رعایت بهداشت و سلامت دهان و دندان موضوع بسیار مهمی است که می تواند از ابتلا به بسیاری بیماری ها جلوگیری کند. بیماری استوماتیت از جمله بیماری های التهابی دهان و دندان است که می تواند تمام قسمت های دهان را درگیر کند. در این مطلب شما را با این بیماری، علائم و درمان آن آشنا نماییم.
انواع بیماری استوماتیت
استوماتیت عبارت است از التهاب فراگیر دهان (شامل مخاط دهان، لب‌ها، زبان و کام) که دارای ۲ نوع اصلی است:
1-استوماتیت هرپسی حاد
2- استوماتیت آفتی (زخم دهان) که شایع تر است.
سایر انواع عبارتند از:
- ژنژیویت
- پریودنتیت
- کاندیدیاز (برفک)
- آنژین
- نسان
استوماتیت ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال زمینه‌ای جدی‌تر باشد.
علائم بیماری استوماتیت
- التهاب دهان
- قرمزی و خونریزی
- درد خفیف تا شدید
- زخم‌های دهان
- تنفس بدبو
- بی‌اشتهایی
- خستگی
- تب
- تحریک‌پذیری
مدت زمان بر طرف شدن علائم استوماتیت
بستگی دارد بیمار به کدام یک از انواع این بیماری مبتلا شده باشد. اگر استوماتیت ناشی از ویروس باشد شامل قرمزی و ورم لثه است و بیشتر در کودکان 2 تا 3 ساله دیده می شود. زخم هایی که بیشتر روی لثه ایجاد می شود دردناک است و کودک نمی تواند تغذیه کند و باعث بیقراری و گریه کودک می شود. این بیماری خود به خود و بعد از گذشت دوره خاصی که معمولا یک هفته یا کمتر است از بین می رود.
استوماتیتی که ناشی از رادیوتراپی و به قول عوام به دنبال برق گذاشتن به وجود می آید، باعث بروز قرمزی و سوزش دهان و بروز زخم هایی در دهان می شود و غذاخوردن را با مشکل مواجه می کند. در واقع می توان گفت تا زمانی که رادیوتراپی ادامه دارد،این مشکل هم وجود دارد. معمولا بعد از اتمام دوره رادیوتراپی، 2 تا 3 هفته طول می کشد تا آنها کاملا بهبود یابند.
در استوماتیت آفتی زخم هایی گرد یا بیضی شکل، زردرنگ یا خاکستری با حاشیه قرمز و تا حدی برجسته و بیشتر در جلوی دهان یا پشت لب، در کف دهان، زیر و کناره های زبان ایجاد می شوند. آفت ها انواع مختلفی از جمله انواع کوچک و بزرگ دارند و علایم التهابی از خود نشان می دهند.
علل بیماری استوماتیت
- عفونت
- تروما
- خشکی
- تحریک‌کننده‌ها
- عوامل سمی
- بیش حساسیتی
- بیماری‌های خودایمنی
- کمبود ویتامین
- کم خونی
گاهی هم علل ناشناخته سبب بروز این بیماری می شوند.
عوامل افزایش دهنده خطر
گاهی برخی عوامل در ایجاد استوماتیت های ناشی از آفت موثر هستند. این عوامل عبارتند از:
- آلرژی به غذا یا داروها
- سیگار کشیدن
- دندان مصنوعی
- استرس روحی، اضطراب
- دندان‌های ناهموار
- پرتودرمانی
- شیمی درمانی
- سوء مصرف الکل، غذاهای داغ یا چاشنی‌ها
- حساسیت به دهان‌شوها، رنگ شکلات‌ها، رژ لب
- عوارض جانبی داروها
- مواجهه شغلی با رنگ‌ها، فلزات سنگین، بخار اسید، غبار صنعت
درمان استوماتیت
درمان استوماتیت با توجه به نوع آن متفاوت است. نوع ویروسی آن هیچ درمانی نمی خواهد. اگر در کودکان باشد، فقط چون کودک بیقراری می کند، ممکن است والدین را دچار اضطراب و نگرانی کند. کافی است به آنها اطمینان داد که علایم خودبه خود از بین می روند.
در مورد نوعی که ناشی از رادیوتراپی است بهتر است از دهانشویه استفاده شود. دهانشویه های زیادی امروزه در بازار موجود است که بدون نسخه هم قابل خریداری است. انواعی که دارای ماده ای به نام بنزین آمید است این علایم را کمتر می کند.
در مورد استوماتیت آفتی هم می توان از یک قاشق شربت دیفن هیدرامین فقط به عنوان دهانشویه استفاده کرد و با آن دهان را شستشو داد. پمادهای کورتیکواستروییدی نیز گاهی استفاده می شود که دوره آفت را کمتر می کند و مشکل بیمار را از بین می برد.
عواقب مورد انتظار
رژیم غذایی در بیماری استوماتیت
مصرف ویتامین آ و مواد غذایی حاوی این ویتامین در ترمیم مخاط دهان کمک کننده است و التهاب را کاهش می دهد.
این افراد باید از مصرف مواد غذایی تند یا شور که باعث بروز سوزش می شوند خودداری کنند.
مصرف بیش از حد غذاهای تند به مخاط دهان آسیب می رسانند و مخاط را از حالت طبیعی نرم خارج می کنند که باعث کاهش مقاومت مخاط به میکروب ها، عوامل سرطان زا و عفونی می شود.
به همین دلیل در جوامعی که مصرف غذاهای تند در آنها رایج است، احتمال بروز استوماتیت و سرطان های دهان در حدود 40 تا 50 درصد بیشتر از سایر جوامع است.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
