دکتر نادر زورقی کنی، استاد دانشگاه آزاد اسلامی دو درصد از مجموع نازایی‌هایی که منبع ناشناخته دارند را ناشی از بیماری سلیاک خواند و به خبرنگار ما گفت: خوشبختانه با توجه به اینکه بیماری سلیاک در لیست بیماریهای خاص قرار گرفته می‌توان به حل مشکلات بیماران با حدود 3 میلیارد تومان بودجه اختصاص داده شده امیدوار بود.
درمان و کنترل سلیاک با انسولین
این متخصص درمان و کنترل سلیاک؛ با اشاره به اینکه بیماران دیابتی نیز باید سالیانه از نظر بیماری سلیاک بررسی شوند، تاکید کرد؛ درمان با انسولین و رعایت رژیم بدون گلوتن برای این بیماران توصیه ویژه می‌شود.
دکتر زورقی کنی، افزود: دو عامل اصلی ژنتیک و در معرض پروتئین گندم و جو قرار گرفتن در بروز این بیماری بسیار مؤثر است ولی فرق این بیماری نقص ایمنی، در مقایسه با بقیه بیماریهایی از این قبیل در این است که آنتی‌ژنهای آن شناخته شده است.
وی درباره مشکلات بیماران مبتلا به سلیاک گفت: در افراد مبتلا به سلیاک حساسیتی در سیستم ایمنی و دستگاه گوارش نسبت به پروتئین گندم و جو وجود دارد که معمولاً این امر زمینه ژنتیکی دارد و می‌تواند عوارض و تبعاتی را در تمام اندامهای بدن به ویژه دستگاه گوارش از خود به جای بگذارد.
نشانه‌های نفخ شکم و کاهش وزن
دکتر زورقی کنی، با اشاره به علایم این بیماری، یادآور شد: اسهال مزمن، دل درد، نفخ شکم و کاهش وزن از عوارض این بیماری است که در سنین مختلف می‌تواند علایم متفاوت باشد. به عنوان مثال در کودکان، با کوتاهی قد و وزن نگرفتن خود را نشان می‌دهد و در افراد میانسال و مسن با اسهال مزمن، پوکی استخوان، کم‌خونی یا فقر آهن بروز می‌کند.
دکتر سیدرضا مهاجر عضو هیأت علمی پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز با اشاره به اینکه سلیاک علاوه بر تأثیر بر دستگاه گوارش ممکن است در برخی از اندامهای دیگر نیز تأثیر نامحسوس داشته باشد؛ خاطر نشان کرد: 2 درصد از مجموع نازایی‌هایی که منبع ناشناخته دارند ناشی از سلیاک است که ممکن است سالهای سال در بیمار تشخیص داده نشود.
این متخصص گوارش و کبد، تصریح کرد: عوارض سلیاک در هر سنی متفاوت است ولی در سنین بالا تشخیص دیر هنگام ممکن است به سرطانهای دستگاه گوارش منجر شود و تحقیقاتی که طی دو دهه گذشته در شهرهای ساری، گنبد کاووس، کرمان و تهران انجام شده نشان می‌دهد از هر 104 نفر یک نفر به طور نهفته مبتلا به سلیاک است که به طور سرانگشتی می‌توان گفت 700 هزار نفر از جمعیت کشور را شامل می‌شود.
سلیاکی‌ها در پوشش بیماران خاص
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه افزود: برای نخستین بار با رایزنی‌هایی که با کمیسیون بهداشت و درمان مجلس انجام دادیم، موفق شدیم بیماران سلیاکی را در زیر مجموعه بیماریهای خاص قراردهیم و امسال حدود 3 میلیارد تومان بودجه به این امر اختصاص داده شد.
دکتر مهاجر با اشاره به طرحهای توسعه‌ای وزارت بهداشت و دانشگاههای پزشکی ادامه داد: در قدم اول بنا داریم آزمایشگاهی مختص این بیماران ایجاد کنیم چرا که هر 3 ماه یکبار باید آزمایشهای مخصوصی انجام دهند که گران قیمت است و این کار با حمایت دولت قابل انجام است.
وی اظهار امیدواری کرد بزودی سازمان غذا و دارو با نظارت بیشتر بر کارخانه‌های تولید مواد غذایی امکان تولید مواد غذایی بدون گلوتن را برای این دسته از بیماران فراهم کند چرا که محصولات فاقد گلوتن برای همه جامعه هم قابل استفاده است.
