حین انجام عمل سزارین ممكن است مایع دور جنین (آمنیوتیك) از آن جدا و وارد عروق خونی شود، این ماده سمی و بسیار كشنده است و می تواند سبب مرگ مادر شود. پس از عمل نیز ممكن است شاهد بروز آمبولی در عروق مادر باشیم كه این عارضه نیز خطرات زیادی دارد. این در حالی است كه سزارین می تواند سبب بروز مشكلاتی در نوزاد هم شود.
علائم آمبولی مایع آمنیوتیک
علائم آمبولی مایع آمنیوتیک عبارتند از :
– تنگی نفس ناگهانی مادر
– تجمع مایعات در ریه ها (ادم ریوی)
– افت ناگهانی فشار خون
– نارسایی ناگهانی گردش خون (کلاپس قلبی عروقی)
– تغییر وضعیت روحی مانند اضطراب و نگرانی
– تهوع و استفراغ
– احساس سرما
– افزایش ضربان قلب یا اختلال در ضربان قلب
– ناراحتی جنین مانند کاهش ضربان قلب
– تشنج
– کما
– اگر زن بارداری دچار پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری باشد، احتمال ابتلا به آمبولی مایع آمنیوتیک در او افزایش می یابد.
علل
دلیل بروز آمبولی مایع آمنیوتیک به خوبی معلوم نیست.
آمبولی مایع آمنیوتیک زمانی رخ می دهد که مایع دور جنین در کیسه جنین یا اجزای جنینی وارد گردش خون مادر شوند که احتمالا از طریق پارگی های کیسه آب جنین است.
مایع آمنیوتیک حاوی موادی است که باعث واکنش التهابی و فعال کردن لخته شدن خون در ریه ها و رگ های خونی مادر می شود.
اما این مشکل نادر است و معمولا مایع آمنیوتیک در طی زایمان و بدون ایجاد مشکلی وارد جریان خون مادر می شود. ولی معلوم نیست که چرا در برخی مادران این مسئله منجر به آمبولی مایع آمنیوتیک می شود.
عوامل خطر
به دلیل آنکه آمبولی مایع آمنیوتیک به ندرت رخ می دهد، شناسایی عوامل خطر آن سخت است.
این آمبولی بین 1 تا 12 مورد در هر صدهزار زایمان اتفاق می افتد.
تحقیقات نشان می دهد عوامل متعددی خطر ابتلا به این مشکل را افزایش می دهند.
برخی از این عوامل خطر عبارتند از:
1- سن بالای مادر
اگر سن مادر موقع زایمان 35 سال و بالاتر باشد، خطر ابتلا به این آمبولی بیشتر می شود.
2- مشکلات مربوط به جفت
اگر جفت دارای مشکل و ناهنجاری باشد، خطر ابتلا به آمبولی مایع آمنیوتیک افزایش می یابد. جفت ساختاری است که در طی بارداری در رحم مادر تشکیل می شود و جنین از طریق بند ناف به جفت متصل شده و موادغذایی و اکسیژن را از بدن مادر می گیرد.
این مشکلات جفتی شامل جفت سر راهی یا پایین افتادن جفت (جفت به طور کامل و یا نسبی دهانه رحم را می پوشاند) و یا جدا شدن زودرس جفت (جدا شدن جفت از دیواره داخلی رحم مادر قبل از زایمان) است.
3- پره اکلامپسی
اگر زن بارداری دچار پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری باشد، احتمال ابتلا به آمبولی مایع آمنیوتیک در او افزایش می یابد. پره اکلامپسی عبارتست از فشار خون بالای مادر و وجود پروتئین اضافی در ادرار او بعد از هفته بیستم بارداری.
4- استفاده از روش های پزشکی برای ایجاد درد زایمان
بررسی های کمی نشان می دهند برخی روش های القاکننده درد زایمان باعث افزایش خطر ابتلا به آمبولی مایع آمنیوتیک می شوند. البته تحقیقات در این زمینه ضد و نقیض هستند.
5- زایمان به روش سزارین
انجام عمل سزارین برای زایمان خطر ابتلا به این آمبولی را زیاد می کنند. عمل سزارین موانع فیزیکی بین مادر و جنین را به هم می زند.
6- ژنتیک
برخی محققان معتقدند ساختار ژنتیکی هر خانم بارداری در میزان ابتلای او به آمبولی مایع آمنیوتیک موثر است.
عوارض
آمبولی مایع آمنیوتیک عوارض جدی برای شما و نوزادتان ایجاد می کند. این عوارض عبارتند از:
۱- آسیب مغزی
کاهش اکسیژن خون باعث آسیب دائمی و شدید عصبی و یا مرگ مغزی مادر و جنین می شود.
۲- بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان
مادرانی که در اثر آمبولی مایع آمنیوتیک فوت نکنند، اغلب نیاز به مراقبت در بخش ICU (بخش مراقبت های ویژه) دارند و بسته به میزان عوارض ناشی از این مشکل، بایستی هفته ها تا ماه ها در بیمارستان بستری شوند.
آمبولی مایع آمنیوتیک تا ۱۰ درصد باعث مرگ مادران در کشورهای پیشرفته می شود. مرگ مادر طی یک ساعت بعد از شروع علائم رخ می دهد.
اگر شما قبل از تولد نوزاد دچار این آمبولی شوید، نوزادتان در معرض خطر آسیب مغزی در اثر کاهش اکسیژن خون قرار دارد. همچنین این مشکل می تواند باعث مرگ نوزاد شود.
راه های تشخیص
هیچ آزمایشی برای تشخیص این آمبولی وجود ندراد. معمولا بعد از اینکه احتمال وجود سایر مشکلات رد شدند، این مشکل معلوم می شود. حتی در برخی موارد، فقط بعد از مرگ مادر این آمبولی تشخیص داده می شود. اگر قبل از به دنیا آمدن نوزاد دچار این آمبولی شوید، شاید نیاز به عمل سزارین باشد تا هر چه زودتر نوزاد متولد شود.
درمان
آمبولی مایع آمنیوتیک نیاز فوری به درمان دارد تا کاهش اکسیژن خون و کاهش فشار خون کنترل شود.
درمان فوری شامل موارد زیر است:
۱- گذاشتن کاتتر
پزشک یک لوله نازک توخالی (کاتتر) را وارد یکی از سرخرگ های بدن مادر می کند تا از این طریق فشار خون را کنترل کند.
همچنین یک لوله دیگر وارد سیاهرگ قفسه سینه (کاتتر ورید مرکزی) می شود تا از طریق آن مایعات، داروها و یا خون وارد بدن مادر گردد و خون نیز بیرون کشیده شود.
۲- اکسیژن
برای کمک به نفس کشیدن مادر، یک لوله تنفسی وارد راه هوایی (تنفسی) مادر می شود.
۳- داروها
پزشک برای بهبود و حفظ عملکرد قلب، داروهایی را برای مادر می نویسد.
همچنین داروهایی برای کاهش فشار ناشی از ورود مایعات به قلب و ریه ها تجویز می شوند.
۴- تزریق خون
اگر خونریزی مادر غیر قابل کنترل باشد، نیاز به تزریق خون و فرآورده های خونی و جایگزینی مایعات بدن وجود دارد.
اگر قبل از به دنیا آمدن نوزاد دچار این آمبولی شوید، شاید نیاز به عمل سزارین باشد تا هر چه زودتر نوزاد متولد شود.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
بیشتر بخوانید:
خطرات ناشی از اختلال خواب در زمان بارداری
بی اشتهایی دوران بارداری را چگونه درمان کنیم؟
