ماکروزومی یا جنین بزرگ یکی از بیماری هایی است که در برخی مواقع جنین ممکن است به آن مبتلا باشد. در این بیماری جنین در داخل رحم بیش از حد رشد می کند. چرا که در غیر این صورت بدون شک مادر در زایمان طبیعی با مشکل مواجه خواهد شد. در این مطلب قصد داریم شما را با این بیماری، علائم و روش تشخیص آشنا نماییم.
ماکروزومی
ماکروزومی وقتی اتفاق می‌افتد که جنین در رحم بیش از میزان مورد نیاز خود مواد غذایی دریافت می‌کند. جنین در این حالت، بیشتر از میزان معمول رشد کرده و در زمان متولد شدن 4 کیلوگرم (یا بیشتر) وزن خواهد داشت. حدود 10 درصد نوزادان در زمان متولد شدن ماکروزومی هستند.
علت ماکروزومی یا بزرگ شدن بیش از حد جنین
ماکروزومی زمانی رخ می دهد که جنین بیش از نیازش مواد مغذی و محرک رشد دریافت کرده باشد. 10 درصد از تمام نوزادان متولد شده ، ماکروزوم هستند. البته افزایش اشتهای مادر در دوران بارداری به خصوص از سه ماهه دوم به بعد تاثیری بر این امر ندارد.
تشخیص ماکروزومی
ارتفاع زیاد قله رحم:
در طول معاینات بارداری پزشک ممکن است ارتفاع قله رحم را اندازه بگیرد- فاصله میان بالای رحم تا استخوان شرمگاهی. ارتفاعی که بیشتر از حد مورد انتظار باشد، میتواند نشانه ماکروزومی جنین باشد. با انجام یک مانور دستی، ماما قادر است وضعیت و اندازه جنین را از روی شکم لمس کند. با ایجاد اندکی فشار بر نواحی مختلف شکم می توان مکان قرار گیری جنین، دست ها و پاها، سر و باسن او را پیدا کرد. این مانور هیچ ضرری برای جنین ندارد.
مایع آمنیوتیک بیش از اندازه (پلی هیدرآمنیوس):
مایع آمنیوتیک بیش از اندازه- مایعی که اطراف جنین را احاطه کرده و از او مراقبت می‌کند- ممکن است نشانه این باشد که جنین از حد متوسط بزرگتر است. مقدار مایع آمنیوتیک انعکاس دهنده میزان دفع ادرار جنین است و جنین بزرگتر، ادرار بیشتری را تولید می‌کند. به عبارتی برخی شرایط که سایز جنین را افزایش میدهند، میزان دفع ادرار و در نتیجه میزان مایع آمنیوتیک را نیز افزایش میدهند که برای این کار بیشتر از سنوگرافی استفاده می شود.
چه زنانی در معرض ماکروزوم شدن جنین داخل رحمشان هستند؟
هنوز مشخص نشده که چرا بعضی زنان با وجود سلامت کامل ، جنین های ماکروزوم و بزرگ به دنیا می آورند. اما آنچه بدیهی است این است که زنان مبتلا به دیابت نوع یک و دیابت نوع دو و همچنین دیابت حاملگی با احتمال بیشتری نوزاد ماکروزوم به دنیا خواهند آورد.
زنان چاق و زنانی که در دوران بارداری وزنی بیشتر از حد طبیعی اضافه کرده اند نیز ممکن است جنین هایی بزرگتر از حد طبیعی داشته باشند.
سابقه داشتن جنین ماکروزوم قبلی و نیز ادامه پیدا کردن حاملگی بعد از هفته 42 بارداری تاثیر زیادی بر ماکروزومی در حاملگی اخیر دارند.
خبر خوب اینکه حتی با وجود داشتن عوامل خطر ، هنوز هم احتمال ماکروزوم شدن جنین کم است.
جلوگیری از ماکروزومی
در صورتی که مبتلا به دیابت هستید، کنترل صحیح قند خون می تواند عامل پیشگیرنده ای باشد. توصیه می شود با مشاوره با یک کارشناس تغذیه رژیم غذایی پر کربوهیدرات و فیبر و کم کلسترول و کم چربی و به خصوص کاهش مصرف مواد قندی را در پیش بگیرید.
