کراس بایت چیست؟ چه موقع یک فرد به کراس بایت دچار است؟ در صورتی که دندان ها در فک پایین و فک بالا هم تراز نباشند و یک یا چند دندان در وضعیت نادرستی قرار داشته باشند، کراس بایت رخ داده است. این حالت به سادگی قابل تشخیص بوده و انواع مختلفی دارد.
انواع کراس بایت
سه نوع کراس بایت وجود دارد که دو نوع آنها رایج و یک مورد دیگر نادر می‌باشد.
1- کراس بایت خلفی:
در انتهای دهان رخ می‌دهد. یعنی دندان‌های عقب فک بالا پشت دندان‌های پایین قرار دارند.
2- کراس بایت قدامی:
درجلوی دهان اتفاق می‌افتد. یعنی دندان‌های پیشین فک بالا عقب‌تر از دندان‌های پایین است.
3- کراس بایت باکال یا گونه‌ای:
این ناهنجاری بسیار نادر و در عین حال بسیار شدید است. در این حالت دندان‌های بالای یک طرف به گونه بسیار نزدیک‌تر بوده و روی دندان‌های پایین منطبق نیستد.
چه چیزی سبب وقوع کراس بایت میشود؟
بیشتر کراس بایت های رایج در کودکان به دلیل استفاده‌ی طولانی مدت از پستانک یا مکیدن انگشت ایجاد می‌شوند. از آنجایی که استخوان‌های در حال رشد خردسالان نسبت به نیروهای خارجی بسیار حساسند، در صورتیکه وارد آمدن این نیروها به عادت تبدیل شود، با گذشت زمان تغییر شکل خواهند داد. مشکلاتی مانند کام بالا، اپن بایت (open bite) و دندان‌های جلویی گشاد از دیگر عوارض این عادت‌های نادرست است.
اصلاح کراس بایت
عارضه کراس بایت را می‌توان در کودکان 10 تا 14 ساله و همچنین بزرگسالان با موفقیت درمان کرد. در ادامه با روش‌های مختلف اصلاح کراس بایت آشنا می‌شویم.
روش های اصلاح کراس بایت
وسیع کننده کام
الاینر شفاف
اولین بخش درمان وسیع کردن کام است. این کار برای پهن کردن فک بالا و ایجاد فضای کافی برای صاف و مرتب کردن دندانها صورت می گیرد. معمولا وسیع کننده باید 24 ساعته استفاده شود و چند ماه طول می کشد تا نتیجه مطلوب حاصل شود. در فواصل زمانی مشخص با یک کلید مخصوص، پیچ تعبیه شده در مرکز وسیع کننده پیچانده و سفت می شود تا کشش وسط کام حفظ شده و پهنای آن افزایش یابد. پس از اتمام کار از ابزارهای ارتودنسی برای صاف کردن دندانها استفاده می شود که معمولا شامل مجموعه کاملی از براکت است که یک تا دو سال باید بر روی دندانها نصب شود.
پیشگیری از کراس بایت
پیشگیری از کراس‌بایت با ترک عادت مکیدن انگشت در سنین پایین امکان‌پذیر است. در حقیقت همان‌طور که گفته شد، مکیدن انگشت می‌تواند باعث باریک شدن سقف دهان و نامرتبی دندانها شود. علاوه بر این والدین می‌توانند دندان‌های شیری کودک خود را در هنگام رشد دندان‌های دائم در دهان بکشند تا به این ترتیب از کج شدن دندان‌های دائم و قرارگیری آنها در موقعیت نامناسب جلوگیری کنند. به هر حال توجه داشته باشید بسیار از موارد کراس بایت غیرقابل پیشگیری هستند و باید در صورت ایجاد مشکل برای فرد، تحت درمان قرار گیرند.
دلایل اصلاح کراس بایت
⦁ موجب استهلاک زود هنگام دندانها میشود
⦁ موجب بیماریهای لثه از جمله کاهش استخوان میشود
⦁ موجب رشد نامتقارن فکها میشود
⦁ موجب اختلال در جویدن میشود
⦁ از زیبایی لبخند میکاهد
⦁ با اختلال عملکرد مفصل فک (TMJ) مرتبط است.
عوارض کراس بایت
1- عدم تقارن صورت:
اگر شما در آینه نگاه کنید و فک پایین خود را به سمت چپ، راست یا به جلو آورید تا زمانی که دندان‌های ردیف پایین جلوتر از دندان‌های ردیف بالایی قرار بگیرند، متوجه وجود عدم تقارنی خواهید شد که ممکن است در اثر کراس بایت به وجود آمده باشد.
2- اختلال در مفصل گیجگاهی- فکی:
وجود انحراف در قرارگیری دندانها بر روی یکدیگر، می‌تواند فشار وارده بر مفصل گیج گاهی- فکی را افزایش دهد، در نتیجه ممکن است بیمار به اختلال (TMJ) مبتلا شود. این اختلال باعث ایجاد درد در مفصل و ماهیچه‌های مسئول جویدن میشود.
3- اختلال در گفتار:
افراد مبتلا به کراس بایت ممکن است در تلفظ برخی از کلمات و صداها دچار مشکل شوند.
4- سایش مینای دندان:
در محلی که دندانها به اشتباه بر روی هم قرار می‌گیرند، ممکن است مینای دندان دچار ساییدگی شود.
5- تحلیل لثه:
کراس بایت می‌تواند باعث ایجاد فشار بر لثه و فک گردد، در نتیجه این فشار ثابت باعث میشود، به‌صورت دائمی خط لثه‌ها پایین‌تر رود.
6- دندان قروچه
تجهیزات مورد استفاده در درمان کراس بایت
گسترش دهنده فک بالا یا ماگزیلاری
ابزارهای وسیع کننده هاس (HAAS) و هایرکس (HYRAX)
کواد هلیکس (QUAD HELIX)، پورتر (PORTER) و W آرک (W ARCH)
وسیع کننده فک پایین
محافظ لب
بریس ها
مراقبت های پس از درمان کراس بایت
پس از اینکه از درمان کراس بایت استفاده کردید، حتما باید موارد بهداشتی را رعایت کنید تا از پوسیدگی دندان ها جلوگیری شود. موارد زیر را حتما در برنامه ی بهداشتی دهان و دندان خود قرار دهید.
مسواک زدن دو بار در روز و نخ دندان کشیدن
از دهانشویه آنتی باکتریال استفاده کنید.
پس از ردیف و مرتب شدن دندانها برای نگه داشتن آنها در موقعیت جدید از پلاک نگهدارنده استفاده کنید.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
مقاله های مرتبط:
ابزارهای فضا نگهدار ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی در بزرگسالان، مراحل و هزینه
