حافظه و قدرت ذهنی در انسان نقش مهمی در پیشرفت کاری و زندگی شخصی دارد به همین دلیل همه ما به دنبال روش هایی هستیم که میزان ماندگاری اطلاعات را در ذهن خود بالا ببریم تا بتوانیم در مواقع ضروری آن ها را به خاطر بیاوریم.
از دست رفتن حافظه و بالا رفتن سن رابطه ای مستقیم دارند. در اوایل 20 سالگی، مغز شروع به از دست دادن بعضی سلول های عصبی می کند و بدن کمتر مواد شیمیایی مورد نیاز مغز برای درست کار کردن را تولید می کند.
حافظه چیست ؟
حافظه را نوعی فعالیت در ذهن تعریف می کنند که این امکان را برای انسان فراهم می کند که حالاتی نظیر احساسات و اندیشه ها و حتی درد ها را مجددا در ذهن خود باز سازی کنیم . اگر بخواهیم حافظه را در یک جمله تعریف کنیم ، می توان گفت حافظه ساز و کاری است که این اجازه را به ما می دهد که زمان از دست رفته را باز یابی کنیم .
از منظر علمی حافظه را به دو بخش (( حافظه بلند مدت )) و (( حافظه کوتاه مدت )) تقسیم می کنند . در مواقعی که به نگهداری مطالب برای زمان های کوتاه ، اغلب کمتر از سی ثانیه ، احتیاج است از حافظه کوتاه مدت و در مواقعی که به ذخیره سازی و نگهداری مطالب برای بلند مدت از چند دقیقه تا چند سال نیاز باشد از حافظه بلند مدت استفاده می شود . در مورد هر کدام از این نوع حافظه ها سه مرحله رمز گردانی ، ذخیره کردن و در نهایت بازیابی وجود دارد . در منابع علمی از حافظه سومی به نام (( حافظه حسی )) سخن گفته شده است .
از حافظه به صورت های مختلفی استفاده می شود که اشکال اصلی آن به شرح زیر است :
- حافظه شنوایی
- حافظه حرکتی
- حافظه بینایی
- حافظه چشایی
- حافظه بویایی
- حافظه لامسه
مهارت های عملی تقویت حافظه از دیدگاه طب اسلامی :
1 – کندر : خوردن کندر در تقویت حافظه بسیار موثر است .
2 – گذاشتن حنا بر سر حتی اگر به مقدار کم باشد روشی عالی برایتقویت حافظه محسوب می شود .
3 – ذکر صلوات به طور عجیبی حضور ذهن و تقویت حافظه را به همراه دارد .
4 – دایم الوضو بودن باعث تقویت حافظه می شود .
5 – پوشیدن سر در روز های سرد و بعد از هر بار استحمام باعث تقویت حافظه می شود .
6 – در مزاج های گرم حجامت کردن در پشت گوش ها و یا سر در تقویت حافظه موثر است .
7 – حفظ و تلاوت قرآن به طور عجیبی حافظه را تقویت می نماید .
8 – مطالع و حفظ شعر نیز در تقویت حافظه موثر است .
9 – صفات اخلاقی ای که در زیر آمده است سبب تقویت حافظه می شود :
- بخشندگی
- خوش رو بودن
- کم حرف زدن
- مثبت گرایی
- امیدوار بودن
10 – جالب است بدانید مصرف نان تازه به صورت مداوم باعث کاهش حافظه و استفاده از نانی که 13 ساعت از پختش گذشته است موجب تقویت حافظه می شود البته به شرطی که بیات نباشد .
آیا اینترنت می تواند تقیویت کننده حافظه باشد؟
امروزه دسترسی به شبکه جهانی اینترنت امری عادی برای بسیاری از مردم شده است وبسیاری به راحتی می توانند به آن دست یابند. اما باید ببینیم که تاثیر آن بر تقویت حافظه چیست؟ آیا حافظه افزایش می یابد یا نه؟ تجربه شما در مورد تقویت حافظه و اینترنت چه بوده است؟
تضعیف یا تقویت حافظه تنها و تنها به شکل رفتار شما و شیوه ی استفاده از آن ربط پیدا می کند. زمانی را تصور کنید که شما از اینترنت به عنوان منبع برای تمامی اطلاعات خود می نگرید و هیچ چیز را به حافظه ی خود نمی سپارید. در این صورت حافظ ی شما روز به روز ضعیف تر می گردد، چرا که از آن استفاده نکرده اید. همانند وسیله ای که متروک باشد و کارایی خود را پس از مدتی از دست می دهد. اما اگر از اینترنت به عنوان وسیله ای برای افزایش معلومات و محفوظات خود می نگرید و هر گاه مطالب مفیدی در آن یافتید سعی می کنید آن را به خاطر بسپرید در این صورت اینترنت برای شما یک وسیله ی مفید خواهد بود.
افزایش حافظه با این روش ها:
1- ورزش:
ورزش با تحریک سلولهای عصبی، تولید آنها را سرعت میبخشد، ارتباطات آنها را قویتر و از آنها در برابر صدمات محافظت میکند؛ به این ترتیب مغز شما با بهینهترین ظرفیت ممکن کار خواهد کرد.
