زمانی که بیمار به دلایل مختلف قادر به تغذیه کافی و کامل از طریق دھان نباشد، نیاز به لوله گذاری داخل معده پیدا می کند. گاستروستومی یک روش جراحی براي ایجاد سوراخی در معده با ھدف رساندن غذا و مایعات می باشد. یکی از روشھاي گاستروستومی دائم پگ گذاری است.
مراقبت ھای قبل از لوله گذاری داخل معده
-ھفته قبل از موعد گذاشتن پگ از مصرف آسپرین و رقیق کننده خون خودداري شود.
-از 8 ساعت قبل، از خوردن و آشامیدن پرھیز شود.
-در صورتی که بیمار شما دندان مصنوعی دارد آن را قبل از عمل خارج کند.
مراقبتهای بعد از لوله گذاری داخل معده
باید به درجه بندى روى لوله دقت شود تا جابجا شدن لوله به داخل معده یا خارج از آن از نظر پنھان نماند.قبل از شروع تغذیه ي روزانه لوله باید 360 درجه به چپ و راست چرخانده شود تا از چرخش راحت لوله و عدم چسبندگی اطمینان حاصل شود زمانی که بیمار در تخت استراحت می کند براي جلوگیري از انعقاد خون در پاھا، آنھا را بالا نگھدارید و حرکت دھید.
تغذیه با لوله گذاری داخل معده
با مشورت کارشناس تغذیه براي بیمار خود غذاي میکس شده ي کم شیرین ، پرپروتئین و پرکالري مصرف کنید وعده ھاي غذایی مختصر و متعدد (ھر 3ساعتبه میزان توصیه شده) توصیه میشود.
از مصرف مایعات به ھمراه غذا اجتناب کنید.
قبل از ھر بار تغذیه غذاي باقیمانده در معده را با استفاده از سرنگ کشیده و اندازه گیري کنید. اگر حجم آن بیش از 100 میلیلیتر بود بیمار را یک نوبت تغذیه نکنید و در صورت تکرار به پزشک اطلاع دھید.
در طی تغذیه و یک ساعت پس از آن بیمار را به حالت نیمه نشسته بنشانید تا از ریفلاکس مري یا برگشت مواد داخل پگ جلوگیري شود.
پزشک ممکن است از شما بخواھد فشار داخل شکم بیمار را از طریق خروج ھوا قبل و بعد از غذادھی کاھش دھید، براي کاھش فشار، درِ لوله را به مدتی که پزشک تجوبز ھتر است مایع آماده شده براى تغذیه با نیروى تا 1ساعت به تدریج درون معده / جاذبه و در عرض 50 برود. دادن سریع غذا از طریق لوله باعث افزایش ریفلاکس مری به معده می شود. ریختن 30 الی 60 میلیلیترآب ولرم پس از ھر بار تغذیه یا تجویز دارو براي پاك شدن لوله تغذیه از مواد غذایی و جلوگیري از انسداد ضرورت دارد. براي اضافھه کردن آب به مواد غذایی یا کم کردن مقدار آن با پزشک خود صحبت کنید. در بیماران مبتلا به کمبود آنزیم لاکتاز( افرادي که پس از مصرف شیر دچار دل پیچه و اسهال می شوند از قرص لاکتیز و یا فرآورده های لبنی جایگزین استفاده شود).
روش غذا دادن به بیمار با پک
1- دست خود را بشوئید.
2- سر تخت را بالا بیاورید تا بیمار در وضعیت نشسته یا نیمه نشسته قرار گیرد.
3- برای جلوگیری از ورود مواد غذایی به ریه بیمار، پیش از هر بار تغذیه مطمئن شوید که لوله در معده قرار دارد:
سرنگ را به لوله معده وصل کنید و مقداری از محتویات معده را به داخل سرنگ بکشید و مجدداً آن را به معده تزریق کنید. اگر محتویات معده به داخل سرنگ کشیده نشد ممکن است که لوله داخل معده نباشد و باید توسط پرستار با تجربه بررسی شود.
4- باقیمانده معده را بررسی کنید. در صورتی که بیشتر از 100 سی سی غذا در معده باقی مانده باشد، نشان دهنده تأخیر در تخلیه معده است. مایع کشیده شده را به معده بازگردانید و تغذیه بیمار را در آن جلسه حذف کنید.
5- شروع گاواژ بعد از ناشتا بودن بیمار با آب ساده یا سرم قندی 5 درصد یا آبمیوه طبیعی تازه ترجیحاً آب سیب صاف شده صورت گیرد.
6- بهتر است در شروع گاواژ از حجم 50 سی سی هر 4 ساعت استفاده شود و در صورت تحمل حجم گاواژ هر 4 ساعت 25 سی سی اضافه شود تا به میزان مورد نظر کارشناس تغذیه برسد.
7- اگر در موقع کشیدن مایع معده ترشحات سبز رنگ مشاهده شد به گاواژ دادن بیمار ادامه دهید.
8- ابتدا لوله معده را با فشار انگشتان خود ببندید تا از ورود هوا به معده جلوگیری شود سپس سرنگ را از انتهای لوله جدا کنید و پیستون را از داخل سرنگ خارج کنید.
9- سرنگ را به لوله وصل کرده و لوله را با 30 سی سی آب بشویید.
10- قبل از تمام شدن آب، محلول غذایی ولرم را که کاملاً صاف شده به داخل سرنگ بریزید. در تمام مدت سرنگ باید پر از محلول غذایی باشد. شما با بالا و پائین بردن سرنگ و ایجاد فشار ملایم به جدار لوله می توانید سرعت ورود غذا به معده را کنترل نمایید.
