همه ما در شرایطی دچار نوساناتی در میزان قند خون خود می شویم؛ اما این نوسانات برای افراد دیابتی مشکل ساز بوده و گاهی خطرناک است. شما دیابتی عزیز، گاهی عواملی که فکرش را هم نمی کنید ممکن است بر سطوح قند خون شما موثر بوده باعث افزایش یا کاهش آن شود. در این مقاله با تعدادی از این عوامل بهتر آشنا می شویم.
1- بالا رفتن: کافئین
قند خون شما وقتی قهوه مصرف می کنید بالا می رود. به لطف کافئین، حتی مصرف قهوه سیاه و بدون کالری نیز قند خون شما را بالا می برد. همین امر در مورد چای سیاه، چای سبز و نوشیدنی های انرژی زا نیز اتفاق می افتد. هر فرد مبتلا به دیابت، به غذاها و نوشیدنی هایی که مصرف میکند، پاسخی متفاوت می دهد؛ پس بهتر است هر فرد دیابتی پاسخهای خودش را دنبال کند. با کمال تعجب باید گفت: ترکیبات دیگر موجود در قهوه، ممکن است به جلوگیری از دیابت نوع 2 در افراد سالم کمک کند.
2- بالا رفتن: غذاهای بدون شکر
بسیاری از این غذاها سطح قند خون را در شما افزایش می دهند؛ چرا؟ چون آنها هنوز هم میتوانند مقدار بسیار زیادی کربوهیدرات از نشاسته داشته باشند. قبل از اینکه خودتان را با آنها خفه کنید، برچسب کربوهیدرات کل آن را روی “مقادیر تغذیه ای” محصول بررسی کنید. همچنین باید به الکل های شکر مثل سوربیتول و زایلیتول توجه کنید. این محصولات طعم شیرینی را با کربو هیدرات کمتری نسبت به ساکارز به محصول تهیه شده اضافه میکنند، اما هنوز هم به اندازه کافی باعث بالا رفتن سطح قند خون شما می شوند.
3- بالا رفتن: غذاهای چینی
زمانی که با لذت مشغول تماشای بشقاب غذای حاوی گوشت گاو کنجدی یا مرغ پخته شیرین خود هستید، بدانید که این فقط برنج سفید نیست که میتواند مشکل ایجاد کند. غذاهای حاوی چربی بالا نیز می توانند قند خون را برای مدت طولانی افزایش دهند. همین امر در مورد پیتزا، سیب زمینی سرخکرده و سایر غذاهای خوشمزه که حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات و چربی هستند اتفاق می افتد. قند خون خود را دو ساعت پس از غذا بررسی کنید تا بدانید چگونه مواد غذایی بر شما اثر می گذارند.
4- بالا رفتن: سرماخوردگی سخت
همانطور که بدن شما برای مبارزه با بیماری تلاش میکند، قند خون را نیز در بدن بالا می برد. آب و مایعات دیگر بنوشید تا هیدراته باقی بمانید. اگر بیش از دوساعت اسهال و یا استفراغ داشته و یا اگر به مدت دو روز بیمار شده و بهتر نشده اید، با پزشک خود تماس بگیرید. توجه داشته باشید که برخی از داروها مثل آنتی بیوتیک ها و ضد انعقاد هایی که برای پاک کردن سینوس های شما تجویز می شوند، می توانند قند خون شما را نیز تحت تاثیر قرار دهند.
5- بالا رفتن: استرس کار
از کار خود ناخشنود و ناراضی هستید؟ وقت تلف نکنید. وقتی تحت استرس هستید، بدن شما مقداری هورمون آزاد میکند که باعث افزایش قند خون شما میشود. این امر در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بسیار شایع است. یاد بگیرید که با تنفس عمیق و ورزش، آرام باشید. همچنین اگر امکان آن وجود دارد،سعی کنید چیزهایی را که باعث استرس شما شده و بر شما تاثیر دارند، تغییر دهید.
6- بالا رفتن: شیرینی جات
چه فرقی بین خوردن یک تکه نان سفید و یک تکه شیرینی هست؟ شیرینی جات با کربوهیدرات ها بسته بندی میشوند. آنها بیشتر از یک تکه نان کالری دارند. بنابراین اگر خیلی مشتاق آن هستید، یک نوع کوچک آن را انتخاب کنید.
