استخوان متاتارسال

استخوان های کف پا از چند استخوان تشکیل شده است که در صورت ایجاد شکستگی در یکی از آن ها حرکت انسان با اختلال رو به رو می شود و نحوه جوش خوردن و درمان شکستگی آن ها برخی زمان ها با مشکل همراه می شود. استخوان متاتارسال یکی از این سه استخوان اساسی در کف پا می باشد که در این مطلب از دکتر سلام به توضیح اجمالی درباره آن می پردازیم. 

 استخوان بندی کف پایی (Metatarsal bones):

– استخوان های کف پایی

– استخوان های متاتارسال

– استخوان بندی کف پایی

متاتارسوس (کف پا) شامل پنج استخوان متاتارسال است که اولین متاتارس مربوط به شست بوده و خارجی ترین متاتارس به عنوان متاتارس پنجم نامگذاری می شود.

استخوان های پا (مچ پا، کف پا و انگشتان):

هر استخوان متاتارس شامل یک قاعده، یک تنه و یک سر است. قاعده متاتارس های اول، دوم و سوم با استخوان های کانئیفورم (داخلی، میانی و خارجی) و متاتارس های چهارم و پنجم با کوبویید مفصل می گردند. سر متاتارس ها با بند فوقانی انگشت پا مفصل می گردد که به آن مفصل متاتارسوفالانژیال (Metatarsophalangeal or MTP joint) می گویند.

متاتارسالژیا:

متاتارسالژیا نامی است که به دردی اطلاق می شود که زیر قسمت برجستگی مجاور انگشتان پا یا اصطلاحا قسمت توپی پا را دچار می کند. متاتارسالژیا علل گوناگونی دارد. پزشک متخصص طب فیزیکی پس از معاینه وتشخیص دقیق، درد این ناحیه از پا را معالجه می کند. اقدامات ساده ای مانند تغییر کفش، استراحت و کاهش وزن گاهی مواقع موثر است.

توضیحاتی درمورد اناتومی پاها:

پاها وزن تمامی بدن را تحمل می کنند. استخوانهای زیادی در قسمت  انگشتان پا  تا مچ پا ر ان وجود دارد. این استخوانها به سه دسته تقسیم می شوند:

1-استخوانهای تارسال:

استخوانهای بزرگی هستند که قسمت خلفی پا را تشکیل می دهند و استخوان پاشنه یا کالکانئوم بزرگترین آنها است.

 2-استخوانهای متاتارسال:

تعداد آنها پنج عدد است و از شماره یک تا پنج شماره گذاری شده اند. اولین استخوان متاتارس بزرگترین آنها است و استخوانی است که به شست پا متصل می شود.

3-استخوانهای انگشتان پا(فالنکس):

هر انگشت پا دارای سه استخوان است،بجز  شست پا که دارای دو استخوان است.

این بدان معنا است که در هر انگشت پا سه مفصل وجود دارد بجز شست پا  که دارای دو مفصل است.

علل متاتارسالژیا یا درد استخوانهای قسمت متاتارس پا چیست؟

علل شایع متاتارسالژیا شامل موارد زیر می باشد:

1) استفاده بیش از حد:

به عنوان مثال در ورزشکاران و دونده ها  استفاده بیش از حد می تواند باعث التهاب در سر استخوانهای متاتارس و مفاصل مجاور آنها گردد. سایر ورزش ها از جمله تنیس که درا ن حرکات پرشی وجود دارد، نیز میتواند باعث التهاب سر استخوانهای متاتارس شده که این مسئله منجر به التهاب و درد پا می گردد.

2) پوشیدن کفش پاشنه بلند:

این مسئله باعث فشار و وارد آمدن استرس اضافی به سر استخوانهای متاتارس می شود. کفش هائی که بزرگ تر از اندازه پا بوده یا خیلی تنگ هستند نیز ممکن است عامل درد پا باشند.

3) اضافه وزن:

چاقی و داشتن اضافه وزن هم میتواند استرس بیش از حدی به پا وارد کرده وباعث ناراحتی قسمت متاتارس گردد.

4) داشتن مچ پای سفت یا(مشکل تاندون اشیل در قسمت پاشنه پا):

مسائل تاندون آشیل می تواند نحوه توزیع فشار در  پا را تحت تاثیرقرار داده و در نهایت با وارد کردن فشار واسترس به سر استخوانهای متاتارس باعث ایجاد ناراحتی شود.

5) پای چنگکی (pes cavus-claw foot):

در این اختلال، پا دارای قوس بلندی است و در زمان ایستادن  اجازه نمی دهد که پا بحالت پهن (flat) درآید و حالت طبیعی خود را هنگام تحمل وزن داشته باشد. پای چنگکی بدلیل نامتعادل بودن عضلات پا ایجاد می شود. اینحالت میتواند فامیلی باشد. بعلاوه این اختلال میتواند در بیماریهای مانند فلج مغزی((cp، اسپینا بیفیدا، دیستروفی عضلانی یا بیماری پولیو (فلج اطفال) دیده شود. پای چنگکی باعث فشار بیشتری بر روی قسمت برجسته پا وارد نموده و منجر به متاتارسالژیا  می شود.

علائم متاتارسالژیا:

متاتارسالژیا، دردی در برجستگی یا قسمت توپ مانند پا ایجاد می کند که این درد با ایستادن، راه رفتن یا دویدن بدتر می شود. برخی از بیماران درد را بصورت دردی مشابه راه رفتن روی قلوه سنگ توصیف می کنند. برخی نیز از یک درد عمومی شکایت دارند. درد می تواند در یک یا هر دو پا ایجاد شود. در بعضی از بیماران درد در زیر سر یک یا دو استخوان متاتارس ایجاد می شود و در دیگران درد می تواند در زیر همه استخوانهای متاتارس احساس شود.

متاتارسالژیا معمولا ناگهانی نبوده و به تدریج ظرف چند هفته بیمار را دچار خود می کند.

بررسی علت ایجاد درد پا بوسیله پزشک متخصص طب فیزیکی:

اگر متاتارسالژیا وجود داشته باشد، پزشک با گرفتن شرح حال ومعاینه بیمار  علت درد پا را تشخیص می دهد.

پزشک متخصص طب فیزیکی ممکن است انجام  تستهای زیر را ضروری بداند که بستگی به هر بیماری متفاوت است:

– آزمایشات خون: ممکن است این ازمایشات بخصوص برای تشخیص دیابت، التهاب مفاصل و نقرس لازم باشند.

– عکسبرداری ایکس ری پا: برای بررسی مشکلات استخوانها و مفاصل پا انجام می شود.

– انجام اسکن استخوان های پا: اگر پزشک به شکستگی استرسی  استخوانهای متاتارس شک کند ممکن این آزمایش را توصیه کند.