یکی از مهم ترین اندام های بدن، پاها می باشند که نقش مهمی در حمل کردن بدن دارند. اگر حواستان به ساختار پا نباشد ممکن است که دچار مشکلاتی در خصوص راه رفتن شوید. در این مقاله از دکتر سلام شما را با پای پرانتزی و ایکس و حرکات اصلاحی آن آشنا خواهیم کرد. با ما همراه شوید.
پاها، یکی از اندام‌های مهم بدن ما هستند که راه رفتن را تسهیل می‌کند. شاید کمتر کسی به ساختار پا توجه کند که همین مساله، می‌تواند دردسرهایی را به همراه داشته باشد.
خوب است بدانید که پای همه افراد، ساختاری صاف ندارد و در بسیاری از افراد پاها از زمان کودکی به شکل ایکس (X) یا پرانتز هستند که همین مساله در بزرگسالی، می‌تواند مشکلاتی را به‌وجود بیاورد به همین دلیل باید نسبت به این نوع پاها آگاهی داشت و برای درمان آنها اقدام کرد.
دکتر علی ترکمان، متخصص ارتوپدی و آسیب‌های ورزشی، فلوشیپ زانو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، نکاتی را که باید در این رابطه بدانید، به شما می‌گوید.
درباره رشد پا، بیشتر بدانید
وقتی یک نوزاد به دنیا می‌آید، در ابتدا پاهای او حالت پرانتزی دارد، ولی بتدریج و در حدود دو سالگی، این حالت از بین می‌رود. بعد از سن دو سالگی به بعد، پاها دچار حالت ایکس (X) می‌شود. با گذشت زمان و با نزدیک شدن به سن حدود چهار سالگی، شکل ایکس به‌وجود آمده در پا کمتر می‌شود و تقریبا در سن حدود 9 سالگی این شکل ایکس مانند، از بین می‌رود و پاها شکل طبیعی به خود می‌گیرند و صاف می‌شوند. شکل پاها در برخی از افراد به حالت طبیعی برنمی‌گردد و به‌صورت ایکس یا پرانتزی از زمان کودکی باقی می‌ماند که این مساله مشکلاتی را برای این دسته از افراد، به‌وجود می‌آورد. هنوز علت اصلی اختلال در پاها، مشخص نشده است و تنها در موارد نادر، نرمی استخوان می‌تواند با این اختلالات در پا همراه باشد ولی این بیماری، دلیل اصلی ابتلا به اختلالات پای ایکس یا پرانتزی محسوب نمی‌شود.
همیشه خسته هستید؟
چنانچه پای ایکس یا پرانتزی درمان نشود، فرد در سن بالا می‌تواند دچار آرتروزهای شدید شود. آن دسته از افرادی که پاهای پرانتزی دارند، عضلات بیرون ساق پا و ران آنها دائما دچار کشش خواهد شد، به همین دلیل یک نوع درد و خستگی در بخش‌هایی از پاهای این دسته از افراد به وجود می‌آید. آن دسته از افرادی هم که پاهای ایکس دارند نیز، درد و خستگی دائمی در ناحیه داخل ساق پا و رانشان احساس می‌کنند. علاوه بر این مبتلایان به پای ایکس، به‌دلیل برخورد زانوها به یکدیگر، براحتی نمی‌توانند بدوند یا با سرعت راه بروند. ناراحتی‌ها و دردهای ناشی از پای پرانتزی و ایکس، معمولا از حدود سن 30 سالگی به بعد، ایجاد می‌شود و به طور کلی به علت مراجعه دیرهنگام به پزشک متخصص، در زانوها خوردگی و ساییدگی شدید ایجاد می‌شود.
چطور باید تشخیص داد؟
والدین باید وضعیت پاهای کودک خود را بررسی کنند، برای این منظور کودک در حالی‌که پای خود را جفت کرده است باید بایستد و یک نفر نیز در روبه‌روی او قرار بگیرد. اگر بین قوزک داخلی در زمان جفت ایستادن، حدود10 تا 15 سانتی‌متر فاصله باشد، کودک به پای ایکس شکل مبتلاست.