درگیری کبد، غدد، پوست و اعصاب
وی اعضای مهم درگیر در بیماری سلیاک را کبد، غدد، پوست، اعصاب، قلبی –عروقی و بافت‌های همبند عنوان کرد و گفت: اختلالات کبدی در این بیماری می‌تواند هپاتیت اتوایمیون، سیروز صفراوی اولیه و کلانژیت اسکلروزان اولیه را به همراه داشته باشد.
این کار‌شناس ارشد نظام سلامت همچنین گفت: با توجه به اینکه همراهی دیابت نوع یک با سلیاک6درصد است، اختلال در عملکرد لوزالمعده و عدم تولید انسولین جهت تنظیم قند در بدن، ژن مشترک آنها، علائم پرنوشی، پر ادراری، افزایش اشتها، کاهش وزن و کما از دیگر عوارض این بیماری است و بر این اساس همه افراد مبتلا به دیابت نوع یک هر سال باید از نظر سلیاک بررسی شوند و درمان با انسولین و رعایت رژیم بدون گلوتن برای این بیماران توصیه می‌شود.
دکتر مهاجر، با اشاره به کم کاری تیروئید در این بیماران؛ خاطر نشان کرد: بیماری هنگامی ایجاد می‌شود که غده تیروئید نتواند به اندازه نیاز بدن هورمون تولید کند و در آزمایش بالاتر از مقدار طبیعی است که علائم آن در نوزادان و پس از آن در سنین رشد قابل مشاهده است و خستگی، خواب آلودگی، کاهش رشد، عقب ماندگی ذهنی و تورم دور چشم‌ها از دیگر علائم این بیماری است که درمان آن نیز تجویز هورمون تیروئید و رعایت رژیم بدون گلوتن است و سالانه آزمایش تیروئید باید انجام شود.
لزوم روزآمد سازی دانش بیماران
این عضو انجمن حمایت از بیماران سلیاکی همچنین با تاکید بر روزآمد سازی دانش روز بیماران برای حل مشکلات و ارتباط گیری با پزشکان توضیح داد: افرادی که مبتلا به سلیاک هستند می‌توانند به نشانی اینترنتی www. celiak-iran. org مراجعه و اطلاعات مربوط به بیماری سلیاک و دستورات غذایی را دریافت کنند.
در همین حال دکتر زهرا باقر‌زاده عضو هیأت علمی دانشکده بهداشت نیز به خبرنگار ما می‌گوید: بیماری سلیاک، نوعی بیماری گوارشی است که به پرزهای روده کوچک آسیب می‌رساند و سبب اختلال در جذب مواد مغذی می‌شود، افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند پروتئینی به نام گلوتن را که در گندم، جو، چاودار و احتمالاً جو دو سر وجود دارد، نمی‌توانند تحمل کنند.
وی افزود: زمانی که بیماران مبتلا به سلیاک، غذاهای حاوی گلوتن مصرف می‌کنند، سیستم ایمنی بدن آنها پاسخی را به صورت تخریب روده کوچک صادر می‌کند که این تخریب به خصوص در پرزهای انگشتانه‌ای روده که مواد مغذی داخل آنها جذب می‌شوند، ایجاد می‌شود و به دنبال آسیب پرزهای روده‌ای فرد بدون توجه به مقدار غذایی که می‌خورد، مبتلا به سوء تغذیه می‌شود.
سوء جذب و تخریب سیستم ایمنی
دکتر باقر‌زاده با اشاره به اینکه در این بیماری سیستم ایمنی خود فرد سبب تخریب و آسیب پرزهای روده کوچک می‌شود؛ یادآور شد: بیماری سلیاک به عنوان یک بیماری خود ایمنی نامیده می‌شود و از طرفی دیگر مواد مغذی جذب بدن فرد نمی‌شوند، بنابراین می‌تواند به عنوان یک بیماری سوء جذبی مورد نظر قرار گیرد.
این عضو انجمن بیماران گوارش، خاطر نشان کرد: بیماری سلیاک یک انتروپاتی مزمن روده باریک است که وابسته به ایمنی است و افرادی که ژن مثبت از نظر بیماری سلیاک دارند، هنگامی که از رژیم گلوتن دار استفاده می‌کنند بیماریشان شعله ور می‌شود.
به اعتقاد دکتر باقر‌زاده، عدم وجود غذای مناسب، گرانی مواد غذایی موجود، استاندارد نبودن مواد غذایی و نبود آزمایشگاه مناسب از مشکلات بیماران سلیاکی است و نیازهای مهم بیماران سلیاکی غذای مناسب و ارزان قیمت، داروهای فاقد گلوتن، کنترل کیفی دارو و غذا و مراکز درمانی و آزمایشگاهی است.
