سلول هایی در خون وجود دارد که پلاکت نام دارند. این سلول ها در مواقعی که جایی از بدن زخم می شود و خونریزی می کند، به هم می چسبند و مانند دیواری جلوی خونریزی را سد می کنند.
زمانی که قسمتی از بدن شما زخم می شود، پلاکت خون به قسمت آسیب دیده زخم می چسبد و باعث بوجود آمدن لخته خون می شوند و این عمل پلاکت ها منجر به بند آمدن خونریزی می شود.
پلاکت خون ، اجزای کوچک مسطحی است که در خون وجود دارد و از بقیه سلول های خونی بسیار کوچک تر است. این ساختارها حاوی آنزیم هایی هستند که باعث انعقاد خون می شوند و وظیفه اصلی آنها جلوگیری از خون ریزی و خارج شدن گلبول قرمز از داخل رگ است. همچنین غیر از کنترل انعقاد خون، از میزان پلاکت برای بررسی روند بهبود نارسایی مغز استخوان و بیماری های خونی هم استفاده می شود.
مقدار پلاکت خون طبیعی چقدر است؟
پلاکت خون باید بین ۱۵۰ هزار تا ۴۰۰ هزار در هر میلی متر مکعب خون برای بزرگسالان باشد و در نوزادان این مقدار کمی بیشتر است. زمانی که پلاکت زیر ۵۰ هزار و یا این که بیشتر از یک میلیون باشد، اتفاق غیر طبیعی رخ داده است و حتما باید به آن توجه شود.
با انجام آزمایشی به نام شمارش کامل خون یا CBC، می توانید تعداد پلاکت های خونتان را بدانید. علامت Plt در آزمایش خون نشان دهنده تعداد پلاکت های خون در هر میلی لیتر مکعب خون است که معمولا بزرگ ترین عدد برگه آزمایش خون است.
معمولا وجود اختلالات و نارسایی های انعقاد خون به صورت خونریزی زیرپوستی و کبودشدگی مخاطی بروز پیدا می کند؛ به ویژه اگر دلیل اختلال انعقاد خون، کاهش تعداد پلاکت های خون یا عملکرد غیر صحیح آن ها باشد.
با توجه به اعداد گفته شده، پلاکت خون بالای ۴۵۰۰۰۰ را بیماری ترومبوسیتوز و پلاکت های کم تر از ۱۵۰۰۰۰ را بیماری ترومبوسیتوپنی می نامند. در ترومبوسیتوپنی تمایل به خونریزی به ویژه از عروق خونی کوچک تر وجود دارد و این موضوع باعث خونریزی غیرطبیعی در پوست و دیگر قسمت های بدن می شود.
دلایل پایین بودن پلاکت خون
- بزرگ شدن طحال
- خون ریزی شدید و مصرف پلاکت
- لوسمی یا سرطان خون
- ترومبوسیتوپنی
- انواع وراثتی کمبود پلاکت
- انعقاد منتشر خون در داخل رگ ها
- شیمی درمانی بعد از سرطان
- عفونت و نارسایی مغز استخوان
همچنین بیماری آرتریت روماتویید، کم خونی فقر آهن، مشکلات بعد از برداشتن طحال، بعضی سرطان ها و بیماری های ژنتیکی خاص نیز باعث افزایش مقدار پلاکت خون می شوند.
توصیه هایی مفید برای کسانی که دچار افت پلاکت خون هستند
۱- ورزش شدید و قدرتی باعث افزایش میزان پلاکت می شود.
۲- قرص های ضد بارداری باعث بالا رفتن مقدار پلاکت می شوند.
۳- داروی استامینوفن پلاکت را کاهش می دهد.
۴- پرهیز از غذاهای سودازا
۵- مصرف عرق کاسنی صبح ناشتا ۱ لیوان
۶- مصرف شربت سوداک هر شب ۳ قاشق در یک لیوان آب خنک
۷- حجامت زیر نظر پزشک
برای افزایش پلاکت خون چه بخوریم؟
علاوه بر این ها یکی از بهترین گیاه ها برای افزایش پلاکت های خون ، جوانه شبدر یا همان یونجه است. این گیاه که در گذشته یکی از پرکاربردترین گیاهان دارویی در طب سنتی بوده و امروزه نیز یکی از بهترین گیاه هایی است که مقابل مکمل های غذایی مصنوعی و غیر طبیعی برای درمان کم خونی مورد استفاده قرار می گیرند.
جوانه شبدر
- یکی از بهترین ها در درمان کم خونی و پلاکت پایین
- تصفیه کننده ی خون و تنظیم فعالیت های کبدی
- درمان گرگرفتگی و بدخلقی ناشی از علائم یائسگی
- حاوی مقایدر بسیار کمی کالری و ویتامین های A ، C ، تیامین، ریبوفلاوین و نیاسین
- آرام بخش اعصاب
- مفید در درمان افسردگی
- آنتی اکسیدان قوی (ضد سرطان)
- مفید در مانع شدن از بروز چین و چروک زودرس در پوست
- پیشگیری از پوکی استخوان و بیماری های قلبی
پلاکت خون بالا یا ترومبوسیتوز
اصطلاح پزشکی داشتن پلاکت زیاد یا افزایش پلاکت ترومبوسیتوز نامیده می شود و به دو دسته بندی زیر تقسیم می گردد:
ترومبوسیتوز اولیه یا اساسی
ترومبوسیتوز ثانویه
در ترومبوسیتوز نوع اول و دوم علائم بیماری در بدن یکسان است. این علائم شامل لخته های خون در دست ها و پاها می شود و درصورتیکه درمان نشوند ممکن است به سکته قلبی منجر شود.
برای درمان ترومبوسیتوز اولیه می بایست، خون را تصفیه کرد و پلاکت را از خون جدا نمود، تا سطح آن به میزان طبیعی برسد.
اما در ترومبوسیتوز ثانویه، برای درمان می بایست علت آن معلوم شود، و سپس با درمان آن علت مانند درمان سرطان یا کم خونی، ترومبوسیتوز نیز درمان می شود.
چه چیزهایی پلاکت را افزایش می‌دهد؟
بیماری آرتریت روماتویید، کم‌خونی فقر آهن، مشکلات بعد از برداشتن طحال، بعضی سرطان‌ها و بیماری‌های ژنتیکی خاص باعث افزایش مقدار پلاکت می‌شوند.
نکاتی در رابطه با پلاکت خون
• ورزش شدید و قدرتی باعث افزایش میزان پلاکت می‌شود.
• در هنگام قاعدگی مقدار پلاکت خون کمی کاهش پیدا می‌کند.
• قرص‌های ضد بارداری باعث بالا رفتن مقدار پلاکت می‌شوند.
• داروی استامینوفن پلاکت را کاهش می‌دهد.
نبض ما
