گوش را می توان یکی از پیچیده ترین اندام های بدن دانست. همه فکر می کنند که تنها خاصیت گوش شنیدن است و آن را یک اندام شنیداری می پندارند؛ اما گوش جدا از اینکه باعث می شود تا شما توانایی شنیدن اصوات را داشته باشید، موجب حفظ تعادل و درک عمومی مغز از محیط اطراف خواهد شد. کلستاتوم گوش از جمله اختلالاتی است که سلامت این اندام را تهدید می کند. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع و نحوه درمان آن خواهیم پرداخت. با دکتر سلام همراه باشید.

کلستاتوم گوش

سطح خارجی پرده تمپان از پوست تشکیل شده . همانند سایر قسمتهای بدن این پوست نیز سلولهای مردۀ اپی تلیالی تولید می کند که در گوش نرمال این تولیدات دفع می شود. اگر قسمتی از پرده به سمت گوش میانی یا حفرات ماستوئید کشیده شود، این سلولهای مرده دیگر قادر به دفع شدن نبوده و در این فضا مانند یک حجمی از پوست مرده تجمع پیدا می کنند.

این تجمع سلولهای مرد بتدریج با فشار خورنده و نیز فعالیت آنزیمی در استخوان تمپورال (استخوانی که تمام ساختارهای گوش در آن قرار دارد) خوردگی ایجاد می کند. این تجمع سلولهای مرده که در فضای گوش میانی یا درون استخوان تمپورال ایجاد می شود و بتدریج اندازه اش بزرگتر می گردد، کلستاتوم گوش نامیده می شود.

این توده معمولاً در عمق گوش در نزدیکی پرده گوش شروع به شکل‌گیری کرده و به سمت گوش میانی و داخلی رشد می‌کند. کیست‌های گوش سرطانی نیستند،‌ اما در صورت عدم درمان می‌توانند باعث مشکلاتی از جمله از دست رفتن شنوایی شوند.

در ﺑﯿﻤﺎران، ﻧﻮع ﺧﺎﺻﯽ از ﺳﺮﮔﯿﺠﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ رخ دﻫﺪ . ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺎک ﮐﺮدن ﮔﻮش و ﯾﺎ ﻫﻨﮕﺎم وارد آﻣﺪن ﻓﺸﺎر ﺑﺮ روی ﻣﺠﺮای ﮔﻮش دﭼﺎر ﺳﺮﮔﯿﺠﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ . ﻣﻌﻤﻮﻻ” ﺳﺮﮔﯿﺠﻪ ﮔﺬرا ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﺎﺷﺎﯾﻊ اﺳﺖ . در ﺑﯿﻤﺎران با کلستاتوم گوش ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ وﺟﻮد ﻓﯿﺴﺘﻮل مجرای نیم دایره ای اﻓﻘـﯽ ﺑـﻮد . ﯾـﮏ روش ﺳﺎده ﺑﺮای ﺗﺸﺨﯿﺺ وارد آﻣﺪن ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻣﺠﺮای ﺷﻨﻮاﯾﯽ ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ اﺗﻮﺳﮑﻮپ ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﯿـﮏ و ﯾـﺎ وارد آﻣﺪن ﻓﺸﺎر ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺴﺖ ﺑﺮ روی اﯾﻦ ﻣﺠﺮا اﺳﺖ . درﺻﻮرت وﺟﻮد کلستاتوم گوش ﻋﻤﻞ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺤـﺮاف ﻓـﻮری ﭼﺸﻢ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺿﺎﯾﻌﻪ، اﺣﺴﺎس ﺳﺮﮔﯿﺠﻪ و ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻓﺘﺎدن ﻣﯿﺸﻮد . اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ را آزﻣﻮن ﻓﯿﺴﺘﻮﻟﯽ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ . آزﻣﻮن ﻓﯿﺴﺘﻮﻟﯽ ﻣﺜﺒﺖ اﻧﺪﯾﮑﺎﺳﯿﻮﻧﯽ ﺑﺮای ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ اﺳﺖ.

کلستاتوم گوش باعث تخریب یکی یا همه استخوانچه ها و ایجاد افت انتقالی می شود .

