افسردگی یکی از مشکلات روحی است که ابتلا به آن نه تنها روح فرد را بیمار می کند، بلکه می تواند سبب ابتلا به مشکلات جسمی نیز شود. افسردگی انواع متفاوتی دارد که افسردگی آتیپیک یکی از انواع آن است. در این نوع از افسردگی که نامهای دیگری از جمله افسردگی دیسفوریک یا ملال هیستروئید دارد، بیمار دارای علائمی است که با افسردگی معمول فرق میکند و درمان مجزائی دارد.
افسردگی آتیپیک به افسردگی اطلاق میشود که با نشانه های نباتی معکوس همراه است ( یعنی بدتر شدن خلق در اواخر روز، بیخوابی، و تمایل به پرخوابی و پرخوری)، به نحوی که به عوض کاهش وزن ، افزایش وزن رخ میدهد. در بسیاری از افراد مبتلا به اختلال افسردگی آتیپیک، آشفتگی خواب در نیمه اول شب رخ میدهد، و بنابراین میتوان پیشبینی کرد که این افراد به تحریکپذیری، خوابآلودگی مفرط، و خستگی در طول روز دچار شوند. ویژگی مزاج این گونه بیماران، حساسیت مفرط، به خصوص در قبال طرد، است.
نشانه های افسردگی آتیپیک
1- واکنشهای گیج کننده نسبت به موقعیتها و فرصتهای عاشقانه و احساساتی، و هجوم اندوه و ملال (خشم توأم با افسردگی، و حتی اقدام به خودکشی) در هنگام شکست و ناکامی در عشق
2- مختل شدن لذت انتظاری، در عین توانایی واکنش توأم با لذت، هنگامی که شرایط آن به وسیله دیگران فراهم شده باشد (یعنی حفظ پاداش تمام کننده)
3-تصور میشود منجر به ساخت ـ تریپتوفان در سلولها و نورونهارا تسهیل میکنند؛ بر اساس نظریات موجود، که ساخت مواد درونزاد ضد افسردگی درونزاد در مغز میشود.
عوامل ابتلا به افسردگی آتیپیک
به نظر می رسد عوامل خطر بسیاری برای ابتلا به افسردگی وجود دارد. این عوامل خطر عبارتند از:
سابقه ابتلا به اختلال دوقطبی
سوء استفاده از الکل یا مخدرها
قرار گرفتن در معرض سوء استفاده جسمی یا جنسی
تجربه تروماتیک دوران کودکی
برخی از ویژگی های شخصیتی، مانند عزت نفس پایین و یا وابستگی بیش از حد
بیماری های شدید، مانند سرطان یا بیماری های قلبی
برخی از داروها، مانند بعضی از داروهای درمان فشار خون بالا و یا قرص های خواب آور (قبل از قطع دارو با پزشک صحبت کنید)
عوامل محیطی استرس زا
خطر ابتلا به افسردگی ممکن است با وجود شرایط زیر نیز افزایش یابد:
سابقه ابتلای بستگان خونی به افسردگی، اختلال دوقطبی یا اعتیاد به الکل
حوادث استرس زا در زندگی، مانند مرگ یکی از عزیزان
سابقه افسردگی پس از زایمان
خودکشی یکی از اعضای خانواده
کمبود دوست با روابط اجتماعی ضعیف
تشخیص افسردگی آتیپیک
این آزمایش ها می تواند به پزشک شما کمک کند که مشکلات دیگری که باعث ایجاد نشانه ها می شود، را تشخیص دهد و هر گونه عوارض جانبی را بررسی کند:
معاینه بدنی:
پزشک ممکن است در اولین گام معاینه فیزیکی انجام دهد و سؤالات مهمی را در مورد سلامتی بدن برای تعیین اینکه چه چیزی باعث افسردگی شما شده است، بپرسد. در برخی موارد، افسردگی ممکن است به یک مشکل جسمی مرتبط باشد.
تست های آزمایشگاهی:
تست هایی مانند آزمایش خون CBC یا آزمایش تیروئید می تواند به پزشک ثابت کند که بدن به درستی در حال کار کردن است.
ارزیابی روانشناختی برای بررسی علائم افسردگی:
در این تست پزشک در مورد علائم، اندیشه ها، احساسات و الگوهای رفتاری با شما صحبت خواهد کرد. ممکن است حتی از شما بخواهد که پرسشنامه ای را پر کنید.
آزمایش DSM-5:
متخصص می تواند نشانه های شما را با معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) مقایسه کند. این راهنما توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده و برای تشخیص شرایط روحی بیمار استفاده می شود.
عوارض افسردگی آتیپیک
افسردگی آتیپیک مانند سایر انواع افسردگی یک بیماری جدی است که می تواند مشکلات عمده ای را ایجاد کند.