11- مایع گاواژ باید به آرامی و در مدت 10 تا 15 دقیقه تزریق شود.
12- قبل از این که محلول غذایی به طور کامل تمام شود حدود 30 تا 50 سی سی آب ساده را به درون سرنگ بریزید تا لوله شسته شود.
13- شستشوی مرتب لوله قبل و بعد از گاواژ باعث پیشگیری از انسداد لوله می شود.
14- قبل از تمام شدن آب، لوله معده را با فشار انگشتان ببندید و سرنگ را از لوله معده جدا کنید. پیستون را داخل سرنگ قرار دهید و مجدداً سرنگ را به سر لوله وصل کنید تا از ورود هوا به داخل معده جلوگیری شود. سپس بیمار را به مدت 30 دقیقه در همان وضعیت قرار دهید.
دادن دارو با پک
اگر دارو ي بیمار به صورت قرص است ابتدا در سی سیآب گرم حل شود سپس دارو را در داخل 3 سرنگ بکشید در لوله ي غذادھی را باز کنید و دارو را از طریق سرنگ گاواژ وارد کنید.
آسپیراسیون و مراقبت از آن
پریدن مقداري از غذا یا برگشت استفراغ به داخل ریه باعث آسپیراسیون میشود. اگر بیمار دچار حالت خفگی یا مشکل در تنفس باشد باید غذادھی را فوراً قطع کنید، بیمار را به پھلو بخوابانید و با پزشک تماس بگیرید. بعد از یک ساعت دوباره شروع کنید بیمار دچار استفراغ شد غذا دھی را قطع کنید.
اگر تهوع و استفراغ بعد از 24 ساعت قطع نشد با پزشک معالج تماس بگیرید.
مراقبت از دهان
حتی اگر بیمار شما از راه دھان چیزي نمی خورد از دھان وي مراقبت کنید ؛ لثه و دندان ھا و زبان را ھر روز تمیز کنید و با اجازه ي پزشک از یک محلول شستشو استفاده کنید . لبھا باید با لوسیون چرب شود درصورت خونریزي لثه به پزشک اطلاع دھید.
مراقبت از دهانه استوما
ھر روز ناحیه ي پوست اطراف استوما را با آب و صابون شستشو داده و بعد از شستشو خشک کنید در صورت وجو دلمه با سرم فیزیولوژي و به آھستگی برداشته شده، سپس با آب ساده شستشو شود رنگ طبیعی استوما قرمز روشن است. در صورت تغییر رنگ استوما به بنفش، تغییرغلظت و یا میزان ترشحات معده و یا تحریک پوست اطراف استوما به پزشک اطلاع دھید. روزي دو بار پوست اطراف برش جراحی مشاھده شود و در صورت بروز ترشح از اطراف لوله پانسمان تعویض گردد. درباره ی قرار گیري لوله در محل مناسب اطمینان حاصل شود.
مراقبت پرستاری در لوله گذاری
1- آموزش بیمار در مورد هدف از لوله گذاری و روش وارد سازی آن
2- توضیح در مورد حالتها و احساسهای مورد انتظار در طی لوله گذاری
3- وارد کردن لوله بینی معده ای و کمک به وارد کردن لوله بینی روده ای
4- اطمینان از قرارگیری لوله بینی معده ای در محل مناسب
5- به جلو راندن لوله بینی روده ای
6- بررسی مداوم وضع بیمار و برقراری عملکرد لوله
7- مراقبت از دهان و بینی و حفظ بهداشت آنها
8- بررسی مداوم از نظر بروز عوارض احتمالی
9- خارج کردن لوله
آماده سازی بیمار:
– پرستاری باید قبل از لوله گذاری هدف از لوله گذاری را برای بیمار توضیح دهد.
-ارائه اطلاعات باعث جلب همکاری و افزایش سطح تحمل او برای این روش نامطبوع می گردد.
-به فعالیتهای بیمار در حین لوله گذاری باید اشاره شود از جمله که وی ناچار است از راه دهان نفس بکشد و این لوله گذاری موجب بروز حالت تهوع و اُغ زدن خواهد شد.
بررسی مداوم بیمار و برقراری عملکرد لوله:
در صورتی که از سوند بینی – معده ای برای برداشتن فشار از روی معده استفاده شده باشد، معمولا آن را به یک ساکشن متناوب با فشار کم متصل می کنند.
– اگر از آن برای غذارسانی استفاده شده باشد، در فواصل غذایی انتهای آن مسدود می شود.
– قبل از دادن هر گونه دارو و یا مایع از قرار داشتن محل مناسب لوله باید اطمینان حاصل نمود.
– در صورت خروج تصادفی لوله بینی – معده ای بعد از اعمال جراحی مری یا معده، جایگیزنی مجدد آن باید توسط پزشک انجام شود.
– باید مقدار تمام مایع دریافتی، غذاها و مایع شستشو به دقت ثبت شوند.
– شستشو لازم است با سرم فیزیولوژی هر 4 تا 6 ساعت یکبار انجام شود تا همراه با بیرون کشیده شدن ترشحات، بیمار دچار کمبود الکترولیتی نشود.
– مقدار، رنگ و نوع تمام ترشحات باید هر 8 ساعت یک بار بررسی و ثبت شوند.
علائم هشدار دهنده:
درصورت مشاھدھ ھرگونھ مشکل سریعاً به مرکز بھداشتی- درمانی مراجعه کنید.
درصورت علایم خونریزی معده : استفراغ یا مدفوع خونی و یا ترشحات خونی از پگ
درصورت علایم انسداد روده : تھوع، استفراغ، تورم
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
بیشتر بخوانید:
ترش کردن معده و راهکارهای غلبه بر آن
تسکین معده درد با این دمنوش های گیاهی
