یک جمله معروف وجود دارد که می گوید حادثه خبر نمی کند! به همین سبب لازم است همیشه برای هرگونه اتفاقی آمادگی لازم را داشته باشید. از جمله مواردی است که تعداد زیادی از افراد در طول روز به علت بروز آن به اورژانس مراجعه می کنند فرو رفتن شیشه در پا است؛ به همین سبب بر آن شدیم تا شما را برای اقدامات فوری در این رابطه و روش های درمان خانگی آن آشنا کنیم. با دکتر سلام همراه باشید.فرو رفتن جسم تیز در پا مسلما مواجهه با زخم‌های تروماتیک از موارد شایع و روزمره در بخش‌های اورژانس بیمارستانی است. آنچه باید در وهله اول در برخورد با چنین مواردی مدنظر باشد ارزیابی شرایط کلی بیمار و توجه به آسیب‌های همراه و گاهی تهدید کننده حیات است. ارزیابی چنین مصدومینی تابع دستورالعمل‌های مراقبت از بیماران ترومایی است.

کف پا در خطر فرو رفتن خرده شیشه قرار دارد که باعث درد و سختی در راه رفتن می شود. در آوردن نادرست آن میتواند با ایجاد آسیب بیشتر به پوست یا افزایش احتمال عفونت، وضعیت را بدتر کند. اگر قطعه بزرگی شیشه در پایتان فرو رفته است یا در عمق زیادی فرو رفته یا در حین خارج کردن آن از پا شکسته است، به دنبال کمک پزشکی باشید. چون قطعات باریک شیشه به سختی دیده میشوند ممکن است قطعه ای از آن، جا بماند. برای گشتن به دنبال آن پوست را برش ندهید بلکه باید به پزشک مراجعه کنید.

اقدامات اصلی پرستاران

اولین گام بررسی زخم

در ارزیابی مصدومین باید شرح‌حال دقیق از وضعیت عمومی طبی ایشان اخذ شود. مواردی همچون ابتلا به نارسایی کلیه، دیابت، چاقی، سوءتغذیه، سن بالا، مصرف استرویید، اختلالات بافت هم‌بند یا کمبود پروتئین و ویتامین C می‌توانند مستقیما بر روند ترمیم زخم تاثیر داشته باشند. در شرح حال اخذ شده حتما باید سابقه حساسیت احتمالی به داروهای بی‌ حس‌ کننده و لاتکس سوال شود. همچنین وضعیت ایمونیزاسیون تتانوس نیز باید در مستندات پزشکی بیمار ثبت شود.

شرایط ایجاد آسیب باید به دقت سوال شود. عللی همچون اشیا تیز و برنده، غلتک، جریان برق ولتاژ بالا، تزریق پرفشار مواد شیمیایی، آسیب‌های ناشی از گلوله، نیروهای فشارنده با مدت زمان طولانی، گازگرفتگی توسط جانوران و…. می توانند باعث ایجاد زخم‌هایی شوند که هرکدام با مشخصات ویژه خود تصمیمات متفاوتی را می‌طلبند. پرسش در مورد علت حادثه نیز از آن جهت مهم است که گاهی نیازمند پیگیری‌های قضایی و قانونی است وحتی در موارد آسیب به خود، لزوم ارزیابی روانپزشکی را یادآوری می‌کند.

این اقدامات باید به سرعت انجام شوند

در صورتی که در پروگزیمال ناحیه آسیب‌ دیده انگشتر یا مچ‌ بند یا سایر وسایل مشابه وجود دارد، باید در اسرع وقت خارج شود، چرا که با افزایش تورم اندام احتمال آسیب بیشتر عضو در اثر نقصان پرفوزیون بافتی وجود دارد.

جهت جلوگیری از آلودگی ثانویه، باید لباس‌های روی محل آسیب خارج شوند.

لازم است پیش از معاینه زخم یا اقدام جهت اکسپلوراسیون یا ترمیم زخم، بی‌حسی موضعی وحتی در صورت لزوم بی‌دردی سیستمیک برای بیمار انجام شود.

با استفاده از یک گاز استریل مرطوب می‌توان با کشیدن ملایم اطراف زخم، دبری‌ها و آلودگی‌های سطحی را زدود. باید دقت شود گاز خشک باعث آسیب بیشتر بافت می‌شود. پاک‌سازی پوست سالم اطراف زخم مانع نفوذ باکتری‌ها از پوست سالم به داخل زخم طی مراحل ترمیم زخم می‌شود.

مرحله بعد، شست‌وشوی زخم با استفاده از نرمال سالین یا آب پاکیزه معمولی است. شست‌وشوی زخم علاوه بر هیدراسیون بافتی موجب زدودن دبری‌های عمقی‌تر، کاهش بار باکتری‌های موجود و بهتر شدن امکان مشاهده جزییات زخم می‌شود.

معاینه زخم از جمله اصلی ترین مراحل درمان زخم است؛ زیرا ممکن است در اثر ایجاد جراحت به استخوان آسیب وارد شده باشد و یا قسمتی از شیشه درون پا جا مانده باشد حتی ممکن است به علت وارد شدن آسیب، بافت نیاز به ترمیم داشته باشد؛ که تمام اینها در اثر معاینه دقیق و درست دریافت خواهد شد

در این خصوص باید از وارد کردن کورکورانه انگشت به داخل زخم امتناع کرد، چرا که اجسام خارجی موجود در زخم یا قطعات استخوانی می‌توانند باعث آسیب به انگشتان پزشک شده و عفونت‌های مختلفی از طریق خون منتقل شوند.

