در این بخش از سایت دکتر سلام، شما را با تاریخچه ی ورزش معلولین در جهان آشنا می کنیم. نیاز به ورزش و تاثیر سلامتی آن در افراد معلول بسیار بیشتر از افراد سالم احساس می شود . بی تردید ورزش ، عاملی است که معلولان را به سطح جامعه می کشاند و آنان را در انجام فعالیتها مستقل می سازد . امروزه افراد معلول در سطح وسیعی در فعالیت های اجتماعی و مسابقات شرکت دارند و هویت خود را به جامعه شناسانده اند . هم اکنون 100 سال از ابداع ورزشهای معلولین می گذرد .
قرن 18 و 19 میلادی زمانی بود که تاثیر ورزش در سلامت معلولین کاملا شناخته شده بود . بعد از جنگ جهانی اول فیزیوتراپی و ورزش درمانی به اندازه اورتوپدی و جراحی مهم شده بودند . در سال 1888 کلوپ ناشنوایان در برلین آغاز به کار کرد . سازمان جهانی ورزش ناشنوایان (CISS ) در سال 1922 تاسیس شد ولی افراد ناشنوا با دیگر معلولین همراه نشدند و هم اکنون نیز مسابقات جهانی مربوط به خود را با نام ” مسابقات خاموش” برگزار می کنند . بعد از جنگ جهانی دوم به دلیل تعداد زیاد معلولین جنگی ، ورزشهای افراد معلول جسمی – حرکتی پا به عرصه وجود نهاد . در تحقیقاتی که برای سلامتی این افراد انجام شد ، مشخص گردید که ورزش یکی از بهترین درمانهای معلولیت است . در سال 1944 دکتر” لودویگ گوتمن” بر اساس درخواست دولت بریتانیا بیمارستان “استوک مندویل ” که یک مرکز جراحی نخاعی بود را تاسیس کرد . در این مرکز ورزش یکی از درمانهای موثر معلولین به حساب می آمد .
ورزش درمانی قدم اول برای ابداع ورزشهای معلولین بود که سپس به مسابقات و رقابت های ورزشی ختم شد . در 28 جولای سال 1948 ، روز افتتاحیه بازیهای المپیک 1948 لندن همزمان بود با افتتاح بازیهای استوک مندویل که در حقیقت در این روز ورزشهای با ویلچر آغاز شد . در سال 1952 سربازان معلول دانمارکی به ورزش معلولین پیوستند و کمیته رقابت های بین المللی ” استوک مندویل” را تاسیس کردند . در سال 1960 ، تحت نظارت و حمایت فدراسیون جهانی سربازان قدیمی گروه تحقیقی بین المللی ورزش معلولین جهت مطالعه و تحقیقات ورزش معلولین تاسیس شد و سپس در سال 1964 به افتتاح IOSD یا سازمان جهانی ورزش معلولین ختم شد . IOSD برای ورزشکاران معلولی مناسب بود که نمی توانند به عضویت کمیته بازیهای جهانی در رشته های ورزشهای معلولین نابینا ، قطع عضو ، قطع نخاعی ، فلج مغزی و فلج قسمتهای مختلف بدن درآیند .
در ابتدا 16 کشور به عضویت ISOD درآمدند و باعث الحاق نابینایان و قطع عضویها به پارالمپیک 1976 تورنتو و معلولین ذهنی در مسابقات سال 1980 در “آرنهیم” گردید . هدف از برگزاری مسابقات این بود که تمامی انواع ورزشهای معلولین را در بر گیرد و به عنوان یک کمیته هماهنگ کننده فعالیت داشته باشد . به هر حال دیگر سازمانهای مربوط به معلولین مانندCP- ISRA و IBSA در سالهای 1980 و 1978 تاسیس شدند . این چهار سازمان بین المللی همگی نیاز به هماهنگی را احساس کردند . بنابر این با کمک یکدیگر در سال 1982 ( کمیته هماهنگ کننده ورزشی معلولین در جهان ) را با نام ICC افتتاح کردند . این کمیته متشکل از چهار سازمانCP- ISRA ، IBSA ، ISMGF ، IOSD و چندین دبیر کل و معاون می باشد . در سالهای بعد کشورهای عضو خواستار حضور بیشتر و داشتن نماینده بیشتر در سازمانها شدند که این امر به تاسیس موسسه مردمی در سال 1989 به نام IPC شد و تا امروز این موسسه تنها سازمان چند منظوره رشته های ورزشی معلولین در جهان است .