وقتی ورزش میکنید، سلولهای عصبی پروتئینهایی به نام عاملهای نوروتروفیک آزاد میکنند. یکی از این پروتئینها به نام BDNF باعث میشود مجموعهای از مواد شیمیایی دیگر که در سلامت مغزی مؤثر هستند و مستقیما فعالیتهای شناختی مانند یادگیری را بهبود میبخشند، آزاد شود.
یک برنامهی ورزشی خوب باید شامل تمرینهای اینتروال با شدت بالا، تمرینات قدرتی و کششی، تمرینهای مربوط به میانهی بدن (کمر، شکم) و تمرینهای تداومی منظم باشد. میتوانید به باشگاه مراجعه و برنامهای جامع دریافت کنید. برنامههای موبایل بسیاری نیز وجود دارند که میتوانند به شما ورزشها را پیشنهاد دهند و فعالیت شما را نیز ردگیری کنند؛ اما بهتر است یک متخصص این ورزشها را برای شما تأیید کند.
2-تغذیه:
ناگفته پیدا است که تغذیهی شما بر قدرت حافظهتان تأثیر دارد. بخشی از ترکیباتی که باید به بدن شما برسند، عبارتاند از:
آنتیاکسیدانها: این ترکیبات سلامت مغز شما را حفظ میکنند و حتی میتوانند ساخت سلولهای جدید مغزی را تحریک کنند.
امگا-۳: امگا-۳ نوعی چربی حیوانی است و همانطور که میدانید، غنیترین منبع آن ماهی و مخصوصا ماهیهای چرب آب سرد مانند سالمون، تن، قزلآلا و ساردین هستند.
تری گلیسیرید با زنجیرهی متوسط: این چربی هم از بیماریهای دژنراتیو عصبی پیشگیری میکند و هم میتواند آنها را درمان کند. روغن نارگیل منبعی غنی از این نوع چربی است. یک قاشق سوپخوری از این روغن حاوی بیش از ۲۰ گرم از این چربی مفید است.
ویتامین B12: این ویتامین برای عملکرد سالم مغز ضروری است. افرادی که کمبود ویتامین B12 دارند، در تستهای شناختی ضعیفتر عمل میکنند و حجم مغزی کمتری دارند. گوشت قرمز انتخابی بسیار عالی برای تأمین این ویتامین در بدن شما است.
ویتامین D: گیرندههای فعال ویتامین D، رشد عصبهای مغزی شما را افزایش میدهند. پژوهشها نیز نشان میدهند که مسیرهای متابولیکی مربوط به ویتامین D در قسمتهایی از مغز که به برنامهریزی، پردازش اطلاعات و شکلگیری حافظه مربوط هستند، یعنی هیپوکامپ و مخچه، وجود دارند. هرچقدر سطح ویتامین D شما کمتر باشد، عملکرد ذهنی ضعیفتری خواهید داشت. .
کولین: کولین همان ویتامین B4 است و برای متابولیسم و سوخت و ساز چربی لازم است. در بزرگسالان کولین به عملکرد درست غشاهای سلولی کمک میکند، در ارتباطات سلولهای عصبی نقش دارد
3-خواب شبانه:
پژوهشهای بسیاری در مورد ارتباط خواب و عملکرد مغز صورت گرفته است. خواب شبانه باعث میشود عملکرد و حافظهی شما بهبود یابد و عملکرد شما در مهارتهای چالشبرانگیز بهتر شود. خواب شبانهی بین ۴ تا ۶ ساعت، باعث میشود در روز بعد بهتر فکر کنید.
4- بازیهای ذهنی
وقتی مغز شما اطلاعات جدیدی دریافت نکند، به چالش کشیده نشود یا فعالیت نداشته باشد، بهتدریج ضعیف خواهد شد. اگر بتوانید مغز خود را تحریک کنید و به فعالیت وادارید، میتوانید این ضعف را از بین ببرید.
5-از انجام همزمان کارها خودداری کنید
جهان مدرن و سریع و حجم عظیم کارهای به سرانجام نرسیده؛ همهی اینها را میدانیم. اما این سرعت بالا و انجام همزمان کارها به شما و قدرت ذهنیتان صدمه میزند. چندوظیفگی (Multitasking) زمانی فقط به دنیای کامپیوترها تعلق داشت؛ اما اکنون همهی انسانها تلاش میکنند که در مدتزمانی کوتاه، کارهای بیشتری را با بیشترین سرعت ممکن انجام دهند.
انجام همزمان کارها شما را کند میکند، خطای شما را افزایش میدهد و باعث میشود فراموشکار باشید. ذهن شما برای حفظ هر قطعه از اطلاعات به ۸ ثانیه زمان نیاز دارد. با انجام همزمان کارها، شما این فرصت را به ذهنتان نمیدهید، بنابراین بعدها بخشی از اطلاعات را به یاد نخواهید آورد.
هرگونه استفاده با درج نام مجله پزشکی دکتر سلام (لینک دهی مستقیم) مجاز می باشد.
مطالب مرتبط :
عکاسی تاثیر منفی بر روی حافظه می گذارد