برای کنترل خونریزی‌های شدیدتر، باید انتهای رگ خونریزی دهنده زیر دید مستقیم پیدا شده و بخیه شود تا به رشته‌های عصبی مجاور آسیبی وارد نشود. برای کنترل خونریزی از عروقی که در قسمت‌های عمقی‌تر بافت هستند، می‌توان از سوچور به شکل ۸ یا سوچور ماترس افقی در جدار بافت زخمی استفاده کرد. این روش باعث تجمیع بافت اطراف رگ خونریزی‌دهنده و فشار بر رگ و کنترل خونریزی می‌شود.

استفاده از تورنیکه فقط در مواردی توصیه می‌شود که خونریزی تهدید کننده حیات وجود دارد یا برای لحظاتی جهت معاینه کامل زخم نیاز به فیلد تمیز داریم. قبل از بستن تورنیکه، باید یک باندکشی از دیستال اندام به سمت پروگزیمال بست تا میزان خون موجود در وریدها به حداقل برسد. دراین حالت نیز حداکثر می‌توان تا یک ساعت از تورنیکه پنوماتیک و حداکثر ۷۰ میلی‌ متر جیوه بالاتر از فشار سیستولیک بیمار استفاده کرد.

در هنگام قضاوت برای دبریدمان بافت نرم باید تورنیکه برداشته شود، چرا که بروز خونریزی از هر قسمت مشخص، یکی از نشانه‌های زنده بودن بافت است.

در صورتی که فرد مصدوم کودک باشد چه باید کرد؟

اغلب تراشه‌های بسیار ریز چوب و اشیاء کوچک دیگر مانند خرده‌های بسیار ریز شیشه را می‌توان در خانه با موچین و سوزن به آسانی خارج کرد. قبل از استفاده، هر دو وسیله را باید با الکل یا شعله آتش استریل کرده و سپس اجازه داد تا خنک شوند. تا جایی که ممکن است به کودکتان اطمینان و دلداری دهید و سپس در صورت امکان او را روی زانوی خود بنشانید و اقدام به در آوردن جسم خارجی نمایید. همچنین می‌توانید از بزرگسال دیگری برای نگه داشتن و آرام کردن کودک کمک بگیرید و خودتان هم جسم خارجی را بیرون بیاورید.

از سوی دیگر، اگر یک تراشه بسیار کم بیرون زده باشد، می‌توانید با قرار دادن یک قطعه نوار چسبنده قوی روی آن و سپس کندن نوار چسب آن را خارج کنید.

در صورتی که هیچکدام از روش های گفته شده تاثیری نداشت؛ آخرین گام استفاده از سوزن استریل است. در این روش ابتدا لازم است تا سوزن توسط حرارت و یا سایر استریل کننده ها پاکسازی شود. پس از آن منطقه ای که شیشه در آن وجود دارد را توسط آب ولرم گرم می کنیم و با ایجاد یک شکاف به وسیله سوزن، با خارج کردن جسم خارجی می پردازیم که برای این امر می توان از موچین استریل شده استفاده کرد.

چند دستور العمل برای درمان خانگی فرورفتن شیشه در پا

روش اول

1- آب را بر روی اجاق به جوش بیاورید. یک سوزن خیاطی و یک موچین یا انبر را در آن قرار دهید و اجازه دهید به مدت 5 دقیقه به همراه آب بجوشد.

2- کف پا و دستانتان را با آب داغ و صابون بشویید

3- در جای کاملا روشن بنشینید و پایتان را بر روی زانوی مخالف قرار دهید.

4- بخش قابل دسترسی شیشه را مشخص کنید. اگر تمامی قطعه شیشه زیر لایه نازکی از پوست رفته است، نوک سوزن را در کنار آن بلغزانید تا پوست را از روی آن کنار بکشید.

5- نوک شیشه را با انبرک یا موچین بگیرید و با زاویه ای که وارد پایتان شده، آن را بیرون بکشید.

6- شستتان را به آرامی در هر دو جهت محل ورود شیشه، فشار دهید تا فشرده شده و مقدار کمی خون از زخم خارج شود. این کار میکروبها را خارج میکند.

7- محل زخم را با آب و صابون شستشو دهید . آن را با دستمال کاغذی تمیز خشک کنید.

8- یک باند بر روی پایتان قرار دهید و آن را با جوراب بپوشانید تا در جای خود ثابت بماند.

روش دوم

مقداری گریس که از مشتقات نفت میباشد را روی قسمت فرو رفتگی تلاشه بمالید  سپس چسب زخم را طوری می چسبانید که دقیقا” روی محل فرو رفتگی تکه شیشه یا تلاشه قرار گیرد ،  بعد از 24 ساعت متوجه می شوید که تکه فرو رفته بیرون آمده و نزدیک سطح قرار گرفته و آماده بیرون آمدن است که به راحتی میتوان آن را خارج کرد.

در این باره بیشتر بخوانید: برای انجام پانسمان چه باید کرد

هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.