همه کودکان معلولی که به مدارس عمومی می روند و تحصیلات ویژه و خدمات مربوط را دریافت میکنند، باید دارای یک برنامه آموزش انفرادی معلولین یا IEP باشند. (Individualized Education Program) این آموزش باید برای هر دانش آموز طراحی شود و یک سند شخصی از همان دانش آموز باشد. IEP یک فرصت برای معلمان، والدین، مدیران مدرسه، پرسنل خدمات مرتبط و نیز دانش آموز ایجاد میکند. یک فرصت مناسب برای همکاری با یکدیگر و در مورد بهبود نتایج آموزشی برای کودکان معلول. IEP در واقع سنگ بنای یک آموزش عالی برای هر دانش آموز دارای معلولیت است.
برای ایجاد یک IEP اثر بخش، والدین، معلمان، کارکنان مدارس دیگر و اغلب دانشجویان، با توجه به نیازهای منحصر به فرد دانش آموزان معلول باید با یکدیگر هماهنگ شوند. این افراد دانش، تجربه و تعهد خود را برای طراحی یک برنامه آموزشی به کار میگیرند، که دانش آموز معلول را درگیر آن کرده و باعث پیشرفت در برنامه دروس عمومی وی میشود.
IEP ارائه خدمات آموزشی ویژه برای دانش آموزان و دانشجویان دارای معلولیت را هدایت میکند؛ در نتیجه میتوان گفت: بدون شک نوشتن و اجرای یک IEP موثر نیاز به یک کار گروهی دارد. این مقاله پروسه تشکیل IEP را شرح می دهد که به نظر ما یکی از مهم ترین عوامل برای تضمین آموزش موثر، یادگیری و نتایج بهتر در مورد همه دانش آموزان و دانشجویان معلول است.
این راهنما برای کمک به معلمان، والدین و هر کسی که در امر آموزش یک کودک یا نوجوان دارای معلولیت مشغول به کار است، طراحی و اجرا شده است. باشد که در کشور خود نیز با استفاده از این راهنما، برنامه های مثمر ثمری برای این قشر که کم هم نیستند، از طرف آموزش و پرورش کودکان استثنایی طرح ریزی و اجرا شود.
1- کودکان نیازمند به IEP
دولت باید همه کودکان دارای معلولیت در کشور را که نیاز به آموزش ویژه و خدمات مرتبط با آن دارند، شناسایی و آنها را برای ارزیابی معرفی کند. والدین کودکان نیز میتوانند در برنامه یافتن کودک با دولت همکاری کرده و کودک یا نوجوان معلول خود را معرفی نمایند. از طرفی در مدرسه نیز یک متخصص ممکن است درخواست ارزیابی از کودک را داشته باشد، تا ببیند که آیا کودک دارای هیچکدام از انواع معلولیت ها هست یا خیر. والدین در اینجا نیز میتوانند برای ارزیابی فرزندشان با مسئولین مدارس همکاری کنند. مسئولین مدارس باید بدانند ابتدا باید رضایت والدین را برای ارزیابی از کودک گرفته و سپس اقدام به تکمیل ارزیابی نمایند.
پس از این مرحله، ارزیاب باید کودک را در همه قسمتهایی که مربوط و مشکوک به معلولیت است، بررسی نماید. نتایج این ارزیابی، برای تصمیم گیری در مورد واجد شرایط بودن دانش آموز برای دریافت خدمات ویژه و مربوط به معلولیت و نیز تصمیم گیری در مورد یک برنامه آموزشی مناسب برای کودک، مورد استفاده قرار میگیرد.
پس از گذر از این مرحله، یک گروه از متخصصان واجد شرایط به همراه والدین به نتایج ارزیابی توجه کرده و با یکدیگر تصمیم میگیرند که آیا این کودک دارای معلولیت است یا خیر. چون ممکن است کودک فقط کمی ضعف یادگیری داشته و با داروی خاصی مشکل حل شود. سپس چنانچه دانش آموز واجد شرایط دریافت خدمات ویژه شناخته و به عنوان معلول معرفی شود، باید بلافاصله در طی 30 روز پس از تشخیص برای وی یک برنامه IEP مخصوص خودش نوشته شود.