کمیته بین المللی پارالمپیک نماینده بین المللی سازمان ورزش معلولین است . IPC مسابقات پارالمپیک و دیگر مسابقات ورزش معلولین را در دو سطح کشوری و جهانی برگزار می کند . IPC یک سازمان بین المللی غیر انتفاعی است با 160 کمیته ملی پارالمپیک و پنج فدراسیون بین المللی مخصوص ورزش معلولین . در حالیکه دیگر سازمانهای ورزش معلولین تنها یک گروه معلولین با یک ورزش را پوشش می دهند ، IPC به عنوان یک سازمان حمایت گر ، تمامی ورزشها و رشته های ورزشی معلولین را در بر می گیرد . سازمانهای ورزشی که IPC را می سازند مطمئن هستند که آینده ورزش معلولین بستگی به ورود همه ورزشکاران معلول به صحنه مسابقات دارد .
تاریخ نوپای جنبش پارالمپیک به سال 1948 باز می گردد و این زمانی است که لودویک گوتمن اولین مسابقات معلولان جهان را تحت عنوان استوک مندویل با حضور ورزشکاران قطع نخاعی جنگ جهانی دوم برگزار کرد . سپس دیگر گروههای معلولین سازمانهای ورزشی و بین المللی خود را با انجام ورزشها و مسابقات مختلف به صحنه وارد کردند . پنج سازمان ورزش بین المللی فلج مغزی ، سازمان بین المللی ورزش نابینایان ، سازمان ورزشی و بین المللی معلولین کم توان ذهنی ، فدراسیون ورزشهای بین المللی با ویلچر از جمله مراکز سازمانهای فعال در ورزش معلولان به شمار می روند .
* اهداف و اصول :
طبق اساسنامه سازمان ورزشهای معلولین ، این سازمان دارای اهداف و اصول ذیل است :
1- نماینده بین المللی ورزش معلولین بر اساس استانداردهای پارالمپیک
2- مسئول تصویب ، نظارت و هماهنگی مسابقات پارالمپیک تابستانی و زمستانی
3- مسئول هماهنگی جدول مسابقات رشته های ورزشی معلولین در سطح بین المللی و منطقه ای و تضمین پوشش کامل کلیه نیازهای فنی – ورزشی در کلیه گروههای معلولین .
4- تلاش در جهت الحاق رشته های ورزشی معلولین به فعالیت های ورزشی افراد سالم با حفظ هویت اصلی رشته های ورزشی معلولین .
5- ارتباط با کمیته بین المللی المپیک و دیگر سازمانهای بین المللی ورزشی جهت دستیابی به این اهداف و اصول .
6- تشویق و حمایت از برنامه ها و فعالیت های توانبخشی ، تحصیلی ، تحقیقی در جهت اهداف سازمان .
7- ارتقاء ورزش معلولین در تمامی گروههای معلول بدون در نظر گرفتن تبعیضات سیاسی ، مذهبی ، اقتصادی ، معلولیتی ، جنسیتی و قومی .
8- فراگیر کردن موفقیت های مناسب جهت شرکت هر چه بیشتر معلولین در ورزش و طرح ریزی هر چه بیشتر برنامه های آموزشی جهت بالا بردن و شکوفایی استعدادهای آن .
9- الحاق هر چه بیشتر ورزشکاران معلول با معلولیت شدید و حضور زنان ورزشکار در رقابت های زمستانی و تابستانی پارالمپیک .
10- تلاش هر چه بیشتر جهت نیل به اهداف و اصول سازمان .
*لوگوهای IPC
فدراسیون ورزشهای معلولین لوگوی IPC از سه رنگ سبز ، قرمز و آبی تشکیل شده است که این سه رنگ سمبل سه مشخصه انسان یعنی فکر ، جسم و روح میباشد . در سال 1988 و در بازیهای المپیک تابستانی سئول این لوگو برای اولین بار استفاده شد .
* دفتر مرکزی IPC
دفتر مرکزی و بین المللی سازمان ورزشهای معلولین در شهر بن آلمان مستقر می باشد . با توجه به رشد چشمگیر فعالیت ها و پیچیدگی فزاینده خدمات ، سازمان بر آن شد تا از نیروی کاری داوطلب در سطح وسیع و گسترده در این دفتر استفاده نماید . با کمک مالی دولت آلمان و شهر بن ، توسعه دفتر مرکزی انجام شد و ساختمان این مرکز مورد بازسازی قرار گرفت تا تمامی تسهیلات برای معلولین در نظر گرفته شود و بالاخره دفتر مرکزی IPC رسما در تاریخ 3 سپتامبر 1999 گشایش یافت .
* تاریخچه فدراسیون ورزشهای معلولین ایرانمعلولین ایران یکسال پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 1358 تاسیس و تحت نظارت سازمان تربیت بدنی فعالیت خود را آغاز نمود . در پی بروز جنگ تحمیلی و حضور جانبازان سرافراز میهن اسلامی در جامعه ، ضرورت ورود این عزیزان به صحنه های ورزشی جهت حفظ سلامتی و روحیه نشاط در میان آنان احساس گردید . لذا با برنامه ریزی صورت گرفته در این خصوص ، به مرور زمان جانبازان نیز به صحنه ورزش و رقابتهای داخلی و خارجی وارد و در سال 1359 نام فدراسیون فوق به فدراسیون ورزشهای جانبازان و معلولین تغییر کرد و در حال حاضر پانزده رشته تحت پوشش این فدراسیون فعالیت دارند .
با گسترش فعالیت های ورزش جانبازان و معلولین و با پیشنهاد ریاست فدراسیون در سال 1376 مبنی بر تاسیس فدراسیون ورزشهای نابینایان به سازمان تربیت بدنی و با پیگیری های بعمل آمده در سال 1378 این فدراسیون به جرگه سایر فدراسیونهای تحت پوشش سازمان تربیت بدنی درآمد که هم اکنون با 8 رشته ورزشی به فعالیت خود ادامه می دهد .
از سوی دیگر با توسعه ورزش در میان مردان ، با تاسیس انجمن ورزشهای بانوان جانباز و معلول و نابینا در سال 1365 و سپس تاسیس انجمن ورزش بانوان نابینا در سال 1379 ، عملا دو انجمن فوق از بدو تاسیس تحت پوشش معاونت ورزش بانوان قرار گرفته و فعالیت خود را رسما آغاز نمودند . با توجه به فعالیتهای ورزش معلولین که از حدود صد سال قبل در جهان شروع و بعد از جنگ جهانی اول به دلایل پزشکی و روش ورزش درمانی از اهمیت بیشتری برخوردار شده بود منجر به تاسیس باشگاهای ورزش معلولین و از 1948 همزمان با افتتاح مسابقات المپیک لندن روز افتتاح مسابقات بین المللی استوک مندویل که به ورزشهای ویلچری توجه داشت گردید .
به مرور زمان و با تشکیل سازمان جهانی ورزش معلولین نیاز و ضرورت تشکیل کمیته بین المللی پارالمپیک ( IPC) از سوی متولیان ورزش در جهان تشخیص داده شد و این کمیته در سال 1989 به صورت رسمی در کشور آلمان آغاز به کار کرد . بدنی اصلی IPC مبنی بر لزوم تاسیس کمیته ملی پارالمپیک در ایران از سوی دکتر استید وارد ریاست وقت سازمان فوق جهت دیدار و گفتگو دعوت بعمل آمد . در پی دیدار استیدوارد با ریاست وقت مجلس شورای اسلامی آقای ناطق نوری و از سوی دیگر مشاهده فعالیت های گسترده ورزش معلولین در کشور با تاسیس کمیته ملی پارالمپیک موافقت به عمل آمد .
به دنبال تایید فوق و با تهیه اساسنامه کمیته ملی پارالمپیک ( NPC) این کمیته رسما مورد تایید کمیته ملی المپیک( NOC ) کشور واقع و اولین مجمع عمومی آن در تاریخ 17/11/ 1379 برگزار گردید که اعضای هیات رئیسه و اجرایی آن به مدت چهار سال انتخاب گردیدند . فعالیت این کمیته پس از خرید و بازسازی یکدستگاه ساختمان در مورخ 23/ 3/1380 رسما آغاز و مورد بهره برداری قرار گرفت .
*NPC چیست ؟
کمیته ملی پارالمپیک به منزله موسسه ای غیرتجاری ، غیر انتفاعی وابسته به کمیته ملی المپیک است . این کمیته تنها سازمانی است که سرپرستی ، اداره و هماهنگی امور مربوط به شرکت قهرمانان جانباز و معلول ایرانی را در بازیهای تابستانی و زمستانی پارالمپیک ، منطقه ای ، بین المللی و قاره ای که کمیته بین المللی پارالمپیک تدارک می بیند یا حمایت می کند را برعهده دارد . قهرمان جانباز و معلول به همه قهرمانانی اطلاق می شود که قطع عضو ، قطع نخاع ، فلج مغزی ، نابینا و کم توان ذهنی هستند و در طبقه بندی پزشکی پنج فدراسیون جهانی قرار می گیرند . کمیته ملی پارالمپیک دارای شخصیت حقوقی بوده و با توجه به قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیر دولتی مصوب سال 1373 نهاد عمومی غیر دولتی است .
