در حالت عادی، حرکت‌های انقباضی مری (لوله متصل کننده دهان به معده) باعث حرکت مواد غذایی از دهان به معده با استفاده از یک الگوی منظم و هماهنگی می‌شود. به این ترتیب اسپاسم مری <Espresso spasm>به معنی انقباض نامنظم مری، عدم هماهنگی در بین عضلات، و گاهی اوقات حرکت‌های قوی عضلات در این ناحیه از بدن است. به این شرایط گاهی اوقات اسپاسم منتشر مری (DES) گفته می‌شود.
این اسپاسم می‌تواند باعث ایجاد محدودیت در حرکت مواد غذایی از دهان به سمت معده شود. هنگامی که این شرایط در فرد مشاهده شود، مواد غذایی در نواحی خاص مری گیر می‌افتند. گاهی اوقات فرآیند بلع غذا با فشار بیش از حد وارد شده از طرف عضلات مری همراه بوده و این شرایط باعث ایجاد درد برای فرد در هنگام بلع می‌شود.
در اصطلاح به این حالت خاص گرفتگی عضلات مری فندق شکن گفته می‌شود. انقباض عضلات مری در این حالت باعث حرکت مواد غذایی در طول مری می‌شود، اما می‌تواند درد شدید برای فرد به همراه داشته باشد.
اسپاسم مری یک شرایط انقباضی دردناک در لوله متصل کننده دهان به معده است که در اصطلاح به آن مری گفته می‌شود. اسپاسم مری را می‌توان به صورت درد ناگهانی و شدید در ناحیه سینه احساس کرد که در عمل می‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت ادامه داشته باشد. اسپاسم مری معمولاً فقط به صورت گاه و بی‌گاه ایجاد شده و در بسیاری از مواقع نیازی به درمان ندارد.
به هر حال گاهی اوقات گرفتگی عضلات مری به‌طور مکرر در افراد مشاهده شده و می‌تواند باعث ایجاد محدودیت در حرکت مواد غذایی و مایعات در مری شود. به این ترتیب در صورتی که اسپاسم مری باعث ایجاد اختلال در توانایی غذا خوردن یا مصرف نوشیدنی شود، بیمار می‌تواند از روش‌های درمان مناسب برای رفع این مشکل استفاده کند.
گرفتگی عضلات مری یک مشکل عادی و معمول در بین افراد نیست. گاهی اوقات، علائمی که نشان دهنده اسپاسم مری است می‌تواند در نتیجه سایر شرایط همچون رفلاکس اسیدی معده (GERD) یا آشالازی (achalasia) ایجاد شود.
آشالازی یک مشکل عصبی است که به خاطر آن عضلات مری و ماهیچه اسفنگتر تحتانی مری (LES) عملکرد نامناسب از خود نشان می‌دهند. تشویش یا حمله‌های اضطرابی نیز می‌توانند در برخی موارد علائم مشابه برای فرد در این حوزه به همراه داشته باشند.
چه عواملی باعث اسپاسم مری می‌شود؟
علت اسپاسم مری هنوز به‌طور دقیق شناخته شده نیست. این مشکل می‌تواند با عملکرد اعصاب کنترل کننده حرکت عضلات مری در هنگام بلع غذا ارتباط داشته باشد. گرفتگی عضلات مری می‌تواند به صورت یک مشکل عادی در بین اعضای خانواده مشاهده شود.
همچنین مصرف مواد غذایی بسیار گرم یا بسیار سرد نیز می‌تواند خطر ایجاد اسپاسم مری را افزایش دهد. علاوه بر این همواره ممکن است اسپاسم مری بدون دلیل مشخص ایجاد شود.
علائم اسپاسم مری چیست؟
اسپاسم مری به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود. هر دوی این شرایط می‌تواند با وارد شدن آسیب به خاطر رفلکس اسیدی معده ایجاد شده و باعث اختلال در عملکرد اعصاب و عضلات مری در نواحی مشخصی می‌شود که در معرض اسید معده قرار گرفته‌اند. انواع اصلی گرفتگی عضلات مری به شرح زیر هستند:
اسپاسم منتشر مری شامل انقباض با یک الگوی غیر هماهنگ است که از حرکت مواد غذایی در مری جلوگیری می‌کند.
مری فندق شکن زمانی ایجاد می‌شود که عضلات مری بیش از حد در هنگام عمل بلع منقبض شوند. تقریباً در بیش از نیمی از موارد این مشکل در نتیجه رفلکس اسیدی معده ایجاد می‌شود.
علائم گرفتگی عضلات مری در هر دو مورد تقریباً مشابه بوده و شامل موارد زیر است:
- درد در ناحیه سینه مشابه درد ناشی از حمله قلبی. این شرایط در بین ۸۰ تا ۹۰ درصد افراد دچار اسپاسم مری مشاهده می‌شود.
- مشکلات بلع یا احساس گیر افتادن غذا در گلو.
- سوزش سر دل مشابه آنچه در هنگام رفلکس اسیدی معده مشاهده می‌شود.
- رفلکس اسیدی معده (GERD) معمولاً علت ایجاد اسپاسم مری است. این اسپاسم همچنین می‌تواند با نوشیدن مایعات بسیار گرم یا سرد یا فشار ناشی از استرس ایجاد شده یا دلایل نامشخص داشته باشد.
چه زمان لازم است به متخصص گوارش در ارتباط با اسپاسم مری مراجعه شود؟
– هنگامی که علائم علیرغم استفاده از روش‌های درمان مناسب بهبود پیدا نکند.
– هنگامی درد بیمار در هنگام بلع شدید باشد.
– هنگامی که بی‌دلیل وزن بدن بیمار کم شود.
– هنگامی که درباره مشکل ایجاد شده یا مراقبت‌های لازم برای آن ابهام وجود داشته باشد.
چه زمان لازم است در ارتباط با اسپاسم مری از خدمات درمان اورژانسی استفاده شود؟
– هنگامی که از دهان آب تراوش شده یا مشکلات بلع شدید باشد.
– هنگامی که بیمار احساس خفگی، گیر کردن مواد غذایی، یا استفراغ داشته باشد.
– هنگامی که بیمار در هنگام بلع درد داشته باشد.
– هنگامی که درد سینه جدید بوده یا همراه با تشدید آن مشکلات تنفسی برای فرد ایجاد شود.
چگونه می‌توان اسپاسم مری را تشخیص داد؟
به این منظور از آزمایش‌های زیر می‌توان استفاده کرد:
فشار سنجی:
متخصص گوارش به آرامی یک لوله را به گلو وارد کرده و به سمت معده هدایت می‌کند. این لوله دارای حسگرهای مناسب است که می‌تواند فشار موجود در ناحیه مری را اندازه‌گیری کند. این فشار نشان دهنده قدرت گرفتگی عضلات مری در هنگام بلع است. این آزمایش همچنین نشان می‌دهد نحوه حرکت مواد غذایی و مایعات در هنگام بلع در طول مری چگونه است.
متخصص گوارش به آرامی یک اسکوپ (لوله بلندی که یک دوربین کوچک به انتهای آن متصل است) به گلو وارد کرده و از این طریق مشکلات ایجاد شده در دیواره مری را بررسی می‌نماید. متخصص گوارش همچنین ممکن است ضخامت دیواره مری شما را بررسی نماید. علاوه بر این همواره امکان دارد نمونه‌های تهیه شده از بافت مری برای آزمایشگاه جهت انجام بررسی‌های اضافی ارسال شود.
عکس‌برداری رادیولوژی با بلع باریم:
عکس رادیولوژی از ناحیه شکم یک تصویر از معده و مری است. به این منظور از بیمار خواسته می‌شود یک مایع به نام باریم را نوشیده و از این طریق به تصویربرداری رادیولوژی بهتر از ناحیه مری و معده کمک می‌شود. در هنگام استفاده از این روش لازم است توصیه‌های متخصص گوارش قبل و بعد از تهیه عکس رادیولوژی به دقت رعایت شود.
چگونه می‌توان اسپاسم مری را درمان کرد؟
با استفاده از روش‌های درمان مناسب، امکان بهبود اسپاسم، درد، و مشکلات بلع ایجاد شده برای بیمار وجود خواهد داشت. به این منظور لازم است از متخصص گوارش درباره اطلاعات مربوط به روش‌های درمان گرفتگی عضلات مری سوال شود. برخی از روش‌های درمان قابل استفاده به این منظور به شرح زیر هستند:
مصرف دارو
داروهای مسکن:
این داروها به کاهش درد ایجاد شده به خاطر اسپاسم مری و رفع آن کمک می‌کند.
داروهای شل کننده عضلات مری:
این عضلات می‌توانند به شل شدن عضلات مری کمک کرده و به این ترتیب فرآیند بلع فرد را ساده‌تر نمایند. استفاده از این داروها می‌تواند درد بیمار و مشکلات بلع وی را به‌طور مشخص کاهش دهد.
مهارکننده‌های پمپ پروتون:
این داروها می‌توانند به کاهش اسید معده و پیشگیری از سوزش سر دل کمک کنند.
تزریق بوتاکس:
این دارو به عضلات مری تزریق شده و این عضلات را ریلکس می‌کند. به این منظور معمولاً متخصص گوارش از یک اسکوپ برای هدایت تزریق‌ها استفاده می‌نماید.
عمل جراحی
در مواردی که با استفاده از سایر روش‌های درمان شرایط بیمار بهبود پیدا نکند، احتمالاً لازم است از عمل جراحی برای وی استفاده شود. انواع روش‌های جراحی قابل استفاده به این منظور به شرح زیر هستند:
عمل جراحی انبساط مری:
از این عمل جراحی برای باز کردن مسیر مری و وارد کردن آرام یک آندوسکوپ به آن استفاده می‌شود.
عمل جراحی مایوتومی (myotomy):
در این جراحی عضلات مری بریده شده و ناحیه داخل آن باز می‌شود. به این ترتیب حرکت ساده مواد غذایی و مایعات به معده امکان‌پذیر خواهد شد.
سایر روش‌های پیشنهادی متخصص گوارش برای رفع مشکل اسپاسم مری چیست؟
بیوفیدبک:
بیوفیدبک یک نوع روش درمانی است که به کنترل واکنش‌های بدن به استرس یا درد کمک می‌کند. به این منظور متخصص گوارش از الکترودها (سیم‌ها) در نواحی مختلف بدن همچون سینه برای مشاهده واکنش بدن در هنگام بلع استفاده می‌کند. به این ترتیب بیمار می‌تواند با روش‌های مناسب برای کاهش درد یا اسپاسم عضلات آشنا شود.
ریلکس کردن:
گاهی اوقات استرس می‌تواند احساس درد ایجاد کرده، باعث بیمار شدن فرد شده، و فرآیند بهبود بیماری را آهسته و طولانی کند. به این ترتیب این درمان به بیمار کمک می‌کند با استرس فیزیکی و احساسی خود مواجه شود. برای این درمان از تنفس عمیق، ریلکس کردن عضلات، گوش کردن به موزیک، و سایر فعالیت‌های مانند آن استفاده می‌شود.
منبع: شفا آنلاین