پس از نوشتن برنامه، باید جلسه IEP برنامه ریزی شود. کارکنان مدرسه باید:
– با شرکت کنندگان از جمله والدین تماس گرفته و آنها را دعوت به شرکت در جلسه نمایند.
– باید دعوت از شرکت کنندگان به موقع بوده و از حضور قطعی آنها اطمینان حاصل نمایند.
– جلسه را در یک زمان و مکان مناسب برگزار کنند.
– به اطلاع والدین برسانند که ممکن است افراد متخصص دیگری نیز به این جلسه دعوت شده باشند.
در هنگام برگزاری جلسه باید شرح برنامه ها نوشته شود؛ والدین رضایت خود را برای آموزش و دریافت خدمات ویژه برای فرزند خود اعلام نموده و بلافاصله پس از رضایت، دانش آموز معلول شروع به دریافت خدمات در اسرع وقت و پس از جلسه می نماید. یک نسخه از برنامه طراحی شده برای دانش آموز، به والدین، معلمان و ارائه دهندگان خدمات ویژه به دانش آموز داده میشود، تا هر کدام با توجه به مسئولیتهای خویش خدمات را ارائه دهد.
در مرحله بعدی، پیشرفت دانش آموز اندازه گیری شده و به اطلاع والدین می رسد. این اندازه گیری سالیانه بوده و به این منظور به والدین رسانده خواهد شد که آنها نیز دریابند که آیا این پیشرفت، برای دستیابی فرزندشان به اهداف وی تا پایان سال کافی است یا خیر. IEP هر کودک حداقل یک بار در سال مورد بررسی قرار میگیرد، اگر چنانچه والدین و یا مدرسه درخواست بازبینی داشته باشند، در صورت لزوم این برنامه بازبینی خواهد شد. والدین به عنوان یکی از اعضای این تیم، میتوانند پیشنهاداتی برای تغییر در برنامه داده، مخالف یا موافق آن باشند و چنانچه در مورد برنامه یا آموزشی نگران هستند، اجازه دارند تا آن را با دیگر اعضای این تیم مورد بحث قرار دهند.
هر سه سال یکبار دانش آموز با هدف کشف این مسئله که« آیا کودک همچنان دارای معلولیت شناخته میشود؟ و یا آیا کودک دارای پیشرفتی بوده یا دارای عدم پیشرفت است؟ »باید مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد. بر طبق قانون، IEP باید اطلاعات خاصی راجع به کودک و برنامه آموزشی طراحی شده، برای پاسخگویی به نیازهای منحصر به فرد خود داشته باشد. به طور خلاصه این اطلاعات شامل موارد زیر می باشد:
- عملکرد فعلی
- اهداف سالانه
- آموزش ویژه و خدمات مرتبط
- مشارکت با کودکان غیر معلول
- مشارکت در آزمونهای کشوری و منطقه ای
- نیازهای خدمات انتقالی
- نیازهای سرویس های مورد نیاز
- رسیدن به حداکثر سن بلوغ دانش آموزان
- اندازه گیری پیشرفت
2- اعضای تیم IEP
برطبق قانون، افراد خاصی باید در نوشتن برنامه آموزش فردی دانش آموز معلول شرکت کنند. حتی یکی از آنها میتواند در دو جایگاه قرار گیرد. این گروه باید با یکدیگر مانند یک تیم کار کنند. همه جلسات باید از 30 روز قبل به اطلاع شرکت کنندگان برسد. اعضای کلیدی تیم، والدین هستند. آنها به خوبی فرزندشان را می شناسند و در مورد نیازها، علایق و نحوه رفتار با او بیشترین اطلاعات را دارا هستند. همینطور بهترین شنونده برای آموزش در مورد فرزندشان هستند، و میتوانند به درستی گزارش دهند که آیا دانش آموز در منزل نیز این آموزشها را دنبال میکند یا خیر.
