تله مديسين چیست؟ به دانشی که پزشک را با هر مرکز بهداشتی – درمانی مرتبط می سازد، تله مديسين می گویند. امروزه برای اعمال مراقبت های بهداشتی از تکنولوژی استفاده شده است که با کمک آن به بیمارانی که در راه های دور زندگی می کنند و امکانات لازم برای درمان را ندارند، خدمات رسانی می شود. به این خدمات، تله مديسين می گویند.
انواع سرویس های تله مدیسین
اطلاعات و سرویس های صوتی: این دسته از از سرویس ها بر مبنای اطلاع رسانی به وسیله خطوط تلفن مهیا می شود. کم هزینه ترین نوع سرویس اطلاع رسانی پزشکی به وسیله تلفن است که در ایران هم تحت عنوان پزشک در منزل مورد استفاده قرار می گیرد. این سرویسبه 2 گونه تقسیم بندی می شود:
گروه اول به صورت برون خط (off line): به طور مثال صدای قلب بیمار برای پزشک ارسال و توسط دستگاه ضبط می شود، تا مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و گاهی هم خروجی به صورت منحنی کشیده شده و نتیجه به بیمار اعلام می شود.
گروه دوم به صورت بر خط (on line): به طور مثال صدای بیمار از طریق خط تلفن مستقیم به پزشک می رسد و پزشک همان جا روی آن تصمیم گیری کرده و اعلام نتیجه می کند.
اطلاعات و سرویس های تصویری: از جمله این سرویس ها می توان به کنفرانس ویدئویی و انتقال تصاویر و پرتو نگاری اشاره کرد. این سرویس ها هزینه بر هستند ولی کاربرد فراوانی دارند. گاهی اوقات با دستگاه های اسکنر این اطلاعات به پزشک معالج می رسد و گاهی هم بوسیله پرتونگاری دیجیتالی این اتفاق رخ می دهد که بطور مستقیم تصاویر به صورت دیجیتالی تبدیل شده و انتقال می یابند. این روش امروزه در مراکز پرتونگاری رایج است.
سه حوزه تله مدیسین
1- کمک به تصمیم گیری
ساده ترین امکان تله مدیسین استفاده از بانک اطلاعاتی مراکز درمانی جهت تصمیم گیری صحیح متخصصان است. این عملکرد که قدیمی ترین کاربرد تله مدیسین است به کمـک موتورهـای جستجو نتایج تحقیقـات و و روش‌های مختلف درمان را برای پزشکان در هنگام کار فراهم می‌کند.
2- انتقال حس
منظور از انتقال حس ، ارسال اطلاعات بیمار از یک مرکز به مرکز دیگر است. اطلاعاتی نظیر سیگنال‌های حیاتی بیمار به خصوص تصاویر رادیولوژی دیجیتال و حتی تصویر ظاهری بیمار را می‌توان از طریق تله مدیسین منتقل کرد.
3- همکاری در مدیریت بیمار به صورت Real Time
مهم ترین و جدیدترین کاربرد تله مدیسین به کارگیری فن آوری انتقال تصاویر ویدئویی بیمار است که کمک می‌کند پزشکان مختلف در فرایندهای درمانی از قبیل عمل‌های جراحی یا فرایندهای دراز مدت وضعیت درمان را مدیریت کنند. علاوه بر تصاویر ویدیویی وضعیت ظاهری بیمار، اطلاعات تجهیزات گوناگونی نظیر استنتوسکوپ ، افتالموسکوپ ، اتوسکوپ و درماسکوپ نیز می‌تواند منتقل شوند.
کاربردهای سرویس های تله مدیسین
کاربردهای تله مدیسین بسیار گسترده و فراگیر است اما به 4 گروه کلی تقسیم می شوند که عبارتند از :
1) مشاوره از راه دور (tele consulation): که به وسیله ابزار گوناگونی اتفاق می افتد مثل تلفن ، پست و یا کنفرانس ویدئویی
2) آموزش از را دور (tele education): در جهان امروز این موضوع به اثبات رسیده است که توسعه هر علمی نیازمند آموزش گروه های متخصص آن علم است. tele education در 3 حوزه مطرح می شود : – آموزش از راه دور – دسترسی به اطلاعات از راه دور – آموزش بهداشت از راه دور tele education دارای مزایای زیادی است از جمله اینکه به دلیل کاهش رفت و آمد بیماران و متخصصان مخارج عمومی کاهش یافته و دیگر اینکه میزان اطمینان به مراکز بهداشتی درمانی افزایش و تبادل اطلاعات بین مراکز درمانی بهبود می یابد.
3) فوریت های پزشکی و کمک به آسیب دیدگان: به دلیل اینکه در مواقع ضروری و حساس حوادث طبیعی و غیر مترقبه ، دسترسی به فوریت های پزشکی دشوار است با وجود تله مدیسین می توان راه را کوتاه کرده و عملیات کمک را با سرعت بیشتری انجام داد.
4) جراحی از راه دور: جراحی از راه دور توسط روبات ها و سیستم های پزشکی پیشرفته انجام می شود ولی به دلیل هزینه بر بودن این روش هنوز در کشورهای در حال توسعه انتقال مناسب نیافته و محدود به کشورهای توسعه یافته شده است. 2 مشکل اساسی در جراحی از راه دور مطرح است: یکی عدم اطمینان لازم بیماران از روش های جراحی از راه دور است که باید با آموزش صحیح این مشکل حل شود و دیگری عدم لمس کردن پزشک به صورت مستقیم است که پیش بینی می شود به زودی کیفیت لمس کردن روبات ها بالا رفته و این مشکل برطرف شود. 
در فرآيندهای تله مديسين چه چيزهايی منتقل می شود؟
* جمع‌آوری داده‌ها و انتقال اطلاعات پزشكی
* تصاوير پزشكی ذخيره شده
* صدا و تصوير زنده
بعضی از اطلاعات بالينی كه توسط سامانه تله مديسين منتقل می شود شامل:
* صدای قلب، ريه، شكم و…
* انتقال زنده اطلاعات نوار قلب (ECG)
* انتقال تست‌های تنفسی (PFT)
* تصوير راديولوژی و ام.آر.آی
* تصوير دهان و دندان
* تصوير گوش
* تصوير بيماری های پوستی
* انتقال اطلاعات فشارخون
* انتقال علائم حياتی
ارتباطات در سیستم پزشکی از راه دور، معمولا به دو صورت کلی انجام می‌شود:
ارتباط همزمان: شامل مکالمه مستقیم از طریق تلفن ، ویدئو کنفرانس یا صفحه وب است. در طی این نوع ارتباط بیمار باید در همان لحظه به موضوعات مطرح شده توجه کامل داشته باشد.
ارتباط غیر همزمان: از طریق نامه الکتریکی و مانند آن صورت می‌گیرد. در این حالت امکان استفاده مؤثرتر و منعطف تر از زمان فراهم می‌شود.
با توجه به مطالب فوق پزشکی از راه دور با توجه به نوع ارتباط به چندین روش انجام می‌شود:
۱- ارتباط ویدئویی زمان حقیقی
۲- ذخیره و ارسال
۳-مراقبت بهداشتی و مانیتورینگ خانگی
سطوح خدمات سیستم تله مدیسین
1- مراقبت از بیماران در شرایط اورژانس (Telemedicine for Emergency care system)
در این سطح از خدمات، بیماران اورژانسی در ابتدا توسط پزشکیاران با تجربه مستقر در مراکز پزشکیاری مورد ارزیابی اولیه قرار گرفته ، در صورت نیاز به مشاوره با پزشک سیستم تله مدیسین بلافاصله ارتباط صوتی، تصویری برقرار شده و علائم حیاتی بیمار ( مثل صدای قلب، صدای ریه، نوار قلب بیمار و غیره ) ارسال می شود. پزشک سیستم تله‌مدیسین بلادرنگ ضمن بررسی شرح حال و وضعیت بیمار و ملاحظه علائم حیاتی وی، توصیه های درمانی لازم برای نجات جان بیمار را ارائه نموده و بر مراحل بهبودی بیمار نظارت می نماید.
2- مراقبت از بیماران در سطح اول خدمات درمانی « Telemedicine for primary Health car system »
در این سیستم طیف وسیعی از بیماران مبتلا به بیماریهای سطح یک خدمات پزشکی از سرماخوردگی گرفته تا بیماریهای فشارخون و غیره بصورت همزمان توسط پزشکی که در فاصله دوری از مرکز پزشکیاری مستقر است ، ویزیت می‌گردند . پزشک ضمن رؤیت بیمار و مذاکره با او، علائم حیاتی و شرایط بیمار را بصورت همزمان دریافت داشته و پس از تشخیص بیماری ، مشاوره های لازم برای درمان بیمار را به پزشکیار مربوطه ارائه می‌دهد . در این بخش می‌توان بسیاری از فعالیت‌های مربوط به آموزش و مراقبت‌های اولیه بهداشتی را قرار داد.
3- سیستم مشاوره‌های تخصصی :Telemedicine for consulting system »
تعدادی از بیمارانی که درسطح اول خدمات درمانی توسط پزشک عمومی سیستم تله مدیسین ویزیت می‌شوند، نیازمند خدمات تخصصی پزشکی هستند. این سیستم می تواند ارتباط سه جانبه ای را بین پزشک یا پزشکان متخصص یک مرکز تخصصی و پزشک عمومی این سیستم و بیماران مراکز پزشکیاری مختلف برقرار نماید . در این روش با استفاده از تکنولوژیهای انتقال صوت و تصویر و تجهیزات پزشکی وابسته به آن، پزشک متخصص ضمن مذاکره مستقیم با بیمار و پزشک عمومی، همزمان علائم حیاتی و دیگر اطلاعات مورد نیاز برای تشخیص بیماری را دریافت داشته ، مشاوره های لازم برای درمان بیمار را به پزشک عمومی معالج بیمار ارائه می‌دهد. در این سیستم می‌توان با استفاده از پزشکان متخصص یک مرکز پزشکی، خدمات تخصصی پزشکی مورد نیاز جمعیت فراوانی را که بصورت پراکنده در مناطق مختلف ساکن هستند را فراهم نمود. از این سیستم برای کاهش اعزام بیماران از شهرستانهای مختلف به مراکز تخصصی می‌توان استفاده کرد و بدین طریق در وقت و هزینه بیماران صرفه‌جویی فراوانی نمود.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
بیشتر بدانید: مروری کلی بر فناوری های بهداشتی و سلامت
