انحراف شست پا یا هالوکس والگوس، بیشتر زمینه ی ارثی داشته وخانم ها بیشتر به این عارضه دچار می شوند. کسانی که به انحراف شست پا دچار می شوند با مراقبت های لازم می توانند این عارضه را تا حدودی درمان کنند. کسانی که زیاد از کفش های تنگ و پاشنه بلند استفاده می کنند، بیشتر در دوران میانسالی خود شاهد این عارضه هستند.
در برخی از بیماری ها مثل فلج مغزی هالوکس والگوس بیشتر دیده می شود. بررسی بیشتر با عکس رادیوگرافی ساده در حالت ایستاده انجام می شود.
بر روی برجستگی استخوانی در زیر پوست کیسه کوچکی بصورت طبیعی وجود دارد که به آن بورس می گویند ولی با فشار کفش این کیسه التهاب پیدا می کند و دردناک می شود.
نشانه های انحراف انگشت شست پا
گرچه شرایط بیمار هم ناخوشایند است اما نشانه ها معمولاً در اثر درد ایجاد می شود. درد معمولاً پیشرونده است و می تواند سالها ادامه داشته باشد. تناوب یا مدت درد شاید به تازگی افزایش پیدا کرده باشد و فعالیت هم بر شدت درد اضافه کند.
ممکن است بیمار درد عمیق یا شدیدی را هنگام راه رفتن در مفصل MTP شست پا احساس کند و این درد هنگام انجام فعالیت های خاصی تشدید شود. این می تواند نشانه از بین رفتن غضروف داخل مفصلی باشد.
همچنین ممکن است در اثر ناراحتی/تحریک شدن پا با کفش، دردی در سر متاتارسال احساس شود و احتمال می رود انحراف یا برآمدگی بزرگتر شده باشد.
درباره محدودیت در حرکات فیزیکی و روزانه سوال کنید تا شدت درد را تشخیص دهید. بپرسید چه چیزی درد را برطر می کند. گاهی فقط عوض کردن کفش می تواند باعث برطرف شدن درد شود. ممکن است سابقه تروما یا آرتریت های التهابی وجود داشته باشد.
نشانه های نادرتر شامل سوزش و درد و همچنین سوزن سوزن شدن در سطح پشت پینه پا باشد که نشان دهنده گیر افتادگی عصب پوستی پشتی است.
همچنین ممکن است بیمار علائمی را توصیف کند که در نتیجه تغییر شکل استخوان بوجود آمده اند از قبیل روی هم افتادن انگشتان پا، یا دردناکی انگشت دوم، کراتوز بین انگشتی یا زخم سر متاتارسال داخلی بدون اینکه بیمار از پینه پا شکایتی داشته باشد.
علل و دلایل انحراف شست پا
علت درد شست پا معمولا به خاطر شرایط متفاوتی که برای ساختار داخلی پا بوجود می آید مانند پای صاف، انعطاف بیش ازحد لیگامنت های پا، ساختارغیرطبیعی استخوان وشرایط خاص عصب های بدن است. این موارد معمولا ژنتیکی می باشد. بیشتر متخصصین معتقدند که یکی از علت های رایج پوشیدن کفش نامناسب و تنگ است و عده ای دیگر از متخصصین میگویند که این پدیده کاملا ژنتیکی است وفقط پوشیدن کفش تنگ باعث تشدید این عارضه می شود.
بانین معمولا باعث انحراف انگشت بزرگ پا به سمت انگشت دوم پا و انحراف زاویه بین اولین و دومین استخوان متاتارسال پا است. استخوان سزاموئید کوچک درزیر اولین متاتارسال قرارمیگیرد (استخوانی که به انعطاف تاندون ها وخم شدن انگشت شست کمک میکند) ممکن است با گذشت زمان دچار انحراف شود و باعث شود که استخوان متاتارسال از جای طبیعی خود حرکت کند و به سمت انگشت دوم برود. آرتروز مفصل انگشت شست پا، باعث کاهش حرکت و درد هنگام فشار یا ضربه برروی این مفصل وپیشرفت ناهنجاری بونین می شود. برروی مرکز اولین متاتارسال کیسه برسا قرارگرفته است وزمانیکه برسا دچار التهاب شود ناهنجاری درمتاتارسال اتفاق می افتد وباعث درد شست پا می شود.
درمان هالوکس والگوس با ورزش
انگشت بزرگ را با یک دست گرفته و کششی را در همه جهات در مفصل ایجاد کنید. این وضعیت را با حداکثر دامنه حرکتی به مدت ١۰ تا ١۵ ثانیه حفظ کنید. این عمل را چندین بار در همه مسیر ها تکرار کنید.
کشش یا تراکشن (Traction) به افرادی که اختلالات ستون فقرات دارند می تواند کمک کند، علاوه بر این کشش یا تراکشن در حفظ قابلیت حرکت مفصل موثر است. با یک دست انگشت شست پای خود را بگیرید و با دست دیگر پای خود را بگیرید و سپس از دو طرف بکشید. این وضعیت را ١۰ تا ١۵ ثانیه حفظ کنید. چندین بار این کار را تکرار کنید.
بانداژ الاستیک را به دور هر دو انگشت شست پای خود بپیچید . طوری پای خود را بر روی زمین قرار دهید تا انگشت بزرگ بطور مستقیم و راست قرار بگیرد. این وضعیت را برای چندین دقیقه حفظ کنید. چندین بار این کار را تکرار کنید.