بعد از والدین، معلمان از اعضای این تیم هستند. حداقل یکی از معلمان دانش آموز باید جزو تیم باشد. برقراری کلاس ها به طور منظم، آموزش برنامه ها یا تغییر آنها در صورت نیاز در مورد کمک به یادگیری استراتژی هایی برای کمک به رفتار کودک، از جمله وظایف معلمان است. پشتیبانی از کارمندان مدرسه ممکن است شامل توسعه حرفه ای یا آموزش بیشترباشد. برای معلمان، مدیران، رانندگان سرویس ها، کارکنان کافه تریاها و یا افراد دیگری که خدماتی را برای کودک معلول فراهم میکنند، این توسعه بسیار مهم است.
معلم آموزش ویژه دانش آموز معلول، اطلاعات و تجربیات مهمی در مورد نحوه آموزش این دانش آموزان در اختیار دارد. با توجه به آموزش خود فرد برای دانش آموزان معلول، این معلمان میتوانند در مورد مسائلی مانند مسائل زیر دخالت داشته باشند:
– خدماتی که کودک ممکن است برای موفقیت در کلاسهای معمولی نیاز داشته باشد.
– چگونگی فراگیری برنامه دروس عمومی برای کمک به یادگیری کودک معلول
– کمک های مکمل
– چگونگی تغییر تست های معمول برای اینکه دانش آموز معلول با توجه به نوع معلولیت خود، قادر به نمایش فرا گرفته هایش باشد.
فرد دیگری که با تیم همکاری میکند، فردی است که میتواند تفسیر نتایج حاصل از ارزیابی کودک را از نقطه نظر طراحی آموزش مناسب معنی کند. این عضو تیم باید بتواند در مورد پیامدهای آموزشی نتایج ارزیابی صحبت کند؛ که به نوبه خود به تیم کمک میکند تا دستورالعمل مناسب برای رسیدگی به نیازهای کودک را در نظر بگیرند.
فردی که سیستم مدرسه را نمایندگی میکند، یک عضو ارزشمند است. این شخص میداند که خدمات آموزشی ویژه برای دانش آموز معلول بسیار مهم است. وی میتواند در مورد منابع مهم و مورد نیاز مدرسه نظر بدهد. این فرد مجبور است منابع مالی را به عهده بگیرد و این بسیار مهم است؛ چون از این طریق اطمینان حاصل میکند که هر یک از خدمات موجود در IEP در واقع ارائه میشود.
تیم IEPهمچنین ممکن است فرد یا افراد بیشتری با تخصص خاص در مورد دانش آموز معلول داشته باشند. بسته به نیازهای فردی دانش آموز معلول، برخی از متخصصان که در این جلسات حضور دارند ممکن است شامل پزشکان حرفه ای، فیزیوتراپ ها، ارائه دهندگان آموزش فیزیکی تطبیقی، روانشناسان و یا آسیب شناسان گفتار درمانی باشند.
شرکت های خدماتی بزرگ نیز میتوانند عضوی برای ارائه خدمات بیشتر و در سطح وسیعتر باشند. در انتها خود دانش آموز یا دانشجوی معلول نیز ممکن است عضوی از تیم باشد. در صورتی که نیاز باشد خود دانش آموز یا دانشجو میتواند در مورد نیازها یا خدمات ارائه شده نظر دهد؛ این کار میتواند به آنها اجازه دهد در آموزش خودشان، صدایی قوی باشند؛ از طرفی باعث میشود تا به آنها درباره احساس خود کفایی و تصمیم گیری برای خود، انگیزه فراوانی داده شود.
آیا شما نیز دارای فرزند معلولی هستید؟ اگر چنانچه پاسخ شما مثبت است، چه پیشنهاداتی برای بهتر شدن آموزشهای فرزندتان دارید؟ با ما در میان بگذارید.
برگردان: سیما آزادفلاح
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است
بیشتر بخوانید:
