ستون فقرات یکی از حساس ترین نقاط بدن است که وظایف مختلفی را بر عهده دارد. ستون فقرات شامل چندین مهره و عصب است که هرکدام به نقطه ای از بدن متصل هستند و به هماهنگی بدن با محیط بیرون کمک می کنند. موارد متعددی وجود دارند که سلامت ستون فقرات را تهدید می کنند. یکی از جمله نقاط آسیب پذیر کانال گردنی است که تنگی آن می تواند بسیار خطر ساز باشد. در ادامه به بررسی علل تنگی کانال گردنی و روش های درمان آن خواهیم پرداخت. با دکتر سلام همراه باشید.
ستون فقرات گردن حاوی نخاع گردنی است. نخاع گردن منشا اعصاب حسی و حرکتی اندام فوقانی است. همچنین اعصابی که به اندام تحتانی می روند از نخاع گردنی عبور می کنند. بنابراین بیماری های این ناحیه می تواند باعث اختلال حس و حرکت در هر چهار اندام شود. تنگی کانال گردن بیماریی است که درآن در اثر عوامل ژنتیکی یا فرسودگی ستون فقرات کانال نخاعی تنگ شده و نخاع گردن تحت فشار قرار می گیرد. علائم این بیماری عبارتند از درد گردن، اختلال حس دستها به صورت کرختی، سوزن سوزن شدن و مورمور. در اندام تحتانی علائم بیشتر به صورت سفتی عضلانی و اختلال حرکتی است.
در بعضی افراد به عللی ممکن است فضای استخوانی که درون مهره ها وجود داشته و محل قرار گیری نخاع است تنگ شده و این تنگی بر روی نخاع فشار وارد کند. فشار این تنگی موجب بروز علائمی در بیمار میشود.
تنگی کانال نخاعی معمولا در طی زمان و به آهستگی ایجاد میشود. علت اینست که شایعترین علت تنگی کانال نخاعی دژنرسانس است و این وضعیت به آهستگی و با افزایش سن بیشتر میشود. علائم بیماری در موارد هرنی دیسک معمولا بصورت ناگهانی ایجاد میگردد.
علائم تنگی کانال گردنی
هنگامی که کانال نخاعی باریک میشود، لوله استخوانی محل عبور نخاع نیز تاثیر می‌پذیرد. این حالت و علائم آن متفاوت با زمانی است که خارهای استخوانی فقط یکی از فورامن‌ها (مجراها)، یعنی روزنه‌های محل خروج ریشه‌های عصبی، را تنگ میکند. تحت فشار قرار گرفتن عصب به دلیل فتق دیسک یا وجود خار استخوانی به ندرت پاها را درگیر میکند، حال آن که میلوپاتی (آسیب نخاعی) مهره‌های گردنی هم دستها و هم پاها را درگیر میکند.
فشار روی نخاع در امتداد مهره‌های گردنی با علائم بسیاری همراه است. تنگی کانال نخاعی گردن ضعف و انقباض یا گرفتگی پاها را به دنبال دارد و در نتیجه بیمار پاها را تحت کنترل ندارد و به دلیل از دست دادن کنترل بر بخش‌های قرارگیرنده پاها روی زمین به سختی راه می‌رود. بیمار گاهی از بی‌حسی هر دو پا و هر دو دست رنج می‌برد و با افزایش واکنش‌های پاها و کاهش قدرت آنها مواجه میشود. بیمار گاهی “حس وضعیت” را از دست می‌دهد؛ حس وضعیت باعث میشود که ما با چشمان بسته بتوانیم محل قرار گرفتن دست و پا را تشخیص دهیم. برای مثال بیماران مبتلا به عارضه نمیتوانند بگویند که دست‌هایشان بالا است یا پایین، مگر این که آنها را ببینند.
علل تنگی کانال گردنی
این اختلال به دلایل مختلفی ممکن است ایجاد شود و سلامت شما را تحت الشعاع قرار دهد. تنگی کانال گردنی از جمله اختلالاتی است که هم عوامل ارثی و مادر زادی در آن دخیل هستند و هم سبک و شیوه زندگی فرد. نکات زیر از جمله علل اصلی ابتلا به تنگی کانال گردنی به شمار می آیند.
تنگی مادرزادی : در ابن بیماران کانال نخاعی از بدو تولد تنگ است با این حال در ابتدا مشکل خاصی ندارند ولی با کوچکترین آسیبی به گردن دچار علائم میشوند. کانال نخاعی این افراد در سنین بالاتر باز هم تنگ تر شده و مشکلات بیشتری را برای آنها ایجاد میکند. با بالا رفتن سن استخوان هایی از حلقه استخوانی جسم مهره به دورن آن رشد کرده و موجب تنگ تر شدن فضای درونی آن میشوند.
دژنرسانس : دژنرسانس Degeneration به معنای خراب شدن بافت بوده و شایعترین علت تنگی کانال نخاعی است. این وضعیت به علت ضربات مکرر و استرس هایی است که در طول عمر بتدریج به ستون مهره وارد شده و آن را فرسوده و خراب میکند. دیسک بین مهره ای بتدریج آب خود را از دست داده و قدرت ارتجاعی آن کم میشود، کوچک و کم ارتفاع شده و در نتیجه فاصله بین مهره ها کاهش میابد. استخوان های اضافه بتدریج از حلقه استخوانی مهره به درون آن رشد کرده و فضای درونی آن را تنگ میکنند. رباط های اطراف مهره هم بتدریج کلفت تر شده و با برآمده شدن به درون کانال نخاعی فضای آن را تنگ تر میکنند.