7- بالا رفتن: نوشیدنی های ورزشی
این نوشیدنی ها برای این ساخته شده اند که کمک کنند تا مایعات از دست رفته بدن شما به سرعت جبران شوند. اما برخی از آنها به اندازه کافی شکر دارند؛ مثل سودا. احتمالا برای یک تمرین متوسط زیر یک ساعت، آب معمولی کفایت میکند. یک نوشیدنی ورزشی ممکن است برای ورزشهای طولانی و شدید مناسب باشد. اما ابتدا با پزشک خود مشورت کنید تا بدانید آیا کالری ها و کربوهیدرات و مواد معدنی موجود در آنها برای شما مشکلی ایجاد می کند یا خیر.
8- بالا رفتن: میوه های خشک شده
میوه یک انتخاب سالم است. اما توجه داشته باشید که نسخه خشک شده آن حاوی کربوهیدرات بیشتری نسبت به تازه آن است. تنها 2 قاشق غذاخوری کشمش و نوعی توت یا گیلاس خشک شده هستند که دارای کربوهیدرات کمتری نسبت به میوه تازه آن هستند.
9- بالا رفتن: استروئید ها و قرص های آب
افرادی که کورتیکواستروئید هایی مثل پردنیزون برای درمان بثورات، آرتریت ها، آسم و بسیاری از شرایط دیگر مصرف می کنند، نمی دانند که این قرص ها می توانند قند خون آنها را افزایش داده و حتی در برخی افراد ممکن است باعث دیابت شود. دیورتیک هایی که به فشار خون بالا کمک میکنند، می توانند همین اثر را داشته باشند. برخی از داروهای ضد افسردگی نیز می توانند قند خون را بالا یا پایین بیاورند.
10- بالا رفتن: داروهای سرماخوردگی
داروهای ضدانعقادی که دارای فنیل افرین یا پسودئیدرین هستند، می توانند قند خون را افزایش دهند. داروهای سرما خوردگی نیز گاهی اوقات مقدار کمی شکر یا الکل دارند. پس به دنبال محصولی باشید که این ترکیبات را نداشته باشند. از داروساز خود در باره اثرات احتمالی داروهای بدون نسخه بپرسید.
11- احتیاط: داروهای ضد بارداری
آنهایی که حاوی استروژن هستند می توانند بر روشی که انسولین بدن شما را کنترل میکند، اثر بگذارد. با این حال، ضد بارداری های خوراکی برای زنان مبتلا به دیابت بی خطر است. انجمن دیابت امریکا نوعی قرص ترکیبی با استروژن مصنوعی را پیشنهاد می دهد. این گروه همچنین میگوید: دوزهای کنترل بارداری و ایمپلنت هایی وجود دارند که برای خانم های مبتلا به دیابت ایمن هستند، هرچند که می توانند بر سطح قند خون اثر بگذارند.
12- پایین آمدن: کارهای خانگی
تمیز کردن خانه و یا چمن زنی، میتواند پاداشی برای افراد مبتلا به دیابت داشته باشد: قند خون پایین تر. بسیاری از کارهایی که شما هر هفته انجام می دهید، به عنوان فعالیت بدنی متوسط، دارای فواید سلامتی زیادی است. پس بهتر است یک نقطه را در حوالی منزل در نظر گرفته، ماشین خود را کمی دورتر از فروشگاه پارک کرده و یا یک ورزش برای خود انتخاب کنید.
13- پایین آمدن: ماست
غذاهایی که حاوی باکتریهای مفید هستند مثل انواع ماست، پروبیوتیک نامیده میشوند. آنها میتوانند هضم را بهبود بخشیده و همچنین ممکن است به کنترل قند خون شما کمک کنند. بعضی از ماستها حاوی میوه و کمی شکر هستند؛ بنا براین باید در مورد میزان کربوهیدرات آن دقت کافی داشته باشید. بهترین انتخاب ماست ساده یا کم چرب بدون شکر اضافی است.
14- پایین آمدن: رژیم گیاهخواری
در یک مطالعه نشان داده شده بود که افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که رژیم غذایی خود را به گیاهخواری کامل و یا نیمه گیاهخواری تغییر داده اند، دارای کنترل قند خون بهتری بوده و نیاز کمتری به انسولین دارند. بالا رفتن مقدار فیبر از دانه های غلات کامل و لوبیاها ممکن است نقش بزرگی داشته باشند. آنها باعث هضم آهسته کربوهیدرات ها میشوند. اما دانشمندان برای اینکه بدانند آیا واقعا رژیم گیاهخواری به دیابت کمک می کند یا خیر، نیاز به تحقیقات بیشتری دارند.
