در دنیای امروز ابزارها و رسانه‌های گوناگونی گوی سبقت را برای عرضه برنامه های خود به مخاطب از یکدیگر ربوده اند، تعدد رسانه ها برای عرضه برنامه های مختلف به مخاطب سودمند است اما برخی رسانه ها گاهی موازین اخلاق را در برنامه ها و سریال ها زیر پا می گذارند،و اطلاعاتی را با اهدافی خاص به مخاطب تزریق می کنند که پیامدهای جبران ناپذیری برای فرد و جامعه به همراه دارد.
برنامه ها و سریال های ماهواره ای با تفکر کودکان در تضاد هستند
برنامه شبکه های ماهواره ای از جمله مواردی هستند که افراد را در هجوم اطلاعات و هنجارهای متفاوت با جامعه ای که در آن زندگی می کنند قرار می دهند، هنجارهایی که به طور صریح با ارزش های اصلی افراد مغایرت دارند.
بهروز رجبی روانشناس و مشاور خانواده در این باره می گوید: ماهواره در برخی از خانواده‌های ایرانی جای خود را باز کرده و والدین فارغ از هیچ گونه نظارت، کودک و نوجوان خود را در معرض هجمه برنامه های بی قید و بند این ابزار قرار می دهند.
بهروز رجبی مشاور خانواده و روانشناس با بیان اینکه کارشناسان تربیتی بر این باورند که کودکان و نوجوانان باید برنامه‌های متناسب با موقعیت سنی خود را تماشا کنند و نظارت بر این موضوع باید از سوی والدین انجام شود.
وی با تاکید بر اینکه ماهواره با سیاستگذاری خاص برای کودکان و نوجوانان برنامه هایی را پخش می کند که موازین اخلاقی در آن رعایت نشده، ادامه داد:این برنامه ها عواقب جبران ناپذیری در رشد اجتماعی و تربیتی او به دنبال دارد.
این روانشناس تاکید کرد: اغلب برنامه های ماهواره‌ای با هنجارهای تعیین شده قبلی کودکان در تضاد هستند و این موضوع باعث بروز سردرگمی و دوگانگی حسی و رفتاری در آنها خواهد شد، زیرا بسیاری از برنامه های این شبکه‌ها برای این گروه سنی مناسب نیستند؛ از سوی دیگر تبلیغاتی که در بین برنامه‌های ماهواره ای پخش می‌شود، فارغ از هر گونه رعایت نکات تربیتی به مسایلی می پردازد که کنجکاوی و درگیری ذهنی بی مورد کودک و نوجوان را در پی خواهد داشت.
این مشاور خانواده افزود: شخصیت‌های سریال‌ها و برنامه‌های ماهواره ای موجب تغییر نوع برخورد افراد در محیط خانواده، محافل و مهمانی‌ها می‌شود و در این میان کودکان تاثیرپذیری بیشتری نسبت به سایرین دارند و الگوبرداری غلط کودکان باعث ایجاد تغییرات اساسی در سبک زندگی آن ها شده و بدون اینکه ظرفیت لازم برای پذیرش آن تغییرات را داشته باشند، منجر به بروز رفتارهایی می‌شود که با فرهنگ جامعه ای که در آن زندگی می کنند هیچ تناسبی ندارند.
وی با اشاره به تاثیر گروه همسالان اظهار داشت: در کنار این مسائل، ارتباط با گروه‌های همسن و سال و ترویج رفتارهایی که هر کدام از شبکه‌های ماهواره‌ای دیده‌اند باعث می‌شود این تاثیرپذیری به مراتب بیشتر شود،برداشت‌های غلط از آنچه که در این قبیل برنامه‌ها ارائه می‌شود منجر به بلوغ زودرس و بروز رفتارهای پرخطر جنسی در این گروه می شود.
این روانشناس تصریح کرد: رفتارهایی که اگر بستر لازم و مطابق با عرف جامعه برای آن فراهم نباشد منجر به بروز انحرافات رفتاری و جنسی و در نهایت بزهکاری افراد می‌شود.
الگوهای ناسالمی که ماهواره ها تعریف می کنند
جهان امروز در محاصره انواع اطلاعات و تغییرات گوناگون قرار دارد و کودکان به عنوان تاثیر پذیرترین قشر، به راهنمایی و حمایت اجتماعی بیشتری نیاز دارند.
امان الله قرائی مقدم جامعه شناس در خصوص تماشای برنامه های ماهواره ای از سوی کودکان، می گوید: کودک در پی انتخاب الگو و شبیه کردن خود با افرادی است که از سوی اغلب مردم قابل پذیرش و مورد توجه است، کودکانی که در دیدن سریال های ماهواره ای هیچ خط قرمزی برای آن ها تعیین نمی شود، و به تدریج دچار اختلالات رفتاری می شوند.
وی خاطرنشان کرد: در شرایط کنونی که جهان در محاصره بروز انواع اطلاعات و تغییرات گوناگون قرار دارد، کودکان به عنوان تاثیر پذیرترین قشر، به راهنمایی و حمایت اجتماعی بیشتری نیاز دارند.
این جامعه شناس افزود: برنامه سازان رسانه های داخلی باید با ایجاد تنوع و نشاط، در جلب رضایت مخاطبان، به ویژه کودکان و نوجوانان تلاش کرده و از نقش سازنده و حیاتی خود برای این گروه سنی و نهادینه کردن ارز ش های جامعه ایرانی در میان کودکان و نوجوانان غافل نشوند.
قرائی مقدم با بیان اینکه الگوپذیری کودکان از والدین کمرنگ شده است،تاکید کرد: والدین در زندگی امروز به دلیل فشارهای اقتصادی و تغییر شیوه زندگی، به طور مداوم مشغول کار هستند و زمان کافی برای نظارت بر عملکرد فرزندان خود ندارند و این امر موجب شده تا کودکان الگوهای دیگری برای خود انتخاب کنند ،الگوهایی که امروزه اغلب از سوی برنامه سازان شبکه های ماهواره ای تعیین و معرفی می شوند.
وی با اشاره به تبعات تماشای برنامه های ماهواره ای بیان کرد: زمینه بروز ناهنجاری های اجتماعی و گرایش به جرم و بزهکاری در کودکان و نوجوانانی که در غیبت والدین و بدون نظارت آن ها به تماشای سریال های ماهواره ای می نشینند بیش از سایر کودکان است،چاره نجات فرزندان از سقوط ناهنجاری های اخلاقی، تقویت روابط عاطفی پدر و مادر با فرزندان و همچنین تقویت ابعاد معنوی رفتارهای خانوادگی است.
با توجه به گفته کارشناسان امور تربیتی، رها کردن فرزندان و نبود نظارت کافی بر کارهایی که انجام می دهند تبعات جبران ناپذیری به دنبال دارد و والدین باید در نحوه همراهی با کودکان خود تجدید نظر کنند، زیرا غفلت از تربیت صحیح در دوران کودکی منجر به بروز بی اخلاقی در دوره های بعدی زندگی فرد شده و زمینه بروز جرایم و بزهکاری ها را افزایش می دهد.
منبع: باشگاه خبرنگاران