ایجاد خوردگی در استخوان لابیرنت و تأثیر منفی برلابیرنت و ایجاد افت حسی ـ عصبی شدید تا عمیق و نیز سرگیجه (فیستول لابیرنت) در صورت بروز بیماری کلستاتوم گوش ایجاد می گردند .

عفونت باکتریالِ مایع لابیرنتی و ایجاد لابیرنتیت و ناشنوایی کامل بوجود می آید . به علت ارتباط مایع لابیرنتی با مایع مفزی ـ نخاعی می تواند به مننژیت باکتریال منجر شود و در صورت عدم درمان مننژیت باکتریال احتمال دارد بیمار در عرض چند ساعت فوت شود.

کلستاتوم گوش می تواند باعث خوردگی استخوان جمجمه و راهیابی به فضای مغزی و ایجاد مننژیت و یا آبسه های مغزی.

ترومبوزیس (انسداد شرائین) و یا عفونت وریدهای مغزی ناشی از کلستاتوم گوش که منجر به تورم مغز، سکته مغزی، کما و مرگ می گردد.

ترومبوزیس و عفونت وریدهای اصلی ناشی از کلستاتوم گوش ممکن است به انتقال عفونت به سایر قسمتهای بدن، آبسه های مغزی و مرگ منجر گردد.

کلستاتوم گوش ممکن است باعث خوردگی و ایجاد فلج در عصب صورتی گردد.

علائم ابتلا به کلستاتوم گوش

از ﻧﻈﺮ ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژی ﮐﻠﺴﺘﺎﺗﻮم ﻫﺎی گوش ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮐﯿﺴﺖ ﻫﺎی اﻧﮑﻠﻮزﯾﻮﻧﯽ اﭘﯽ درﻣﻮﯾﯿـﺪ ﻫـﺴﺘﻨﺪ .  ﻣﻌﻤـﻮﻻ ” ﺑﻄﻮر راﺟﻌﻪ ﻋﻔﻮﻧﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ ﺗﺮﺷﺢ ﺑﺪﺑﻮ و اﯾﺠﺎد ﺗﻮده ای ﺳﻔﯿﺪرﻧﮓ از ﻣﻮاد زاﯾﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ . اﯾﻦ ﺿﺎﯾﻌﺎت در ﮔﻮش ﻣﯿﺎﻧﯽ و اﻏﻠﺐ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﮔﺮاﻧﻮﻻﺳﯿﻮن ﭘﻮﻟﯿﭗ ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ . کلستاتوم گوش ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺗﺨﺮﯾـﺐ اﺳـﺘﺨﻮاﻧﭽﻪ ﻫـﺎ دارﻧﺪ ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﺷﻨﻮاﯾﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺎﺷﺪ.

– ایجاد توده ای سفید رنگ همراه با ترشح بدبو در گوش میانی

– کاهش شنوایی شدید بدلیل تخریب استخوانچه ها

– صدای مداوم در گوش (وزوز گوش)

– سرگیجه

– عفونت گوش

– گوش درد

– احساس پر بودن یک گوش

– مشکل در شنوایی یک گوش

– احساس ضعف در یک طرف صورت

علل ابتلا به کلستاتوم کدامند؟

– دچار عفونت یا آسیب گوش شوید. گاهی اوقات بعد از یک عمل بر روی گوش، سرماخوردگی یا آلرژی،‌ شیپور یا لوله‌های استاش ضعیف شده و فضای خلاء در گوش ایجاد می‌کنند. این امر پرده‌ی گوش را به داخل می‌کشد و آن را تبدیل به یک کیسه می‌کند که فضایی مناسب برای جمع شدن سلول‌های پوستی است. کیست‌های گوش ناشی از عفونت گوش شایع‌ترین نوع هستند.

– مشکلی در لوله‌ی استاش وجود داشته باشد. در صورتی که لوله‌ای که گوش و بینی را متصل می‌کند آنطور که باید عمل نکند، پرده گوش نمی‌تواند تغییرات در فشار را به خوبی کنترل کند. این امر می تواند باعث فرو ریختن آن و تبدیل شدن به یک پاکت شود. سلول‌های پوستی در این پاکت جمع شده و یک کیست گوش ایجاد می‌کنند.

– در موارد نادر کیست گوش در زمانی که کودکان همچنان در حال رشد هستند، شروع به شکل‌گیری می‌کند. بخشی از پوشش گوش در حین رشد داخل استخوان گیر می‌افتد. این وضعیت معمولاً در اوایل کودکی مشاهده می‌شود.

روش های تشخیص کلستاتوم

تشخیص اصلی ابتلا به کلستاتوم به وسیله پزشک است؛ پزشک معالج به این منظور فرد بیمار را به وسیله یک اتوسکوپ که از یک ذره بین و یک چراغ تشکیل شده است معاینه می کند؛ از جمله سایر روش ها برای تشخیص این اختلال بررسی میزان قدرت شنیداری گوش هاست که تاثیر کیست بر شنوایی را نمایان خواهد کرد.

اگر پزشک مشکوک باشد که ممکن است کیست گوش داشته باشید، اسکن‌های تصویربرداری مانند موارد زیر را انجام می‌دهد تا بتواند با دقت بیشتری کیست گوش را کنترل کند:

– سی تی اسکن: این آزمایش شامل مجموعه‌ای از تصاویر رادیوگرافی است که به پزشک تصویری دقیق از استخوان‌ها، رگ‌های خونی و بافت نرم داخل گوش را نشان می‌دهند. با این آزمایش پزشک می‌تواند تشخیص دهد که کیست گوش به استخوان‌های گوش رسیده است یا خیر، زیرا در این صورت می‌تواند در شنوایی و تعادل اختلال ایجاد کند. سی تی اسکن بخصوص در صورتی که عمل جراحی یک گزینه‌ی درمانی برای شما باشد، مورد نیاز خواهد بود. در این صورت قبل از عمل تصویر بهتری از آنچه که در گوش در حال رخ دادن است، بدست می‌آید.

– ام آر آی: در صورتی که سی تی اسکن به پزشک نشان دهد که نیاز به بررسی دقیق‌تر است، ام آر آی می‌تواند نشان دهد که پوست عادی گوش کجا به انتها می‌رسد و کجا سلول‌های اضافه‌ی پوست آغاز می‌شوند.

درمان

محققین بهترین روش برای درمان کلستاتوم را استفاده از عمل جراحی می دانند؛ علت اصلی این امر این است که در صورت ایجاد عفونت این امر ممکن است با پیشرفت خود هرچه بیشتر به تخریب استخوان بپردازد؛ به علت ایجاد عفونت برخی می پندارند استفاده از آنتی بیوتیک ممکن است مفید باشد؛ اما مصرف آنتی بیوتیک هیچ تاثیری در درمان کلستاتوم نخواهد داشت.

مصرف آنتی بیوتیک و تزریق وریدی آنتی بیوتیک در درمان کلستاتوم گوش بسیار موثر نمی باشد زیرا عروق خونی در بافت های مرده که موجب کلستاتوم گوش شده است توانایی جذب آنتی بیوتیک را ندارند در واقع این بافت های مرده عاری از عروق خونی می باشند.

همچنینی برای درمان کلستاتوم گوش استفاده از پماد بسیار موثر نیست زیرا پماد ها نمی توانند به عمق این بافت ها نفوذ کنند. کلستاتوم گوش به مرور زمان می تواند با رشد خود بر تمام ساختار گوش میانی تاثیر بگذارد در نتیجه کلستاتوم گوش باید به موقع درمان شود.

ازطریق جراحی و انجام ماستوئیدکتومی می توان کلستاتوم گوش را برداشت. در واقع بهترین روش درمان کلستاتوم گوش جراحی است. ممکن است در حین برداشتن کلستاتوم گوش یک یا چند استخوانچه گوش تخریب شود. ۶۶ ماه بعد ازجراحی فضای گوش میانی باید مورد بررسی و معاینه قرار گیرد تا درصورت باقی نماندن کلستاتوم گوش بازسازی استخوانچه ها صورت گیرد.

در این باره بیشتر بخوانید: عمل جراحی ترمیم پرده گوش یا تمپانوپلاستی

ترجمه, تنظیم و گردآوری: دکتر سلام

هرگونه کپی برداری باذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است