بازی درمانی و موسیقی درمانی
همه این درمان‌ها در کنار هم برای فرد مبتلا به اوتیسم لازم است و بسته به شدت و ضعف افراد مبتلا در میزان اختلال، این درمان‌ها به نوبه خود ارائه می‌گردد.
نکته حائز اهمیت این است که، درمان‌های مبتنی بر بهداشت روان فرد مبتلا و خانواده نیز باید در خلال درمان‌های دیگر، مورد توجه قرار گیرد. انجام مشاورات خانواده، زوجین، گروه درمانی، خانواده درمانی و… نیز از این نوع درمان‌ها هستند.
با مراجعه بهنگام، تشخیص به موقع، و پیگیری درمان فرزند مبتلا به اوتیسم خود می‌توانید آینده را از آن خود و فرزندتان سازید که تنها شرط ضروری آن آگاهی و پذیرش است.
آیا همکاری والدین با درمانگر در بهبود و کاهش بیماری موثر است؟
این مسئله بسیار مهمی است که درمانگر و والدین همکاری بسیار نزدیکی با هم در فرایند درمان کودک داشته باشند، زیرا به این ترتیب بیشترین بازده را به دست خواهند آورد، زیرا والدین از هر کسی کودک را بهتر می شناسند و با او زندگی می کنند، بنابراین می توانند موارد مختلفی را روزانه در مورد مستقل بارآمدن کودک تمرین کنند.
اوتیسم و رژیم غذایی
مشکلات هضمی در بین این کودکان شایع است.
حدود ۳۰ درصد این کودکان ممکن است مواد غیرخوراکی مانند کاغذ یا خاک را بخورند.
برخی از والدین به کودکانشان رژیم بدون گلوتن (رژیم بیماران سلیاکی) و بدون کازئین (پروتئین موجود در شیر) را می‌دهند.
مصرف مکمل ویتامین B۶ و منیزیوم نیز توصیه شده است.
در حال حاضر ثابت نشده است که تغییر رژیم غذایی در این بیماران کمک کننده است. اما پزشک و یا متخصص تغذیه می‌توانند یک رژیم غذایی مناسب به بیمار بدهند.
تشخیص اوتيسم از روی تفاوت‌های چهره:
گروهی از پژوهشگران آمریکایی با انجام تحقیقاتی نشان دادند که مشخصه‌های چهره کودکان اوتيسم با حالات چهره افراد سالم متفاوت است.کودکان اوتيسم از نظر فیزیکی شباهت‌های بسیاری به هم دارند به طوری‌که بیشتر آنها دارای یک چهره پهن‌تر هستند و چشم‌ها، دهان و حتی ناحیه میان بینی و لب‌ها گستردگی بیشتری دارد. درحالی که بخشی مرکزی صورت آنها فشرده‌تر و بینی کوتاه تر از حد طبیعی است.
کودک مبتلا به اوتیسم می تواند وارد مدرسه عادی شود
خیلی از کودکانی که اوتیسم خفیف دارند، به مدارس عادی راه پیدا می کنند و اتفاقا برایشان بهتر است زیرا حضور آن ها در کنار کودکان دچار اوتیسم که علائم شدید دارند، می تواند باعث بروز رفتارهای کلیشه ای در آن ها شود.
توصیه ای به والدین فرزندان اوتیسم
بسیاری از والدین این که فرزند دلبندشان دچار اختلال ذهنی و بیماری اوتیسم است، دچار رنجش و ناراحتی هستند؛ این گونه والدین باید بدانند که این کودکان غیرعادی نیستند و به آن ها به چشم بیمار نگاه نکنند و آن ها را طرد نکنند، این کودکان مشکلی ندارند فقط در انجام فعالیت هایشان ضعف دارند که با کمک والدین، این امر می تواند بهبود پیدا کند.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
چرا بیماران مبتلا به اوتیسم از تماس چشمی پرهیز دارند؟
بهبود اختلالات ناشی از اوتیسم با داروی دیابت