15- امیدوار کننده: دارچین
مقدار کمی از این ادویه میتواند عطر و طعم خوبی ببخشد. حتی بدون افزودن نمک، کربوهیدرات یا کالری اضافه. برخی مطالعات نشان می دهند که دارچین به بدن کمک میکند تا از انسولین استفاده بهتری بکند و ممکن است باعث کاهش میزان قند خون در مبتلایان به دیابت نوع 2 شود. پزشکان برای اطمینان، نیاز به تحقیقات بیشتری دارند. مکمل هایی که حاوی دوز بالایی از آن هستند، میتوانند عوارض جانبی ایجاد کنند. پس قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
16- احتیاط: خواب
قند خون بطرز خطرناکی میتواند در طی بسته شدن چشم برای برخی افراد دیابتی کاهش پیدا کند؛ بخصوص اگر انسولین مصرف کنند. بهتر است سطح قند خون خود را هنگام خواب و زمانی که از خواب بیدار میشوید، بررسی کنید. یک میان وعده قبل از خواب ممکن است کمک کننده باشد. برای برخی افراد، قند خون میتواند صبح حتی قبل از صبحانه، به علت تغییرات هورمونی یا کاهش انسولین، افزایش یابد. تست مداوم و منظم قند خون مهم است. یک گزینه در این مورد، یک مانیتور قند خون مداوم است که میتواند زمانی که قند خون زیاد بالا یا پایین باشد، به فرد هشدار دهد.
17- به غلتک افتادن: ورزش
انجام فعالیتهای فیزیکی، یک تقویت کننده عالی سلامتی برای همه است. اما افراد مبتلا به دیابت، باید آن ورزشی را انجام دهند که برای آنها مناسب باشد. زمانی که فرد به سختی فعالیت میکند تا عرق کرده و ضربان قلب خود را افزایش دهد، قند خون وی ممکن است افزایش و سپس کاهش یابد. تمرینات استقامتی یا شدید میتواند سطح قند خون شما را حداقل 24 ساعت بعد کاهش دهد. یک میان وعده قبل از شروع میتواند به شما کمک کند. قند خون خود را قبل و بعد از تمرین بررسی کنید.
18- به غلتک افتادن: گرما
هنگامی که بیرون از منزل هوا گرم است، در داخل منزل با استفاده از کولر راحت ترید. گرما باعث می شود کنترل قند خون شما سخت تر شود. شما باید دائم آن را آزمایش کنید و مقدار زیادی آب بنوشید تا از کمبود آب در بدن جلوگیری کنید. درجه حرارت بالا میتواند بر روی داروهای شما، گلوکزمتر و نوارهای آزمایش نیز تاثیر بگذارد؛ آنها را در ماشین گرم رها نکنید.
19- به غلتک افتادن: هورمون های زنانه
وقتی هورمون های زنانه تغییر می کنند، بر قند خون نیز اثر می گذارند. سابقه ای از دوره ماهیانه خود در خاطر داشته باشید. تغییرات هورمونی در طول دوره یائسگی ممکن است کنترل قند خون را حتی سخت تر نیز بکند. با پزشک در مورد نوع درمان هورمونی مناسب مشورت کنید.
20- آیا شکر برای شما بد است؟
اگر عاشق شیرینی هستید، نترسید. مجبور نیستید تا ابد آنها را کنار بگذارید. شکر سطح قند خون شما را سریعتر از سایر کربوهیدراتها افزایش می دهد. اما متخصصان دیابت هم اکنون میگویند: میزان کربوهیدرات کل مهم تر است. پس به یاد داشته باشید غذا را در سایز کوچکتر مصرف کنید و میزان کربوهیدرات کل و کالری کل را در نظر بگیرید. در پایان یادآور میشود که مقدار کربوهیدرات کل روزانه شما بطور پیوسته، یکی از کلیدهای خوب کنترل قند خون است. بعضی از افراد از شاخص گلیسمی استفاده میکنند؛ یک ارزیابی از اینکه چگونه
غذاهای مصرفی، سطح قند خون را افزایش می دهند؛ آرام (شاخص گلیسمی پایین) یا به سرعت(شاخص گلیسمی بالا). لوبیاها و نان وغلات کامل، دارای شاخص گلیسمی پایین تری نسبت به نان سفید یا ماکارانی معمولی هستند. آب میوه شاخص گلیسمی بالاتری نسبت به میوه کامل دارد. اگر غذاهایی که دوست دارید، شاخص گلیسمی بالایی دارند، آنها را با غذاهایی که شاخص گلیسمی پایینی دارند ترکیب کنید تا به کنترل سطح قند خون خود کمک کنید.
در این باره بیشتر بخوانید: دیابت را با استفاده از رژیم غذایی سالم درمان کنید
برگردان: سیما آزاد فلاح
هرگونه کپی برداری باذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است