*اهداف کمیته ملی پارالمپیک :
بر طبق اساسنامه ، کمیته ملی پارتالمپیک دارای اهدافی به شرح ذیل می باشد :
1- کمیته ملی پارالمپیک برای ایجاد زمینه های مناسب و تدارک لازم برای شرکت فعال قهرمانان و ورزشکاران جانباز و معلول کشور در رقابت های پارالمپیک ، منطقه ای ، بین المللی و قاره ای با رعایت مقررات بین المللی پارالمپیک .
2- تلاش برای توسعه ورزش در بین افرادی که دارای معلولیت شدید هستند .
3- تلاش برای توسعه ورزش در بین بانوان جانباز و معلول
4- تشویق و کمک به احیای برنامه های پژوهشی در جهت تحقق اهداف کمیته ملی پارالمپیک .
5- ایجاد زمینه ها و بستر مناسب برای اجرای فعالیت های آموزشی به منظور توسعه ورزشهای جانبازان و معلولان .
6- تلاش برای ائتلاف ورزشهای جانبازان و معلولان و جنبش جهانی ورزش برای افراد سالم ضمن حفظ هویت ورزشهای جانبازان و معلولان .
7- تلاش برای تشکیل پایگاههای قهرمانی در سطح کشور .
8- مشارکت هر چه بیشتر قهرمانان در بازیهای تابستانی و زمستانی پارالمپیک به ویژه جانبازان و معلولان .
9- تلاش برای تحقق اهداف و اصول .
*ایران در پارالمپیک آتن
با تاسیس کمیته ملی پارالمپیک در بهمن سال 79 و افتتاح ساختمان این کمیته در خرداد ماه 80 یکی از اهداف مودنظر که در این کمیته مورد توجه خاص قرار گرفت ، برنامه ریزی جهت حضور شایسته در مسابقات پارالمپیک سیدنی 2000 و 2004 آتن بود . در مسابقات سیدنی 2000 مجموعا کشورمان در 5 رشته ورزشی دو ومیدانی ، تیراندازی ، تیرو کمان ، وزنه برداری و والیبال نشسته با 41 ورزشکار حضور یافت که حاصل آن 12 مدال طلا ، 4 نقره و 7 برنز و کسب رده 16 در میان 123 کشور جهان بود که بهترین نتیجه در طی چهار دوره حضور در این مسابقات بود .
پس از حضور قهرمانان کشورمان در مسابقات کسب سهمیه ورودی پارالمپیک ، کشورمان در ده رشته دو ومیدانی ، والیبال نشسته ، فوتبال فلج مغزی ، بسکتبال با ویلچر ، وزنه برداری ، تیراندازی ، جودو ، تیرو کمان ، تنیس روی میز و دوچرخه سواری مجوز حضور در مسابقات پارالمپیک را بدست آورد . گفتنی است مقایسه مسابقات سیدنی و آتن بیانگر افزایش دو برابری رشته های ورزشی و بیش از دو برابر شدن تعداد ورزشکاران است که به عبارتی با نگاهی به تاریخچه هیات های اعزامی به مسابقات المپیک و پارالمپیک ، کاروان فوق بزرگترین و موفق ترین هیات اعزامی به مسابقات المپیک و پارالمپیک به لحاظ کسب 99 سهمیه ورودی ورزشکار در 10 رشته ورزشی است .
* ترکیب و نحوه حضور کاروان اعزامی ایران به پارالمپیک آتن
تاریخ اعزام تیم : جمعه 20/6/83
تاریخ مراجعت تیم : 10 /7/83
تعداد ورزشکاران : 99 نفر( 93 مرد و 6 زن)
تعداد همراهان شامل سرپرست ، پزشک ، کادر اداری و مدیران ارشد : 59 نفر
مهمانان VIP( ویژه) : 9 نفر تاریخ اعزام 27/6/83 – تاریخ مراجعت : 3/7/83
گروه فیلمبرداری و گزارشگران صدا و سیما : 29 نفر