ورزش ها به هیچ عنوان راستای انگشتان را اصلاح نمی کنند (چون در طی سالهایی که بونیون در حال رشد بوده، راستای صحیح استخوان منحرف شده است) اما این ورزش ها برای حفظ انعطاف پذیری و قابلیت حرکت مفصل بسیار موثر هستند.
گزینه‌های درمانی بدون جراحی
۱– کمپرس سرد
اگر به مدت طولانی روی پاهای خود بایستید، احتمال اینکه انحراف شست پا ملتهب و دردناک شود، بسیار بالا می‌رود.
برای کاهش درد و تورم، کمپرس سرد بهترین درمان است. دمای پایین اثری آرام‌بخش و بی‌حس کننده دارد که باعث بی‌حسی در انتهای عصب میشود.
- چند قطعه یخ را داخل یک حوله نازک بپیچید.
- حوله را به مدت ۱۰ دقیقه بر روی پای خود بگذارید.
- سپس حوله را بردارید و ۵ دقیقه منتظر بمانید.
- این روند را ۲ الی ۳ بار تکرار کنید، تا زمانی که احساس بهتری پیدا کنید.
- این درمان ساده را چند بار در روز انجام دهید.
نکته: یخ را به صورت مستقیم بر روی پای خود قرار ندهید.
داروهای مورد استفاده
- مسکن‌های درد بدون نیاز به نسخه. استفاده از مسکن‌هایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن.
- مسکن‌های قوی‌تر. ازجمله داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، می‌توانند درد را کاهش داده و تحمل عارضه را آسان‌تر کنند.
- تزریق استروئید. تزریق استروئید به درون مفصل میتواند درد و التهاب را کاهش دهد.
2) ماساژ با روغن گرم
ماساژ منطقه آسیب دیده پا با برخی روغن‌های گرم، یکی دیگر از راه‌های موثر برای درمان ناراحتی‌های ناشی از انحراف شست پا است. ماساژ باعث بهبود گردش خون میشود که به کاهش درد شدید و همچنین التهاب کمک میکند. همچنین این کار فشار بین انگشتان پا و خطر ابتلا به میخچه و پینه را کاهش می‌دهد.
- مقداری روغن کرچک یا زیتون یا نارگیل را در ماکروویو گرم کنید.
- سپس روغن را بر روی منطقه آسیب دیده بمالید.
- با استفاده از انگشتان دست، پای خود را محکم ماساژ دهید.
- این کار را ۲ یا ۳ بار در روز انجام دهید.
3) فاصله دهنده‌های انگشتی
این وسایل (اعم از پدهای سیلیکونی) به کاهش فشار از روی مفاصل انگشتان کمک کرده، اصطکاک را کاهش داده و از منطقه‌ی حساس اطراف مفصل شست پا، محافظت می‌کنند.
4) پد گذاری و نوارپیچی پا به حالت عادی
پزشک شما ممکن است پای شما را نوارپیچی کرده و یا پدهایی برای آن کار بگذارد که می‌توانند فشار ناشی از هالوکس والگوس (انحراف شست پا) را کاهش دهند.
5) کفی‌های طبی برای کفش
استفاده از کفی‌های طبی آماده که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند میتواند باعث حمایت از قوس پا شود.
6) استفاده از محافظ و اسپلینت
این وسایل کمک می‌کنند تا درد ناشی از هالوکس والگوس (انحراف انگشت شست پا) کاهش یافته، موقعیت مناسب انگشتان تنظیم شده و فضای مناسب برای کاهش ناراحتی ایجاد شود.
7) اصلاح فعالیت‌ها
. اگر در طول روز به مدت طولانی بر روی پای خود فشار می‌آورید، فعالیت‌هایی مانند ورزش‌های سنگین، پیاده‌روی و یا ایستادن را کم کنید.
8) فیزیوتراپی
هیچ مدرکی مبنی بر سود بلندمدت ناشی از فیزیوتراپی وجود ندارد.
درمان انحراف شست پا با جراحی
قاعده کلی، شروع درمان با روش های غیر جراحی است. اگر این روش ها موثر واقع نشدند عمل جراحی میتواند به شما کمک کند. 90-85 درصد کسانی که برای درمان انحراف شست جراحی شده اند از نتیجه درمان راضی هستند. در حالات زیر معمولاً شما نیاز به عمل جراحی دارید.
- درد شدید در پنجه پا که مانع از انجام فعالیت های روزمره زندگی میشود. درد یکه نمیگذارد شما خوب راه بروید و کفش بپوشید ( البته منظور کفش های راحت است).
- تورم و التهاب مفصل شست پا که با استراحت و دارو خوب نمی شود.
- در مواقعی که شست پا کاملاً به طرف دیگر انگشتان پا منحرف شده است.
- خشکی و محدودیت حرکت در شست پا
- وقتی درد با داروی مسکن و پوشیدن کفش مناسب بهبود نمیابد.
- گاهی انحراف شست پا در سنین نوجوانی در حدود سنی 15-10 سال بخصوص دختران بوجود میاید. در این سنین اصلاً توصیه به عمل جراحی نمیشود چون احتمال عود زیاد است.
بعضی از افراد فکر می کنند با کمک فیزیوتراپی به طور طولانی می توانند این عارضه را درمان کنند. ولی باید بدانید که این عارضه چندان با فیزیونراپی های طولانی مدت قابل درمان نیست.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
در این باره بیشتر بخوانید: هالوکس والگوس یا انحراف و کجی شست پا