- افزایش وزن با توجه به افزایش اشتها
- مشکلات شخصی و کاری به دلیل حساسیت به انتقاد
- سوء مصرف مواد مخدر یا الکل به دلیل کمبود روابط اجتماعی
- سایر اختلالات روانی مانند اضطراب
- خودکشی ناشی از احساس افسردگی
درمان افسردگی آتیپیک
درمان اختلالهاي افسردگي به طور عمده مبتني بر درمانهاي دارويي و غيردارويي ميباشد. درمان دارویی شامل مهارکننده های منوامین اکسیدازها , مهر کننده های جذب سروتونین و … است.
در هنگام تجويز دارو توجه به توجه به موارد زیر لازم است:
- تداخلات دارويي
- عوارض جانبي داروها
- وجود بيماري جسماني
- احتمال سو مصرف يا بيش مصرف داروها
درمانهاي غيردارويي
1- شناخت درماني:
روي تحريفهاي شناختي که در اختلال افسردگي عمده وجود دارد تاکيد ميشود. مثل تحريف به صورت توجه انتخابي به جنبههاي منفي شرايط و استنباط بيمارگونه غيرواقعي درباره پيامدها.
2- درمان بين فردي:
روي يک ياد و مشکل بين فردي جاري بيمار تمرکز ميكند. اين نوع درمان بر اساس دو پيش فرض است.
الف- مشکلات بين فردي کنوني بيمار ريشه در ارتباطات ناکارآمد اوليه وي دارد.
ب- مشکلات بين فردي کنوني بيمار باعث تسريع يا تدوام علايم افسردگي بيمار شده است.
3- رفتار درماني:
بر اساس فرضيه اي است که مي گويد الگوهاي رفتاري ناسازگار منجر به دريافت پس خوراندهاي مثبت کمي براي بيمار ميشود و شايد منجر به طرد کامل وي از جامعه شود. اين روش درماني با مورد توجه قراردادن رفتارهاي ناسازگار بيمار، به وي مي آموزد طوري رفتار کند که پس خوراندهاي مثبت دريافت کند.
4- روان درماني تحليلي:
هدف از اين نوع درمان نه تنها حذف علايم، بلکه تغيير در ساختار شخصيتي يا کاراکتر بيمار ميباشد. بهبود در اعتماد بين فردي، صميميت، مکانيسمهاي سازگاري (Coping mechanisms)، افزايش ظرفيت داغداري و توانايي تجربه طيف وسيع احساسات، برخي اهداف درمان روانکاوانه ميباشد.
انواع روان درمانيهايي که در اينجا ذکر شد جزو درمانهاي تخصصي مي باشند که توسط روانپزشك يا روانشناس باليني انجام ميشوند.
چگونگی تاثیر ضد افسردگی های آتیپیک
داروهای ضد افسردگی با تاثیر بر پیامبران شیمیایی (نورو ترانسمیترها یا انتقال دهنده های عصبی) که بین یاخته های مغز ارتباط برقرار می سازند، تاثیر خود را اعمال می نمایند. بسیاری از داروهای ضد افسردگی با تغییر میزان یک یا چند مورد از این مواد شیمیایی که به طور طبیعی در مغز وجود دارند، تاثیر می کنند .
مانند سایر انواع ضد افسردگی ها ، آنتی دپرسان های آتیپیک بر نورو ترانسمیترها از جمله دوپامین dopamine ، سرو تونین serotonin و نوراپیتفرین norepinephrine تاثیر می نمایند. به نظر می رسد تغییر در توازن این مواد شیمیائی به یاخته های مغز کمک می کند تا پیام ها را ارسال کرده و دریافت کنند و از این طریق بر خلق و خو تاثیر بگذارند.
به بیمار در ارتباط با مصرف داروهای ضد افسردگی نکات زیر را یادآوری کنید:
داروهای ضد افسردگی اعتیادآور نیستند، زیرا این داروها ایجاد لذت نمیکنند.
در هنگام مصرف داروهای اولین علائمی که در طی درمان بهبودی مییابند الگوی خواب و اشتهاست. آژیتاسیون، اضطراب، حملات افسردگی و احساس ناامیدی علائم بعدی هستند که به تدریج بهبودی نشان میدهند.
برای ایجاد اثرات ضد افسردگی، نیاز به مدت زمانی برابر ۴-۳ هفته وجود دارد.
میتوان به بیمار گفت که بروز عوارض جانبی دارو نشان دهنده تأثیر آنهاست و عوارض جانبی به مرور با مصرف مرتب دارو از بین میروند.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
بیشتر بخوانید:
افسردگی صبحگاهی چیست؟ علل ابتلا به این اختلال کدامند؟
ریسک افسردگی در زنان و تاثیرات استروژن بر آن