ولی در صورتی‌که بین دو زانو فاصله‌ای زیاد مثلا بیش از 10 سانتی‌متر وجود داشته باشد، کودک دارای پای پرانتزی شدید است. هر یک از این اختلال‌ها باید توسط پزشک متخصص ارتوپدی بررسی شود و اقدامات درمانی لازم، برای آن صورت بگیرد.
حرکات اصلاحی موثر است؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که مشکلاتی چون پای ایکس یا پرانتزی را با حرکات اصلاحی می‌توان به آسانی درمان کرد، در حالی‌که این باور نادرست است و حرکات اصلاحی درمان اصلی پای ایکس یا پرانتزی محسوب نمی‌شود. حرکات اصلاحی بیشتر به رفع خستگی عضلاتی که دائما تحت فشار هستند، کمک خواهد کرد و می‌توان برای کاهش این مشکل، در کنار درمان اصلی از آن کمک گرفت. خیلی از والدین تصور می‌کنند که ورزش روی تشدید مشکلات پای پرانتزی یا ایکس فرزندشان تاثیرات سوء می‌گذارد، در حالی‌که این باور نادرست است و ورزش هیچ تاثیری روی شدت بخشیدن به این مشکل ندارد. آن دسته از کودکانی که پای ایکس دارند، ممکن است به دلیل ساختار پایشان و برخورد زانوها به یکدیگر، تمایلی برای دویدن نشان ندهند. البته به طور کلی این مشکل بیشتر در سنین بالا دیده می‌شود و تنها دسته‌ای از کودکان در سن کم با این مشکل مواجه می‌شوند.
باورهای نادرست دیگری نیز در رابطه با پای پرانتزی و ایکس وجود دارد، برای مثال برخی از افراد تصور می‌کنند که پای ایکس یا پرانتزی می‌تواند فشار به ستون فقرات را ایجاد کند در حالی‌که ارتباط چندانی بین ستون فقرات و این مشکل وجود ندارد. تنها آن دسته از افرادی که پای ایکس دارند، می‌توانند دچار تغییر شکل در مچ پا شوند، به همین دلیل علاوه بر درمان‌های اصلی، کفی طبی برای این دسته از افراد تجویز خواهد شد تا مچ پا یا کف پای صاف آنها، برایشان مشکل ایجاد نکند.
این جراحی ترس ندارد
پاهای پرانتزی یا ایکس، حتی در شرایطی که مقدار آن کم باشد، باید توسط پزشک متخصص ارتوپدی، مورد بررسی قرار بگیرد و حتما درمان شود. کودکان زیر ده سال مبتلا به این اختلالات باید به صورت دوره‌ای برای معاینه و بررسی به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنند تا میزان تغییر شکل پاها به‌صورت مداوم، تحت‌نظر پزشک باشد. علاوه بر این برای این کودکان، کفش مخصوص و زانوبند در نظر گرفته می‌شود. بعد از سن ده‌سالگی، استفاده از زانوبند برای کودک چندان راحت نیست به همین دلیل ممکن است پزشک متخصص ارتوپدی، جراحی را در نظر بگیرد که تشخیص این مساله بر عهده پزشک است. درمان را تا سن 50 تا 60 سالگی نیز می‌توان انجام داد، ولی هر چه سن کمتر باشد، درمان راحت‌تر است و احتمال جراحی نیز کمتر خواهد بود. برخی از والدین نسبت به جراحی پاهای فرزندشان ترس دارند و به همین دلیل مانع از انجام این کار می‌شوند در حالی‌که عمل جراحی بستن صفحه رشد استخوان، یک عمل ساده محسوب می‌شود و یک پزشک متخصص ارتوپدی ماهر، آن را بخوبی انجام می‌دهد و جای هیچ نگرانی‌ای نیست. با توجه به این‌که بالا رفتن سن می‌تواند عمل جراحی و اختلالات پا را سخت‌تر کند و باعث آرتروز و سایر مشکلات شود، در صورت تشخیص متخصص ارتوپدی، این کار باید سریعا در سن کم انجام شود.
منبع: سلامت نیوز