ناپایداری ستون مهره : گاهی اوقات به علت ضربات شدید به سرو گردن رباط های اطراف ستون مهره گردنی کشیده شده و یا پاره میشوند. این رباط های آسیب دیده نمیتوانند مهره ها را خوب در کنار هم نگه دارند و در نتیجه مهره ها حرکات اضافی انجام میدهند و به درستی در سر جای خود پایدار نمیمانند. بیماری هایی مانند روماتیسم مفصلی هم میتواند رباط های اطراف ستون مهره گردنی را شل تر کرده و موجب ناپایداری مهره ها شوند. این ناپایداری و بدنبال آن حرکت نامناسب مهره ها میتواند موجب تنگی کانال نخاعی شود.
هرنی دیسک : هرنی یا فتق دیسک بین مهره ای به علت پاره شدن حلقه اطراف دیسک و بیرون زدن قسمت ژلاتینی درونی آن در قسمت پشت ایجاد میشود. این پارگی میتواند به علت ضربات شدید به سرو گردن بوجود آمده و جابجایی دیسک به درون کانال نخاعی موجب تنگ شدن فضای آن و بروز علائم تنگی کانال میگردد.
روش های درمان تنگی کانال گردنی
درمان بدون جراحی
راه های درمان بدون جراحی متعددی وجود دارد، که پزشک برای درمان تنگی کانال نخاعی کمر توصیه می کند. اغلب، چند روش درمانی با هم ترکیب می شود. برای مثال، دارو با فیزیوتراپی ترکیب می شود. در ادامه روش های درمانی غیر جراحی مخصوص این بیماری ارائه شده است:
دارو
برای تسکین التهاب، درد و اسپاسم عضلانی تنوع گسترده ای از داروها وجود دارد. اگر چه بعضی از داروها بدون نسخه قابل تهیه هستند، بهتر است این داروها را با داروهای تجویزی که پزشک توصیه می کند، ترکیب نکنید، مگر این که تحت دستورالعمل پزشک مصرف شوند. داروهای بازاری، همانند داروهای تجویزی می توانند عوارض جانبی شدیدی داشته باشند.
تزریق
شایع ترین نوع تزریق برای تسکین علائم تنگی کانال نخاع کمر تزریق اپیدورال کمر است. در این نوع تزریق، دارو (معمولا یک داروی استروئیدی) در فضای دور ریشه های عصب ( فضای اپیدورال) تزریق می شود.این روش درمانی از روش های جراحی بسته ستون فقرات است که به کاهش التهاب و درد شدیدی کمک می کند که در دست یا پا احساس می شود.معمولا سه تزریق در یک دوره چند هفته ای توصیه می شود.
فیزیوتراپی
روش فیزیوتراپی معمولا ترکیبی از درمان غیرفعال و ورزش است. درمان غیرفعال شامل گرمادرمانی یا کمپرس یخ، فراصوت، تحریک الکتریکی و ماساژ است. این روش های درمانی با انقباض عضلات سفت و تسکین درد یا ناراحتی، بیمار را برای درمان های فعال آماده می کند. ورزش برای تنگی کانال نخاعی شامل حرکات کششی و ورزش های تجویزی می شود که به ثابت کردن ستون فقرات، استحکام و داوم ستون فقرات و افزایش انعطاف پذیری آنها در بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع کمر کمک می کنند.
ورزش
قطعا زمانی که قسمتی از بدن شما درد می کند، آخرین گزینه ای که برای درمان به سراغ آن خواهید رفت ورزش است! ورزش را به تنهایی می توان یک متخصص سلامتی دانست؛ از جمله مناسب ترین روش ها برای درمان تنگی کانال گردنی می توان به ورزش کردن اشاره کرد که با توجه به حرکات ورزشی که پزشک برای شما تجویز خواهد کرد کم کم روند بهبودی را طی خواهید کرد.
طب سوزنی
متخصصین طب سوزنی بر این باور هستند که بدن شما یک انرژی حیاتی دارد که چی نامیده می شوند. آنها اعتقاد دارند که وقتی مسیر انرژی حیاتی چی شما مسدود می شود، دچار بیماری می شوید. طب سوزنی باعث ترمیم جریان پرانرژی و سالم چی می شود (این روش درمانی شرقی شیوه درمان متفاوتی نسبت به روش های درمانی علمی غربی دارد. این روش بیماری تنگی کانال نخاع را بهتر یا بدتر نمی کند، فقط آن را تغییر می دهد).
ماساژ
یک ماساژ خوب باعث تسکین درد ناشی از تنگی کانال نخاعی کمر می شود، زیرا عضلات سفت را منقبض می کند( سفتی عضلات باعث تشدید درد می شود).
جراحی
روش های درمانی غیرجراحی (مثل دارو) برای اغلب افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی کمر تاثیرگذار است، بنابراین نیازی به جراحی تنگی کانال نخاع کمری نخواهند داشت. با این حال، در بعضی از شرایط وجود دارند که به عمل جراحی تنگی کانال نخاعی نیاز می شود.
در این باره بیشتر بخوانید: آسیب نخاع و رژیم غذایی آن
هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است