چنانچه وزن شما قبلا از شروع بارداری و یا در اوایل بارداری زیاد بوده و طی اندازه گیری BMI در محدوده افراد چاق و یا دارای اضافه وزن قرار گرفته اید ، با داشتن رژیم مناسب غذایی و فعالیت روزانه میزان وزن گیری خود را در دوران بارداری تحت کنترل داشته باشید. به اکثر زنان باردار فعالیت فیزیکی ملایم به اندازه 30 دقیقه در روز توصیه می شود.
اگر ماکروزومی در شما تشخیص داده شده است و یا مشکوک به داشتن جنین بزرگ تر از حد عادی هستید، خود را برای زایمان سزارین آماده کنید.
نوزادان به دنیا آمده با وزن تولد بیش از 4 کیلوگرم پس از تولد مورد بررسی قرار خواهند گرفت. اندازه گیری میزان قند خون، فشار خون و بیلی روبین برای تشخیص زردی و نیز بررسی از نظر اختلال در تنفس در مورد این نوزادان صورت خواهد گرفت.
اگر می دانید که جنین شما ماکروزوم است، آمادگی این را داشته باشید که نوزاد پس از تولد ممکن است مدتی در بخش نوزادان یا NICU جهت انجام بررسی های لازم بستری بماند.
عوارض ماکروزومی
ماکروزومی جنین هم شما و هم نوزادتان را در دوران بارداری و پس از زایمان در معرض خطرات سلامتی قرار میدهد.
خطرات و عوارض برای مادر:
عوارضی که ماکروزومی جنین میتواند برای مادر داشته باشد شامل این موارد است:
مشکلات هنگام زایمان:
ماکروزومی جنین میتواند باعث گیر کردن نوزاد در مجرای زایمان شود و برای حفظ نوزاد در برابر صدمات هنگام تولد نیاز به استفاده از فورسپس یا دستگاه خلاء در زمان زایمان طبیعی خواهد بود. گاهی اوقات در این موارد زایمان به شیوه سزارین ضرورت پیدا می‌کند.
پارگی دستگاه تناسلی:
در طول زایمان، ماکروزومی جنین میتواند سبب آسیب مجرای زایمان، مانند پاره شدن بافتهای واژن و عضلات بین واژن و مقعد (عضلات پرینه) شود.
خونریزی بعد از زایمان:
ماکروزومی جنین خطر اینکه عضلات بعد از زایمان به خوبی منقبض نشوند را افزایش میدهد (سستی رحم) و این میتواند به خونریزی بالقوه جدی پس از زایمان منجر شود.
پارگی رحم:
در صورتی که قبلاً سزارین کرده باشید یا یک جراحی بزرگ روی رحمتان انجام داده باشید، ماکروزومی جنین میتواند خطر پارگی رحم را (از محل جراحی قبلی) افزایش دهد. این عارضه نادر ولی بسیار خطرناک است و در صورت وقوع نیاز به سزارین اورژانسی خواهد بود.
خطرات برای نوزاد:
عوارضی که ماکروزومی جنین میتواند برای نوزاد داشته باشد شامل این موارد است:
سطح قندخون بالاتر از اندازه طبیعی:
نوزاد با ماکروزومی جنینی، به احتمال زیاد با سطح قند خون بالاتر از نُرمال (اختلال تحمل گلوکز) متولد میشود.
چاقی دوران کودکی:
تحقیقات نشان میدهند که ماکروزومی جنین خطر چاقی دوران کودکی را افزایش میدهد.
سندرم متابولیک:
سندرم متابولیک مجموعهای از شرایط است- افزایش فشار خون، سطح قند خون بالا، چربی اضافی بدن در اطراف کمر یا سطوح غیر طبیعی کلسترول- که با هم رخ میدهند و خطر ابتلا به بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت را افزایش میدهند. اگر نوزاد شما با ماکروزومی جنینی تشخیص داده شده است، در خطر ابتلا به سندرم متابولیک در دوران کودکی خواهد بود.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
بیشتر بخوانید:
