خودکشی عملی عمدی است که باعث مرگ فرد شود. خودکشی اغلب به علت یأس صورت می‌گیرد که علت آن اغلب به اختلال روانی نظیر افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، شکست عشقی، اعتیاد به الکل، یا سوء مصرف دارو نسبت داده می‌شود.
سالانه حدود ۸۰۰۰۰۰ تا یک میلیون نفر بر اثر خودکشی می‌میرند، و این امر دهمین علت اصلی مرگ در سراسر جهان است. میزان این کار در مردان بالاتر از زنان بوده و احتمال خودکشی مردان سه تا چهار برابر بیشتر از زنان است. تخمین زده می‌شود که هر سال ۱۰ تا ۲۰ میلیون اقدام به خودکشی غیرکشنده رخ می‌دهد. اقدام به این کار در جوانان و زنان شایع‌تر است.
علل خودکشی
اختلالات روانی از جمله اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی، بیماری افسردگی، بیماری اسکیزوفرنیا ( نوعی بیماری وخیم روانی که فرد دچار توهم و هذیان می گردد)، حملات اضطرابی شدید توأم با ترس و وحشت، ترس های مرضی، حالات خشم، و عصبانیت های ناگهانی.
آمار نشان می دهد که ۹۵% از افرادی که خودکشی می کنند دچار اختلال روانی هستند، از جمله ۸۰% بیماران افسرده، ۱۰% بیماران اسکیزوفرنی، ۵% افرادی که دچار زوال عقل و حالات هذیانی هستند خودکشی می کنند.
عدم هماهنگی بین انگیزه های فرد و عدم توانایی در برآورده نمودن و یا برآورده شدن انگیزه ها و عدم سازگاری بین این دو حالت، می تواند عاملی باشد که فرد اقدام به خودکشی نماید.
از دیگر عوامل خودکشی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فرار از ناملایمات و شکست ها.
- فرار از فشارهای روانی که احساس می شود یا به نظر می رسد که پایان ناپذیر است.
- فرار از احساس گناه شدید.
- فرار از مجازات شدن.
- میل به خودآزاری شدید. ( به این دلیل با تیغ، چاقو و یا امثال این ها به خود آسیب می رسانند.)
- آرزوی مرگ و مردن.
- احساس ناامیدی، بیچارگی و درماندگی.
- سعی در نشان دادن درد درونی خود. ( خودکشی می تواند نوعی رفتار باشد که می خواهد از این طریق به دیگران بفهماند که تنهاست.)
- ترس از تغییر موقعیت هایی که ممکن است و یا احتمال دارد اتفاق بیفتد و فرد چنین احساس می کند که این تغییر برای وی غیر قابل تحمل است.
- به وسیله خودکشی کردن، می خواهد دیگران را تنبیه نماید ( فرزندانی که خودکشی می کنند، با خودکشی کردن می خواهند پدر یا مادر، یا هر دو را تنبیه نمایند. )
- به وسیله خودکشی می خواهد خشم و عصبانیت خود را نشان دهد.
- فردی که خودکشی می کند هیچ گونه انگیزه یا نیازی برای زیستن و زندگی کردن ندارد.
درمان خودکشی
در سال ۲۰۰۱ بخش بهداشت و خدمات انسانی دولت آمریکا راهبردی به جهت پیشگیری از خودکشی منتشر نمود که نحوه برخورد با خودکشی و مبارزه با عوامل خطرآفرین آن در آمریکا را شامل می‌شود.
- از راهکارهای ویژه ای که برای پیشگیری از خودکشی می توان از آن ها استفاده نمود، می توان موارد زیر را نام برد:
- گزینش و آموزش گروه‌های داوطلب برای یاری‌رسانی و ارجاع محرمانه افراد به مراکز بهداشت روانی.
- افزایش کارایی روانی از راه خوش‌بینی و ایجاد ارتباط بین فردی.
- آگاهی‌دهی در رابطه با خودکشی از راه آموزش عوامل خطرآفرین، پسترهای تبلیغاتی و دسرسی به کمک.
- افزایش کارایی و دانش کارمندان خدمات به‌زیستی و به‌داشتی از جمله مشاوره رایگان خودکشی.
- کاهش خشونت خانگی و مصرف نادرست مواد از جمله راهکارهای بلند مدت کاهش مسائل مربوط به بهداشت روانی هستند.
- کاهش دسترسی آسان به ابزار خودکشی (به طور مثال اسلحه یا مواد سمی).
- کاهش دوز مصرف داروهایی همچون آسپرین که بدون نسخه قابل خرید هستند.
- مداخله رفتاری در تصحیح رفتار گروه‌های پرخطر.
- تحقیق و پژوهش.
خودکشی با قرص
دکتر غلامعلی جعفری در این باره می گوید: اقدام به خودکشی یک اقدام لحظه ای است و عموماً افرادی که قصد خودکشی دارند در اقدام خود جدی نبوده و برای این کار برنامه ریزی خاصی ندارند. بیشتر داروهایی که در دسترس افراد جامعه قرار دارد، قرص های مسکن و داروهای خواب آور و آرام بخش است و بیشتر مسمومیت های خودکشی نیز با این داروها صورت می گیرد.
گاهی اوقات داروهای افراد بیمار از جمله بیماران قلبی نیز مورد استفاده افراد برای مسمومیت های عمدی قرار می گیرد. اما درصد کمی از مسمومیت ها با این داروها صورت می گیرد و می توان گفت که سه چهارم موارد خودکشی با دارو را داروهای مسکن و داروهای خواب آور ساده تشکیل می دهند.
خوشبختانه در بسیاری از موارد خودکشی، تعداد داروهایی که خورده می شود زیاد نیست. این افراد طوری رفتار می کنند که اطرافیان متوجه اقدام آنها شوند تا با تظاهر به خودکشی، آنها را به بیمارستان ببرند.
یکی دیگر از این دسته قرص ها که برای خودکشی مورد استفاده قرار می گیرد، قرص برنج است. این قرص ظرف سه تا چهار ساعت سیستم تنفسی و قلب را دچار مشکل می‌کند و فرد در اثر مرگی دردناک و زجرآور خواهد مرد. بر اساس آمارهای گزارش شده از پزشک قانونی تهران در سال ۱۳۹۲، ۶۶۱ نفر بر اثر مسمومیت با قرص برنج جان خود را از دست داده‌اند.
معمولاً پس از چند دقیقه که از ورود آن به معده گذشت ویژگی‌های سمی شروع به کار می‌کنند. پیامد کشنده اصلی آن معمولاً از کار ایستادن سیستم گردش خون است که بر میوکارد اثر مستقیم می‌گذارد و به غده فوق کلیه آسیب می‌رساند. علائم آن با میزان دوز مصرفی و زمان متفاوت است. ویژگی بارز کلینیکی دیده شده، مقاومت در برابر درمان با دوپامین است. نشانه‌های دیگر عبارتند از سرگیجه، خستگی، فشار قفسه سینه، سردرد، حال به هم‌خوردگی، تهوع، بی‌حسی، اسهال، آتاکسی، لرز، خواب رفتگی، ضعف ماهیچه‌ها، دید دوگانه و یرقان است. اگر نفس کشیدن بیمار به سختی امکان‌پذیر بود ممکن است او به ترتیب دچار ARDS، نارسایی قلب، آریتمی قلب و تشنج شده و سپس به کما برود. نشانه‌های بعدی که نمایان می‌شود در اثر سم بر کبد و کلیه است.
نبض ما
